Năm 2024, toàn quốc có gần 48.000 người tham gia điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế, có gần 70.000 người được điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV (PrEP).

Bộ Y tế đã cùng các địa phương trên cả nước triển khai mạnh mẽ và đồng bộ các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS theo hướng tiếp cận toàn diện, cung cấp đầy đủ các dịch vụ từ dự phòng, xét nghiệm và điều trị HIV/AIDS; mở rộng độ bao phủ chương trình.

Năm 2023, Việt Nam là quốc gia dẫn đầu châu Á - Thái Bình Dương về số người được điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV (PrEP), giúp kiểm soát được 97% người sử dụng tránh được nguy cơ lây nhiễm HIV.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết như vậy tại Lễ míttinh hưởng ứng Ngày Thế giới Phòng, chống AIDS (1/12) với chủ đề "Công bằng, bình đẳng trong tiếp cận dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS - Hướng tới chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030," do Bộ Y tế tổ chức ngày 29/11.

Trên 97% người nhiễm HIV được điều trị

Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết sau gần 35 năm triển khai thực hiện, chương trình phòng, chống HIV/AIDS đã đạt được nhiều kết quả tích cực, thu hút sự quan tâm đặc biệt của các tổ chức trong và ngoài nước, trở thành một trong những điểm sáng về công tác phòng, chống HIV/AIDS tại khu vực và toàn cầu.

Năm 2024, toàn quốc có gần 48.000 người tham gia điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế, có gần 70.000 người được điều trị PrEP. Chương trình tư vấn và xét nghiệm HIV được triển khai từ cơ sở y tế đến cộng đồng với nhiều mô hình đa dạng, hàng năm cung cấp dịch vụ tư vấn và xét nghiệm HIV cho khoảng hơn 2 triệu lượt người, phát hiện khoảng 11.000 trường hợp nhiễm HIV.

Điều trị HIV/AIDS đạt được nhiều thành tựu, hiện tại toàn quốc có gần 183.000 bệnh nhân được điều trị ARV. Việt Nam cũng là một trong những nước đứng đầu thế giới về chất lượng điều trị HIV với trên 97% người nhiễm HIV được điều trị bằng thuốc kháng HIV có tải lượng virus dưới ngưỡng phát hiện.

Thời gian qua, Việt Nam đã nỗ lực huy động nguồn lực tài chính trong nước cho công tác phòng, chống HIV/AIDS, nhất là việc chi trả các dịch vụ điều trị HIV/AIDS thông qua Quỹ bảo hiểm y tế. Các địa phương cũng tăng cường ngân sách cho chương trình thông qua các Đề án hoặc Kế hoạch đảm bảo tài chính, đẩy mạnh sự tham gia của khu vực tư nhân vào phòng, chống HIV/AIDS. Cùng với đó, chúng ta tiếp tục huy động và nhận được một nguồn lực đáng kể từ các tổ chức quốc tế.

Phát biểu tại míttinh, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long - Chủ tịch Ủy ban quốc gia phòng, chống AIDS, ma túy, mại dâm cho biết HIV/AIDS là một đại dịch nguy hiểm, là mối hiểm họa đối với tính mạng, sức khỏe con người và tương lai nòi giống. Phòng, chống HIV/AIDS là mối quan tâm lớn của toàn nhân loại. Nhận thức rõ sự nguy hiểm của HIV/AIDS, những năm qua, thế giới đã cùng chung tay ứng phó hiệu quả với đại dịch này. Nhiều tiến bộ khoa học đã được phát minh; nhiều sáng kiến và mô hình tốt đã được triển khai và nhân rộng; hàng trăm triệu người đã tránh khỏi lây nhiễm HIV; hàng chục triệu người đã tránh khỏi tử vong do HIV/AIDS.

Theo Phó Thủ tướng, ở Việt Nam, công tác phòng, chống HIV/AIDS đã đạt được những thành tựu quan trọng. Nhận thức, trách nhiệm của các cấp, các ngành và nhân dân được nâng lên; hệ thống pháp luật về phòng, chống HIV/AIDS ngày càng đồng bộ; tổ chức bộ máy được củng cố, kiện toàn; các chương trình điều trị và dự phòng HIV được mở rộng... Việt Nam đã đạt được mục tiêu: Giảm số người nhiễm HIV; giảm số người chuyển sang giai đoạn AIDS và giảm số người tử vong do AIDS. Việt Nam đã cùng cộng đồng quốc tế thông qua tuyên bố chính trị với mục tiêu: Chấm dứt các bất bình đẳng và trở lại đúng hướng để kết thúc dịch bệnh AIDS vào năm 2030.

Tuy nhiên, theo Phó Thủ tướng Lê Thành Long, cuộc chiến chống HIV/AIDS vẫn còn nhiều thách thức. Theo Liên Hợp Quốc, tính đến hết năm 2023, thế giới có khoảng 39,9 triệu người đang sống chung với HIV; trong đó, khu vực châu Á-Thái Bình Dương là khoảng 6,7 triệu người. Đại dịch HIV/AIDS vẫn là mối đe dọa trực tiếp đến sức khỏe và tính mạng con người; ảnh hưởng đến phát triển kinh tế, xã hội và tương lai nòi giống. Vẫn tồn tại sự kỳ thị và phân biệt đối xử đối với người sống chung với HIV...

Phó Thủ tướng cho rằng, chủ đề của Ngày Thế giới phòng, chống HIV/AIDS năm nay là "Đồng hành-Chia sẻ-Kiên cường" chính là lời kêu gọi mỗi người dân, mỗi tổ chức, mỗi cộng đồng, mỗi quốc gia hãy cùng chung tay hành động, sẻ chia trách nhiệm và thể hiện tinh thần kiên cường để bảo vệ sức khỏe của chính mình và cộng đồng.

Việt Nam cần dồn tổng lực, phối hợp liên ngành để phòng, chống HIV

Ông Eamonn Murphy - Giám đốc Chương trình phối hợp của Liên hợp quốc về HIV/AIDS Khu vực châu Á - Thái Bình Dương và khu vực Đông Âu và Trung Á kêu gọi: "Hơn bao giờ hết, bây giờ là lúc Việt Nam cần dồn tổng lực để đẩy mạnh đáp ứng với HIV nhằm thực hiện được mục tiêu của quốc gia. Các can thiệp dự phòng lây nhiễm HIV có hiệu quả cao cần được mở rộng hơn. Khoảng trống còn lớn giữa số người được chẩn đoán nhiễm HIV và số người tham gia điều trị kháng HIV cần được lấp đầy. Để làm được như vậy, Việt Nam sẽ cần gia tăng nỗ lực trong công tác xây dựng chính sách và phối hợp liên ngành phòng, chống HIV."

Ông Marc. E. Knapper - Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Hợp chủng quốc Hoa Kỳ tại Việt Nam chúc mừng Chính phủ Việt Nam và đặc biệt là Bộ Y tế vì đạt được những thành công đáng kể trong việc kiểm soát dịch bệnh và chuyển hoạt động ứng phó với HIV từ nguồn tài trợ nước ngoài sang nguồn tài chính trong nước. Việt Nam là quốc gia dẫn đầu thế giới về tài chính bền vững, với nguồn tài chính trong nước tăng đáng kể.

"Với những gì Việt Nam đã đạt được cho đến nay, tôi tin chắc rằng Việt Nam sẽ tiếp tục có sự cam kết mạnh mẽ về chính trị, chương trình, kỹ thuật và tài chính ở các cấp cao nhất và tại các địa phương để thu hút sự tham gia đa ngành ở tất cả các cấp và huy động sự tham gia của cộng đồng. Trên toàn cầu, Việt Nam sẽ tiếp tục là tấm gương sáng cho các quốc gia khác, khi họ cũng tìm cách khẳng định vai trò lãnh đạo trong nước tốt hơn để duy trì ứng phó với HIV," ông Marc. E. Knapper nhấn mạnh.

Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long đề nghị Bộ Y tế tiếp tục hoàn thiện pháp luật về phòng, chống HIV/AIDS bảo đảm phù hợp thực tế và đồng bộ với hệ thống pháp luật có liên quan; nghiên cứu, ứng dụng các biện pháp kỹ thuật, sáng kiến mới về phòng, chống HIV/AIDS trên toàn cầu; hướng dẫn, hỗ trợ địa phương triển khai đa dạng các mô hình phòng, chống HIV/AIDS hiệu quả. Các đơn vị có liên quan cần triển khai đánh giá 5 năm thực hiện Chiến lược quốc gia phòng, chống HIV/AIDS, xác định các tồn tại, hạn chế của các tỉnh, thành phố triển khai công tác phòng, chống HIV/AIDS chưa hiệu quả, có nguy cơ không đạt được mục tiêu quốc gia về chấm dứt dịch bệnh AIDS, từ đó tham mưu Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ủy ban quốc gia chỉ đạo các tỉnh, thành phố kịp thời.

Các Bộ, cơ quan ngang Bộ trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình có trách nhiệm phối hợp với Bộ Y tế trong việc thực hiện quản lý nhà nước về phòng, chống HIV/AIDS. Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố căn cứ tình hình nhiễm HIV/AIDS thực tế, các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp Chiến lược quốc gia về phòng, chống HIV/AIDS để đầu tư đảm bảo phân bổ đủ nguồn lực cho công tác phòng, chống HIV/AIDS và giao các chỉ tiêu cụ thể đến với từng cấp xã, cấp huyện với tinh thần quyết tâm cao nhất đạt được mục tiêu chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030…

Đặc biệt, Phó Thủ tướng yêu cầu các tổ chức chính trị xã hội tiếp tục triển khai các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ của mình; phối hợp với Bộ Y tế, các tỉnh thành phố để đẩy mạnh công tác thông tin giáo dục truyền thông, cung cấp dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS phù hợp tại các cơ sở giáo dục, khu công nghiệp có nhiều người trẻ, tại các địa bàn có nguy cơ cao lây nhiễm HIV./.