Nga đã nhiều lần yêu cầu rằng những trở ngại chính với việc xuất khẩu ngũ cốc và phân bón của Nga phải được tháo gỡ, cụ thể là kết nối lại Rosselkhozbank với hệ thống thanh toán quốc tế SWIFT.

Người đứng đầu Liên minh Ngũ cốc Nga Arkady Zlochevsky ngày 24/4 cho biết thỏa thuận ngũ cốc ở Biển Đen chưa mang lại điều gì tích cực cho Nga hoặc giúp thúc đẩy cung ứng nông sản cho thị trường toàn cầu.

Ông Zlochevsky cho biết Nga có thể xuất khẩu 60 triệu tấn ngũ cốc trong năm nay, trong đó có 50 triệu tấn lúa mỳ.

Hồi tuần trước, Bộ trưởng Nông nghiệp Nga Dmitry Patrushev bày tỏ hy vọng Nga có thể thu hoạch 123 triệu tấn ngũ cốc, trong đó có 78 triệu tấn lúa mỳ trong niên vụ 2023, giảm khoảng 20% so với sản lượng kỷ lục trong năm 2022.

Nga đã nhiều lần yêu cầu rằng những trở ngại chính với việc xuất khẩu ngũ cốc và phân bón của Nga phải được tháo gỡ, cụ thể là kết nối lại Ngân hàng Nông nghiệp Nga (Rosselkhozbank) với hệ thống thanh toán quốc tế SWIFT.

Các yêu cầu khác bao gồm nối lại việc cung ứng máy móc và phụ tùng máy móc nông nghiệp, dỡ bỏ các hạn chế với bảo hiểm và tái bảo hiểm, tiếp cận các cảng, nối lại đường ống dẫn khí amoniac Togliatti-Odesa và ngừng phong tỏa tài sản cũng như tài khoản của các công ty Nga liên quan đến thực phẩm và xuất khẩu phân bón.

Nga gần đây tuyên bố sẽ rút khỏi thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen vào ngày 18/5 tới nếu những biện pháp hạn chế của phương Tây nhằm ngăn chặn xuất khẩu nông sản và phân bón của Nga không được dỡ bỏ.

Ngày 18/3, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan tuyên bố các bên đã đồng ý gia hạn thỏa thuận cho phép nối lại hoạt động xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine, bị đình trệ sau khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt tại quốc gia Đông Âu này.

Phát biểu trên kênh truyền quốc gia chỉ vài giờ trước khi thỏa thuận trên đáo hạn, nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ cho biết: “Sau các cuộc đàm phán với hai bên, chúng tôi đã đảm bảo gia hạn thỏa thuận này, vốn sẽ hết hạn vào ngày 19/3.”

Cùng ngày, Bộ trưởng Cơ sở hạ tầng Ukraine Oleksandr Kubrakov đã gửi thông điệp cảm ơn Liên hợp quốc và Thổ Nhĩ Kỳ vì đã kiên trì với thỏa thuận cho phép xuất khẩu ngũ cốc của nước này.

Trên tài khoản cá nhận của mạng xã hội Twitter, ông Kubrakov viết: "Thỏa thuận Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen được gia hạn thêm 120 ngày."

[Các bên thúc đẩy thảo luận về Sáng kiến ngũ cốc Biển Đen]

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova cũng khẳng định thông tin gia hạn thỏa thuận quan trọng này, nhưng khẳng định Moskva chỉ đồng ý kéo dài thời hạn 60 ngày thay vì 120 ngày như tuyên bố của Kiev.

Trên kênh Telegram của mình, bà Zakharova còn đăng tải kèm 2 văn kiện đều ấn định thời hạn 60 ngày, gồm thông báo của Đại sứ Nga gửi Tổng thư ký Liên hợp quốc (Liên hợp quốc) và thông báo của Đại sứ quán Nga gửi Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ.

Hồi tháng 7/2022, tại thành phố Istanbul của Thổ Nhĩ Kỳ, Nga và Ukraine đã ký riêng rẽ các thỏa thuận với Liên hợp quốc và Thổ Nhĩ Kỳ về xuất khẩu ngũ cốc của Nga và Ukraine, được gọi là Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen.

Thỏa thuận này nhằm đảm bảo nguồn cung cho thị trường thế giới trong bối cảnh xung đột Nga-Ukraine và ban đầu có hiệu lực trong 120 ngày, sau đó được gia hạn thêm 120 ngày vào tháng 11/2022.

Ngày 23/4, Bộ trưởng Nông nghiệp G7 đã kêu gọi gia hạn thỏa thuận Sáng kiến ngũ cốc Biển Đen, cũng như tuân thủ đầy đủ và mở rộng phạm vi thỏa thuận này.

Gần đây, Nga tuyên bố sẽ không đàm phán tiếp tục gia hạn thỏa thuận nếu không có tiến triển trong giải quyết các vấn đề mang tính hệ thống liên quan đến việc kết nối thanh toán, nguồn cung máy móc và bảo hiểm. Dự kiến, vào tuần tới, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov sẽ thảo luận về Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen với Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres tại New York (Mỹ).

Trong tuyên bố chung đưa ra sau 2 ngày nhóm họp ở thành phố Miyazaki của Nhật Bản, các bộ trưởng nông nghiệp G7 nhấn mạnh tầm quan trọng của Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen, đồng thời kêu gọi các bên liên quan gia hạn, triển khai đầy đủ cũng như mở rộng thỏa thuận này./.