Quyền sở hữu trí tuệ nói chung, quyền tác giả, quyền liên quan nói riêng đã và đang đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế tri thức và hội nhập kinh tế quốc tế.

Việc hoàn thiện quy định pháp luật sẽ góp phần nâng cao hiệu quả thực thi bảo hộ quyền tác giả, quyền liên quan, thúc đẩy việc khai thác, sử dụng tác phẩm trong đời sống xã hội, trong đó có hoạt động giảng dạy và nghiên cứu khoa học.

Đó là khẳng định của bà Phạm Thị Kim Oanh, Phó Cục trưởng Cục Bản quyền tác giả (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) tại hội thảo “Bản quyền trong hoạt động giảng dạy và nghiên cứu khoa học” do Cục Bản quyền tác giả tổ chức ngày 18/10, tại Hà Nội.

Theo bà Oanh, quyền sở hữu trí tuệ nói chung, quyền tác giả, quyền liên quan nói riêng đã và đang đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế tri thức và hội nhập kinh tế quốc tế.

“Việc bảo hộ quyền tác giả, quyền liên quan tại quốc gia có hiệu quả sẽ khuyến khích các hoạt động sáng tạo, tạo môi trường đầu tư an toàn để thu hút các nhà đầu tư, góp phần phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội của đất nước,” bà Oanh nói.

Hội thảo là dịp để Cục Bản quyền tác giả nắm bắt thực trạng, tiếp nhận ý kiến đóng góp, kiến nghị của các chuyên gia trong lĩnh vực giáo dục, đào tạo và khoa học. Từ đó, Cục có cơ sở trong nghiên cứu, tham mưu cấp có thẩm quyền tiếp tục hoàn thiện chính sách pháp luật về quyền tác giả, quyền liên quan, đặc biệt là trong hoạt động giảng dạy và nghiên cứu khoa học.

Báo cáo đề dẫn hội thảo, bà Oanh nhấn mạnh: “Trong những năm qua, hoạt động bảo hộ quyền tác giả, quyền liên quan đã được Đảng và Nhà nước ta đặc biệt quan tâm. Nhà nước quản lý hoạt động bảo hộ quyền tác giả, quyền liên quan thông qua nhiều công cụ quản lý khác nhau, trong đó pháp luật được coi là công cụ quản lý quan trọng nhất.”

Theo đó, việc hoàn thiện quy định pháp luật về quyền tác giả, quyền liên quan đã góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động, tạo chuyển biến tích cực trong công tác quản lý nhà nước và thực thi bảo hộ quyền tác giả, quyền liên quan, thúc đẩy việc khai thác, sử dụng tác phẩm trong các lĩnh vực của đời sống xã hội, trong đó có hoạt động giảng dạy và nghiên cứu khoa học.

Đây cũng là căn cứ pháp lý quan trọng để các cơ sở giáo dục, đào tạo, nghiên cứu khoa học quản lý, khai thác hiệu quả các tài sản quyền tác giả, quyền liên quan của mình.

Các chuyên gia khẳng định rằng chỉ khi có một khung pháp lý chặt chẽ và linh hoạt, Việt Nam mới có thể xây dựng một môi trường nghiên cứu khoa học phát triển, khuyến khích sáng tạo và hợp tác giữa các cơ sở giáo dục đại học, từ đó nâng cao chất lượng giáo dục và nghiên cứu khoa học, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững của xã hội.

Đề xuất giải pháp, Thạc sỹ Trần Quang Trung, Phó Trưởng khoa Luật, Đại học Duy Tân Đà Nẵng cho rằng cần hoàn thiện pháp luật rõ ràng hơn đồng thời mở rộng quyền sao chép của sinh viên/học viên trong một số trường hợp cụ thể; cần thảo luận sâu hơn để xác định mức độ sử dụng ngân sách bao nhiêu trong tác phẩm để dung hòa lợi ích của người sáng tạo với nhu cầu sử dụng của công chúng; có cơ chế khai thác, sử dụng các tác phẩm khoa học (luận án, luận văn, sách tham khảo...).

Trước sự phát triển nhanh chóng của công nghệ và nhu cầu kết nối thông tin toàn cầu, Thạc sỹ Trần Quang Trung cho rằng Việt Nam cần nghiên cứu và áp dụng các kinh nghiệm quốc tế để hoàn thiện quy định pháp luật về quyền tác giả, bao gồm việc mở rộng phạm vi bảo hộ cho các tác phẩm liên quan đến trí tuệ nhân tạo, xác định rõ ràng quyền sở hữu đối với các tác phẩm do tổ chức và cá nhân tạo ra, cũng như ban hành các hướng dẫn cụ thể về sử dụng hợp lý các tác phẩm trong nghiên cứu khoa học./.