Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phạm Ngọc Thưởng cho rằng việc cố định môn thi lớp 10 có thể khiến học sinh học lệch, học tủ từ đầu năm, do đó đơn vị này đề xuất bốc thăm môn thi thứ ba.

Liên quan đến đề xuất bốc thăm môn thi thứ 3 tại kỳ thi vào lớp 10, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phạm Ngọc Thưởng cho rằng nếu để địa phương tự chọn có thể ảnh hưởng bởi ý chí chủ quan của người đứng đầu, gây ra nhiều hệ lụy; nhưng nếu chọn một môn cố định, bộ này lo gây ra tình trạng học tủ, học lệch.

Tại Họp báo Chính phủ thường kỳ diễn ra vào chiều nay, 7/10, ông Thưởng cho biết thời gian qua, kỳ thi vào lớp 10 do các địa phương chủ động về số môn, thời lượng, đề thi.

Bộ Giáo dục và Đào tạo nhận thấy đa số tỉnh, thành chọn thi ba môn, khoảng 3-4 nơi thi hai môn. Thời gian thi từng môn cũng không giống nhau, có nơi 120 phút, nơi 60-90 phút.

Tuy nhiên theo ông Thưởng, việc tổ chức trong thời gian qua không đồng nhất, "trăm hoa đua nở" tạo ra bất cập trong việc kiểm tra, đánh giá việc dạy và học. Vì vậy, bộ này dự kiến ban hành Quy chế tuyển sinh trung học cơ sở và trung học phổ thông mới, nhằm đưa ra một số tiêu chí khung cho cả nước.

Theo dự kiến, kỳ thi vào lớp 10 công lập diễn ra với ba môn, gồm Toán và Ngữ văn, cùng môn thứ ba - nằm trong những môn được đánh giá bằng điểm số (Ngoại ngữ, Giáo dục công dân, Khoa học Tự nhiên, Lịch sử và Địa lý, Công nghệ, Tin học).

Trong các môn trên, ông Thưởng cho biết phương thức chọn môn thứ ba được quan tâm nhất. Nếu để địa phương tự chọn, việc này có thể ảnh hưởng bởi ý chí chủ quan của người đứng đầu, gây ra nhiều hệ lụy. Nhưng nếu chọn một môn cố định, Bộ lo gây ra tình trạng học tủ, học lệch. Như thế, học sinh không được chuẩn bị đầy đủ phẩm chất và năng lực theo yêu cầu của chương trình mới.

"Bộ đang nghiên cứu các hình thức để chọn môn thứ ba, có thể năm nay thi môn xã hội, năm sau thi tự nhiên, sau nữa môn khác, hoặc có thể rút thăm. Hiện bộ đang lấy ý kiến về những phương án này," ông Thưởng nói.

Ông Thưởng cũng cho biết phương án thi lớp 10 được xây dựng trên ba nguyên tắc cốt lõi. Một là không gây áp lực, tốn kém, giảm áp lực cho học sinh, phụ huynh và xã hội. Hai là hướng tới mục tiêu giáo dục toàn diện, đáp ứng yêu cầu của chương trình mới về phẩm chất, năng lực học sinh.

Ngoài ra, phương thức tuyển sinh phải gắn kết được với quá trình kiểm tra, đánh giá trên lớp. Điều này nghĩa là môn nào nằm trong chương trình, được đánh giá, cho điểm, thì hoàn toàn có thể được sử dụng để kiểm tra, đánh giá trong các kỳ thi.

"Nếu làm tốt, kỳ thi diễn ra thuận lợi hơn cho các sở, tránh rủi ro trong quá trình thi," ông Thưởng nhấn mạnh.

Theo kế hoạch của Bộ Giáo dục và Đào tạo, giữa tháng 10, dự thảo Quy chế tuyển sinh trung học cơ sở và trung học phổ thông sẽ được công khai để lấy ý kiến người dân, rồi ban hành vào tháng 11. Năm 2025 là năm đầu tiên kỳ thi lớp 10 được tổ chức theo chương trình giáo dục phổ thông mới (chương trình 2018).

So với chương trình cũ, nhiều môn được dạy tích hợp như Lịch sử - Địa lý và Khoa học tự nhiên (Vật lý, Hóa học, Sinh học). Vì vậy, định hướng đề, nội dung và số lượng môn thi được phụ huynh và thí sinh quan tâm.

Cuối tháng 9/2024 vừa qua, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tổ chức lấy ý kiến của các sở, nhà trường về phương án tuyển sinh lớp 10. Theo đó, kỳ thi có thể diễn ra với ba môn gồm: Toán, Văn và một môn được bốc thăm ngẫu nhiên.

Môn được bốc thăm sẽ được công bố trước ngày 31/3 hàng năm.

Phương án của Bộ Giáo dục và Đào tạo nhận nhiều quan điểm trái chiều. Nhiều nhà giáo đánh giá việc này khiến kỳ thi lớp 10 trở nên may rủi, tạo áp lực cho học sinh; song cũng không ít ý kiến ủng hộ, cho rằng như vậy tránh tình trạng học lệch./.