Xác định rõ vai trò tích cực của các nhà sáng tạo nội dung, cơ quan quản lý Nhà nước đã có những chiến lược định hướng, triển khai các chiến dịch truyền thông có ích cho cộng đồng.

Ngày hội Sáng tạo nội dung số Việt Nam 2025 (Vietnam iContent 2025) do Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cùng VnExpress phối hợp tổ chức vừa chính thức khởi động để tạo sân chơi cho các nhà sáng tạo nội dung số.

Nhân dịp này, ông Lê Quang Tự Do, Cục trưởng Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử đã chia sẻ với phóng viên Báo Điện tử VietnamPlus về những dấu ấn mới của hoạt động “truyền thông nhân dân” thông qua các KOL (người có sức ảnh hưởng).

Dòng chảy tích cực trên không gian số

- Vietnam iContent 2025 có ý nghĩa như thế nào đối với hoạt động sáng tạo nội dung số, thưa Cục trưởng?

Ông Lê Quang Tự Do: Sau mùa đầu tạo dấu ấn khi tập hợp, kết nối nhà sáng tạo nội dung số với Nhà nước, nhãn hàng, nền tảng và đại lý quảng cáo, Vietnam iContent 2025 được kỳ vọng lớn hơn: Không chỉ vinh danh gương mặt nổi bật mà còn trở thành sân chơi, diễn đàn chia sẻ kinh nghiệm để chuẩn bị cho loạt hoạt động hiệu quả hơn vào 2026.

Với sự đồng hành của cơ quan quản lý, nền tảng và cộng đồng sáng tạo, sự kiện góp phần tạo ra môi trường lành mạnh, nơi ý tưởng mới không chỉ bùng nổ mà còn đi đôi với chuẩn mực pháp lý và văn hóa, góp phần thực hiện chiến lược về phát triển công nghiệp văn hóa sáng tạo tại Việt Nam.

- Thưa Cục trưởng, ông có đánh giá thế nào về hoạt động sáng tạo nội dung của các KOL trong năm nay?

Ông Lê Quang Tự Do: Chúng tôi thấy rằng các nội dung sáng tạo của các KOL ngày càng chuyên nghiệp, bài bản và có nhiều sự đầu tư hơn trước.

Chỉ trong vòng ba năm, diện mạo không gian mạng đã thay đổi rõ rệt. Những nội dung chính thống, mang giá trị tích cực cho cộng đồng đã trở thành dòng chảy chủ đạo trên các nền tảng mạng xã hội, thay thế cho các nội dung độc hại.

Minh chứng rõ nét là hai đợt đại lễ kỷ niệm 50 năm thống nhất đất nước và 80 năm Quốc khánh 2/9, dòng chảy nội dung tích cực không chỉ đến từ KOL, mà còn lan tỏa mạnh mẽ từ chính người dân - điều mà chúng tôi gọi là truyền thông nhân dân.

Năm ngoái, lực lượng chủ yếu dẫn dắt trên mạng là các KOL, nhưng năm nay họ chỉ đóng vai trò là người gợi mở, người khích lệ, còn những video lan truyền mạnh mẽ nhất là do người dân thực hiện, đạt lượng tương tác lớn.
Làn sóng truyền thông nhân dân không chỉ phản ánh sự trưởng thành của người dùng mạng xã hội, mà còn mở ra hướng kết hợp sáng tạo giữa văn hóa, nghệ thuật và không gian số, nơi mỗi cá nhân đều có thể trở thành "người kể chuyện" tạo sức lan tỏa mạnh mẽ.

Điểm thứ hai, chúng tôi nhận thấy xuất hiện những kênh truyền thông của các cơ quan báo chí. Vừa qua, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch triển khai chiến dịch truyền thông “Rạng rỡ Việt Nam” trên nền tảng TikTok, đến nay đạt 1,4 tỷ view, chủ yếu là do báo chí lan tỏa. Như vậy, các cơ quan báo chí cũng đang tham gia vào không gian mạng và trở thành các KOL mới.

Tuy nhiên, các KOL còn tồn tại một số hạn chế. Đó là chưa nắm đầy đủ các quy định pháp luật, các quy định mới về quảng cáo, về thương mại điện tử, về nội dung trên mạng. Do đó, chúng tôi rất muốn thông qua truyền thông, qua Vietnam iContent 2025 để tuyên truyền, phổ biến quy định pháp luật cho họ.

Nội dung số tích cực: Lan tỏa bản sắc Việt

- Ở góc độ quản lý, ông nhận thấy việc giám sát hoạt động sáng tạo nội dung trên mạng có những thuận lợi và khó khăn gì?

Ông Lê Quang Tự Do: Trong bối cảnh công nghệ số và mạng xã hội bùng nổ, cơ quan chức năng nhiều lần khẳng định KOL đóng vai trò quan trọng trong định hình nhận thức xã hội, dẫn dắt xu hướng, thúc đẩy sáng tạo và quảng bá, góp phần lan tỏa bản sắc giá trị Việt Nam ra thế giới. Tuy nhiên, với những lợi dụng danh tiếng để vi phạm pháp luật, bán hàng giả, cung cấp thông tin sai và có phát ngôn, lối sống không chuẩn mực... cần có các chế tài nghiêm khắc hơn để xử lý.

Thực tế, trong năm qua, nhiều người nổi tiếng đã bị xử lý hành chính thậm chí là hình sự vì những sai phạm trong khi hoạt động trên không gian mạng. Điều này khiến nhiều KOL lo lắng, e ngại. Thông qua Vietnam iContent, chúng tôi cũng muốn giải tỏa tâm lý cho các bạn và gửi gắm thông điệp rằng nếu như chúng ta tuân thủ pháp luật và làm những việc có ích cho cộng đồng thì chắc chắn là được Nhà nước hỗ trợ, tạo điều kiện và thậm chí còn được tôn vinh. Đây là một nghề nghiệp lao động chân chính, Nhà nước không hạn chế phát triển.

Công tác quản lý nội dung số nhận được sự ủng hộ, đồng lòng của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cùng các bộ, ngành, cơ quan chức năng khác, chẳng hạn như Bộ Công an cũng tích cực đồng hành chúng tôi trong các hoạt động này. Ngoài ra, chúng tôi có sự ủng hộ, đồng hành của các nhãn hàng, các đại lý quảng cáo và của các nền tảng số ở mức độ sâu hơn so với năm ngoái.

Riêng Vietnam iContent năm nay có sự đồng hành của Meta, Tiktok… để có những phiên livestream gây quỹ tạo thành một chuỗi hoạt động rất đa dạng.

- Với mức độ lan tràn thông tin trên mạng xã hội, các nền tảng như hiện nay thì chỉ một thông tin sai lệch có thể tiếp cận đến hàng triệu người dùng. Vậy đã đến lúc chúng ta phải có những chế tài mạnh hơn hay là có một chiến lược quốc gia về quản lý nội dung số ?

Ông Lê Quang Tự Do: Bất cứ nội dung nào sai sự thật chẳng hạn như tin giả, quảng cáo sai sự thật, thổi phồng công dụng sản phẩm đó thì đều đã có các quy định pháp luật hiện hành để xử lý.

Chúng tôi đã tham mưu cho Chính phủ ban hành Nghị định 147 quy định biện pháp thi hành việc quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet, thông tin trên mạng, có hiệu lực vào cuối năm 2024, bổ sung rất nhiều quy định mới.

Hiện nay Thủ tướng Chính phủ cũng giao cho Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xây dựng một bộ quy tắc ứng xử văn hóa trên môi trường số và dự kiến sẽ ban hành vào cuối năm 2025.

Hành lang pháp lý như vậy là đã tương đối đầy đủ. Quan trọng nhất là khâu tổ chức thực hiện để có thể đưa các quy định của pháp luật này vào cuộc sống.

- Vậy, cần có sự phối hợp như thế nào giữa các cơ quan liên quan và cả những người dùng mạng xã hội, những nhà sáng tạo để giữ gìn sự trong sạch cho môi trường mạng, thưa ông?

Ông Lê Quang Tự Do: Việc quản lý không gian mạng chủ yếu là hậu kiểm, tức là sau khi nội dung được đăng tải, nếu phát hiện vi phạm thì chúng tôi mới xử lý. Vậy nên quan trọng nhất vẫn là ý thức của người sáng tạo nội dung và rộng hơn là ý thức của người dùng mạng xã hội. Do đó, chúng tôi tập trung vào việc triển khai các chiến dịch truyền thông để nâng cao nhận thức cho người dùng.

Bên cạnh đó, cần phải có những chế tài có tính răn đe, cảnh báo. Thực tế, nhiều KOL đã bị xử phạt, thậm chí là xử lý hình sự. Đó cũng là thông điệp gửi đến cộng đồng sáng tạo nội dung để họ tuân thủ pháp luật và phải có ý thức trách nhiệm với nghề nghiệp của mình.

Một giải pháp nữa đó là phối hợp chặt chẽ với các nền tảng để phát hiện và xử lý kịp thời nội dung sai lệch, những nội dung tin giả lan truyền trên mạng và ứng dụng công nghệ mới, đặc biệt là công nghệ AI để rà quét và phát hiện sớm.

Đó là những giải pháp lớn mà chúng tôi đang triển khai.

- Xin trân trọng cảm ơn ông./.