Theo Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị, hoạt động của thị trường bất động sản còn thiếu công khai, minh bạch do thiếu hệ thống thông tin, dẫn đến lợi dụng tung tin nhiễu loạn thị trường.

Trong phiên chất vấn Thống đốc Ngân hàng Nhà nước chiều 8/6, một số đại biểu đặt câu hỏi về thực trạng thị trường bất động sản, tín dụng bất động sản…

Đặt vấn đề nhiều tổ chức, cá nhân thực sự có nhu cầu được vay vốn tín dụng để mua, đầu tư nhà ở sử dụng, vay tiêu dùng, đặc biệt là đầu tư nhà ở xã hội, nhà ở dành cho công nhân, nhà ở thương mại giá rẻ, đại biểu Đỗ Thị Việt Hà, tỉnh Bắc Giang, chất vấn “Thống đốc có giải pháp chủ yếu như thế nào để tạo điều kiện thuận lợi cho các chủ thể trên tiếp cận được nguồn vốn?”

Trả lời đại biểu, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết trong số liệu của hệ thống ngân hàng có 2,2 triệu tỷ đồng dư nợ bất động sản vào cuối năm 2020, có tới 65% là cho các nhu cầu mua nhà để ở, để sửa chữa và phục vụ cho mục đích tiêu dùng. Đối với nhu cầu mua nhà ở cho người có thu nhập thấp, hiện nay, chúng ta đang có một số chính sách như cho vay qua Ngân hàng Chính sách xã hội theo Nghị định 100/2015/NĐ-CP về phát triển quản lý nhà ở xã hội.

Trong gói hỗ trợ 2% lãi suất (ngân sách Nhà nước hỗ trợ ngành ngân hàng để bù đắp lãi suất cho doanh nghiệp theo Nghị quyết 11/NQ-CP), cũng có nội dung cho vay cải tạo chung cư cũ, xây dựng nhà ở xã hội, nhà cho công nhân thuê và thuê mua. Theo đó, những nhu cầu này sẽ được triển khai trong Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội.

Ngoài ra, Ngân hàng Chính sách xã hội cũng có một số chương trình cho vay, hỗ trợ nhà ở, hỗ trợ đất ở đối với đối tượng người nghèo, đối tượng chính sách cũng như đối với bà con dân tộc đồng bào thiểu số và miền núi.

Làm rõ một số nội dung liên quan đến thị trường bất động sản, Bộ trưởng Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cho biết năm 2021 và quý 1/2022, thị trường bất động sản vẫn có nhiều khó khăn do tác động của dịch bệnh nhưng đã thích ứng và từng bước có chuyển biến, đã có dấu hiệu phục hồi và phát triển. Tổng lượng giao dịch bất động sản cao hơn quý trước và cùng kỳ năm 2021, tỷ lệ hấp thụ sản phẩm ở hầu hết các phân khúc ở mức cao và hầu như không phát sinh lượng tồn đọng bất động sản mới. Tỷ lệ bỏ trống văn phòng, mặt bằng thương mại cho thuê giảm dần.

[Những khó khăn thị trường bất động sản đang "gánh"]

Bên cạnh những đóng góp tích cực vào sự phát triển của kinh tế đất nước và bảo đảm bảo an sinh xã hội, thị trường bất động sản đang bộc lộ các hạn chế, bất cập, có những dấu hiệu chưa ổn định, chưa lành mạnh. Nổi lên là hệ thống pháp luật liên quan đến đất đai, đầu tư, xây dựng, kinh doanh bất động sản vẫn còn bất cập cần sửa đổi.

Việc triển khai đầu tư xây dựng các dự án bất động sản tại hầu hết các địa phương gặp nhiều khó khăn khiến nguồn cung bất động sản sụt giảm ở các phân khúc, số lượng các dự án được chấp thuận mới khởi công xây dựng và hoàn thành trong thời gian qua còn hạn chế, chưa đáp ứng nhu cầu đối với nhà ở thương mại, nhà ở xã hội, nhà ở công nhân và nhà ở cho phân khúc thu nhập thấp, thu nhập trung bình. Đối với nguồn cung nhà thương mại trong năm 2021, tổng số dự án nhà ở thương mại hoàn thành là 172 dự án, bằng khoảng 60% số dự án so với năm 2020. Trong quý 1/2022 số lượng dự án nhà ở thương mại hoàn thành là 22 dự án, bằng khoảng 47% so với quý 4/2021 và bằng khoảng 54% so với cùng kỳ năm 2021.

Đối với nguồn cung nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, đến nay, mới đạt 7,3 triệu m2/12,5 triệu m2 theo kế hoạch, trong đó nhà ở công nhân là 2,7 triệu m2 với 54.000 căn hộ, nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp đô thị đạt khoảng 4,6 triệu m2 với 92.500 căn hộ. Cả nước hiện đang tiếp tục triển khai 339 dự án nhà ở xã hội nhưng tốc độ triển khai rất chậm, trong đó nhà ở công nhân 7,6 triệu m2 với hơn 152.000 căn hộ, nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp đô thị là 9,6 triệu m2 với 219.000 căn hộ.

“Các dự án này triển khai rất chậm và mới chỉ khởi động lại thời gian gần đây, sau khi có gói hỗ trợ tín dụng theo Nghị quyết 11/NQ-CP của Chính phủ được công bố,” Bộ trưởng Xây dựng cho biết.

Theo ông, cơ cấu sản phẩm bất động sản chưa phù hợp, phổ biến là bất động sản các phân khúc nhà ở trung, cao cấp, bất động sản du lịch, trong khi đó thiếu nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân, nhà ở thương mại giá phù hợp cho các đối tượng thu nhập thấp, thu nhập trung bình. Giá bất động sản, đặc biệt là nhà ở, đất ở liên tục tăng, cao hơn so với thu nhập của người dân. Điều này khiến người lao động thu nhập thấp tại các đô thị, công nhân khu công nghiệp càng khó khăn trong việc tiếp cận và tạo lập chỗ ở.

Bên cạnh đó, các sàn giao dịch bất động sản hoạt động thiếu ổn định, hoạt động môi giới bất động sản chưa được kiểm soát tốt. Công tác quản lý quy hoạch, xây dựng, quy hoạch sử dụng đất và thị trường bất động sản tại các địa phương còn tồn tại bất cập. Một số địa phương có hiện tượng tách thửa, phân lô bán nền không đúng quy định, không phù hợp quy hoạch, thiếu hạ tầng nhưng chưa được kiểm tra, xử lý triệt để.

Việc kiểm soát dòng vốn đầu tư vào lĩnh vực bất động sản còn chưa chặt chẽ, còn tiềm ẩn rủi ro, đặc biệt là trong phát hành trái phiếu doanh nghiệp, kinh doanh bất động sản, vẫn còn phản ánh của doanh nghiệp về việc khó khăn trong tiếp cận vốn tín dụng và huy động vốn qua việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp, chưa có nguồn vốn dài hạn, ổn định cho thị trường bất động sản.

Chính sách thuế đối với sử dụng bất động sản và hoạt động giao dịch kinh doanh bất động sản còn chưa phân biệt giữa sử dụng và đầu tư kinh doanh, mua đi bán lại dẫn đến hiện tượng đầu cơ, găm giữ bất động sản, thậm chí còn trốn thuế trong giao dịch bất động sản làm thất thu ngân sách. Hoạt động của thị trường bất động sản còn thiếu công khai, minh bạch do thiếu hệ thống thông tin, dẫn đến lợi dụng tung tin nhiễu loạn thị trường.

Để thị trường bất động sản phát triển ổn định, lành mạnh, hiệu quả và bền vững, đóng góp tích cực hơn cho phát triển của nền kinh tế, Bộ trưởng cho rằng cần khẩn trương nghiên cứu, hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan đến lĩnh vực bất động sản để đảm bảo đồng bộ, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, tạo khung pháp lý, điều kiện để thị trường bất động sản phát triển ổn định, lành mạnh, bền vững. Đồng thời, tăng cường quản lý thị trường bất động sản, tăng nguồn cung, nhất là tạo điều kiện thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân khu công nghiệp, nhà ở cho phân khúc thu nhập thấp.

“Theo dõi sát tình hình diễn biến thị trường bất động sản để kịp thời có biện pháp ổn định, lành mạnh thị trường khi cần thiết. Kiểm tra, rà soát các dự án nhà ở kinh doanh bất động sản để kịp thời tháo gỡ vướng mắc trong thủ tục đầu tư đất đai, quy hoạch xây dựng để thúc đẩy triển khai tạo nguồn cung cho thị trường,” Bộ trưởng Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị đề xuất.

“Tư lệnh” ngành Xây dựng cũng cho rằng cần rà soát, bổ sung quy hoạch, bố trí đủ quỹ đất để phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân theo đúng quy định, thúc đẩy cải tạo chung cư cũ. Kiểm soát cơ cấu lại tín dụng bất động sản, đảm bảo sử dụng đúng mục đích, tránh rủi ro.

Bên cạnh đó, tiếp tục tạo điều kiện cho vay đối với lĩnh vực bất động sản theo đúng quy định pháp luật. Các doanh nghiệp có năng lực, có tín nhiệm, có dự án tốt, cần được tạo điều kiện tiếp cận nguồn tín dụng để phát triển các dự án bất động sản, góp phần có thêm nguồn cung. Tiếp tục cho vay đối với các dự án đầy đủ pháp lý có hiệu quả, ưu tiên cho vay đối với các dự án nhà ở thương mại, nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân được cấp phép và khởi công để tạo nguồn cung cho thị trường.

Kiểm soát chặt chẽ việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp, nhất là trái phiếu riêng lẻ, đồng thời hướng dẫn thực hiện hoạt động phát hành trái phiếu, huy động vốn, thị trường chứng khoán của các doanh nghiệp bất động sản theo đúng quy định, tạo điều kiện không làm cản trở hoạt động huy động vốn cho các doanh nghiệp có đủ năng lực hoạt động kinh doanh tốt, hiệu quả, lành mạnh.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị, cần nghiên cứu, đề xuất các quy định về thuế đối với việc sử dụng bất động sản, hoạt động giao dịch kinh doanh bất động sản để hạn chế tình trạng đầu cơ, găm giữ bất động sản./.