Theo nhiều hộ dân Thành phố Hồ Chí Minh, khoảng 1 tuần nay cá nuôi trong lồng bè có hiện tượng cá bỏ ăn, yếu dần rồi chết hàng loạt, khiến không ít hộ đứng trước nguy cơ "mất trắng."

Hàng chục hộ dân nuôi cá lồng bè trên sông Chà Và, xã Long Sơn, Thành phố Hồ Chí Minh đang rơi vào cảnh thiệt hại nặng nề do cá chết hàng loạt khoảng 1 tuần nay và cao điểm nhất là ngày 28/12. Đây là khu vực nuôi cá lồng bè tập trung, nhiều năm qua mang lại nguồn thu nhập ổn định cho người dân địa phương.

Theo nhiều hộ dân, khoảng 1 tuần nay cá nuôi trong lồng bè có hiện tượng cá bỏ ăn, yếu dần rồi chết hàng loạt. Cá chết hàng loạt đã khiến không ít hộ đứng trước nguy cơ "mất trắng" vốn liếng tích góp suốt cả năm.

Tại đoạn sông Chà Và thuộc tiểu khu số 3 và tiểu khu số 4, thôn 9, xã Long Sơn, xác cá chết nổi trắng trên mặt nước, một số còn nằm lềnh bềnh trong các lồng bè. Mùi tanh bốc lên nồng nặc, không khí vốn nhộn nhịp của vùng nuôi trồng nay trở nên ảm đạm.

Nhiều hộ phải huy động thêm nhân công túc trực suốt ngày đêm để vớt cá chết, hạn chế ô nhiễm môi trường nước và tránh lây lan sang các lồng nuôi còn lại.

Bà Trần Thị Hiền, ngụ thôn 9, xã Long Sơn, cho biết gia đình bà đang nuôi 40 lồng cá các loại như cá chim, cá mú, cá bớp, cá cam. Đây đều là những lứa cá đã đến kỳ thu hoạch, dự kiến bán dần từ nay đến Tết để trang trải chi phí và tích lũy cho vụ nuôi tiếp theo. Thế nhưng, một tuần nay, cá trong lồng có dấu hiệu nhao lên mặt nước, bỏ ăn hàng loạt.

Chỉ sau vài ngày, cá bắt đầu chết rải rác rồi tăng nhanh, cao điểm nhất là trong hai ngày gần đây. "Bình thường cá bán được giá 170.000-180.000 đồng/kg, nay cá yếu chỉ bán tháo được 10.000-30.000 đồng/kg. Có những con chết ươn không kịp bán phải vứt bỏ. Tính sơ bộ, gia đình tôi đã thiệt hại trên 10 tấn cá, tương đương khoảng 2 tỷ đồng. Đây là lứa cá người dân nuôi cả năm trời mới đến vụ thu hoạch," bà Hiền xót xa nói.

Cách đó không xa, gia đình anh Nguyễn Quốc Tân cũng đang gánh chịu tổn thất nghiêm trọng. Với 68 lồng nuôi cá chim và cá rìa, ước tổng sản lượng hơn 70 tấn, anh Tân cho biết, toàn bộ lứa cá này được gia đình đầu tư hơn 3,2 tỷ đồng. Khi cá bắt đầu bỏ ăn và chết hàng loạt, gia đình anh phải bán tháo với giá rất thấp nhưng vẫn không tiêu thụ kịp. Đến nay cá chết gần hết, trong ngày vẫn tiếp tục chết. Lứa này coi như mất trắng rồi.

Theo thống kê ban đầu của Ủy ban Nhân dân xã Long Sơn, hiện có khoảng 20 hộ nuôi cá lồng bè bị thiệt hại, số lượng cá chết ở hộ ít khoảng 4.000 con, số hộ nhiều khoảng 46.000 con, tập trung chủ yếu ở khu vực tiểu khu số 3 và số 4 trên sông Chà Và. Loài cá chết nhiều nhất là cá chim trắng có trọng lượng từ 0,3-0,9kg - đối tượng nuôi chủ lực của địa phương, Cá rìa có trọng lượng từ 0,3 kg-0,5 kg/con và cá bớp chủ yếu là cá nhỏ.

Trước tình hình trên, chính quyền xã đã khẩn trương phối hợp với Công an xã, Bộ đội Biên phòng và các đơn vị chuyên môn của thành phố để khảo sát, ghi nhận thực tế và thống kê mức độ thiệt hại nhằm báo cáo cấp trên, đồng thời tìm giải pháp hỗ trợ người dân.

Ông Nguyễn Trọng Thụy, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã Long Sơn, cho biết hiện tượng cá chết hàng loạt đã xuất hiện khoảng một tuần nay; trong đó ngày 28 và 29/12 ghi nhận mức độ nghiêm trọng nhất. "Chính quyền địa phương đang tích cực phối hợp với các cơ quan chức năng để làm rõ nguyên nhân, đồng thời hướng dẫn người dân các biện pháp xử lý tạm thời nhằm hạn chế thiệt hại và bảo vệ môi trường nước," ông Thụy cho hay.

Về nguyên nhân, đại diện Chi cục Thủy sản và Kiểm ngư Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, đơn vị đã cử cán bộ xuống hiện trường lấy mẫu nước để phân tích môi trường nuôi. Hiện kết quả phân tích vẫn đang chờ hoàn tất, song đánh giá bước đầu cho thấy nguyên nhân chủ yếu có thể do hàm lượng oxy hòa tan trong nước giảm mạnh, liên quan đến diễn biến thời tiết cực đoan kéo dài trong hơn một tuần qua.

Sự chênh lệch nhiệt độ lớn giữa ngày và đêm, cùng với biên độ thủy triều thay đổi nhanh khiến nước trong sông chưa kịp trao đổi thì nước từ biển đã tràn vào, tạo điều kiện cho tảo phát triển mạnh. Ban ngày, oxy hòa tan tăng cao nhưng ban đêm lại giảm sâu, gây biến động lớn trong ngày, khiến cá bị sốc môi trường, bỏ ăn, suy giảm sức đề kháng và dẫn đến chết hàng loạt. Chủ động báo cáo ngay cho chính quyền địa phương và cơ quan chuyên môn khi phát hiện thủy sản chết bất thường.

Trước diễn biến phức tạp của thời tiết và nguy cơ cá tiếp tục chết, ngành thủy sản thành phố đã khuyến cáo người nuôi cá lồng bè thường xuyên theo dõi nguồn nước, đặc biệt vào thời điểm thủy triều xuống thấp nhất; tăng cường sục khí để đảm bảo hàm lượng oxy phù hợp cho sự phát triển của thủy sản.

Bên cạnh đó, sử dụng vôi sống hoặc TCCA (một hợp chất hóa học hữu cơ, tồn tại dạng viên hoặc bột, có tác dụng khử trùng, diệt khuẩn, diệt tảo và tẩy trắng mạnh mẽ, buộc trong túi vải và treo quanh lồng để khử trùng nước, giúp giảm nguy cơ phát sinh dịch bệnh.

Cùng với đó, các hộ cần vệ sinh lồng bè định kỳ, loại bỏ thức ăn dư thừa và kịp thời thu gom, xử lý cá chết đúng quy định, không xả xác thủy sản ra môi trường sông nhằm hạn chế ô nhiễm môi trường nước, ngăn ngừa dịch bệnh phát sinh.

Nhiều người nuôi cá trên sông Chà Và cho rằng, ngoài yếu tố thời tiết, về lâu dài cơ quan chức năng cần có giải pháp căn cơ hơn để ổn định vùng nuôi, như quy hoạch lại mật độ lồng bè, đầu tư hệ thống quan trắc môi trường tự động và có cơ chế cảnh báo sớm khi các chỉ số môi trường vượt ngưỡng an toàn. Đây là yêu cầu cấp thiết đối với ngành nuôi trồng thủy sản trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng khó lường./.