Hôm 15/1 vừa qua, Ủy ban đặc biệt về Thuốc lá điện tử (KMT) của Quốc hội Thái Lan đề xuất lên Quốc hội ba phương án đối với việc kiểm soát thuốc lá mới.

Hôm 15/1 vừa qua, Ủy ban đặc biệt về Thuốc lá điện tử (KMT) của Quốc hội Thái Lan đề xuất lên Quốc hội ba phương án đối với việc kiểm soát thuốc lá mới.

Cụ thể, một là duy trì lệnh cấm đối với tất cả các loại thiết bị thuốc lá điện tử (thuốc lá điện tử), nhưng sửa luật nhằm thắt chặt việc thực thi luật pháp. Hai là hợp pháp hóa thuốc lá nung nóng (TLNN) như một sản phẩm thuốc lá và tiếp tục cấm thuốc lá điện tử. Ba là hợp pháp hóa và kiểm soát chặt chẽ cả thuốc lá làm nóng và thuốc lá điện tử.

Tiến sỹ Niyom Wiwarathandithakul, Chủ tịch Ủy ban này nhấn mạnh, mục tiêu chính của Ủy ban trong đề xuất lần này chính là để bảo vệ giới trẻ và thắt chặt việc thực thi pháp luật, khẳng định hướng tiếp cận trên hoàn toàn không có sự can thiệp từ ngành công nghiệp thuốc lá.

Ưu, nhược điểm của từng phương án kiểm soát

Cùng với các phương án đề xuất, KMT còn cung cấp đầy đủ các phân tích ưu, nhược điểm của từng hướng tiếp cận để Chính phủ cân nhắc và lựa chọn cách tiếp cận phù hợp với bối cảnh hiện tại của quốc gia.

Với phương án đầu tiên nhận được 8 phiếu tán thành: lệnh cấm hoàn toàn các loại thiết bị thuốc lá điện tử có thể giảm thiểu tác động lên sức khỏe cộng đồng, giảm tổn thất cho hệ thống y tế công cộng, song đây vẫn là phương án không giải quyết triệt để vấn nạn thị trường chợ đen bành trướng, gây thách thức cho việc quản lý của chính quyền nước này.

Phương án thứ hai có số phiếu đồng thuận là 5 phiếu: chỉ hợp pháp hóa thuốc lá làm nóng, vẫn cấm thuốc lá điện tử, sẽ đem lại lợi ích cho người dùng trong việc giảm thiểu hợp chất gây hại từ quá trình đốt cháy, giúp cơ quan chức năng dễ dàng trong việc kiểm soát, phân loại sản phẩm, tránh thất thu thuế Nhà nước.

Tuy nhiên, thuốc lá làm nóng cũng là sản phẩm có tác động đến sức khoẻ, cần thắt chặt trong việc thực thi và có khả năng phải sửa đổi luật nếu chính thức hợp pháp hoá mặt hàng này.

Trên quan điểm cá nhân, người phát ngôn của Ủy ban KMT, ông Thossiri, cho biết ông ủng hộ hướng tiếp cận này, vì đây là lựa chọn cân bằng nhất, vừa ngăn giới trẻ tiếp cận thuốc lá điện tử, vừa đem lại quyền tự do lựa chọn sản phẩm phù hợp cho người đang hút thuốc lá điếu.

Phương án sau cùng cũng là hướng tiếp cận nhận được số phiếu đồng thuận lớn nhất (21 phiếu) - hợp pháp hóa toàn bộ thuốc lá làm nóng, thuốc lá điện tử. Bởi phương án này sẽ có khả năng làm giảm tình trạng buôn lậu (một trong hệ quả đáng báo động nhất sau lệnh cấm kém hiệu quả tại Thái Lan) và tăng nguồn thu thuế.

Tuy nhiên, việc cho lưu hành các loại thuốc lá không khói này có thể gây gia tăng khả năng tiếp cận đối với giới trẻ, do đó đòi hỏi cần phải xây dựng biện pháp kiểm soát chặt chẽ nếu đưa vào triển khai trong thực tế.

Xem xét khả năng sửa luật hoặc ban hành luật mới trong lĩnh vực này

Ủy ban KMT được thành lập từ tháng 9/2023 nhằm giải quyết thực trạng bùng phát tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử bất chấp các lệnh cấm được ban hành và thực thi nghiêm ngặt.

Ủy ban KMT bao gồm 35 thành viên đại diện cho các cơ quan Chính phủ, tổ chức dân sự, cơ quan hữu quan và cá nhân có kiến thức, kinh nghiệm về lĩnh vực thuốc lá mới cùng tham gia đóng góp ý kiến.

Trong suốt thời gian 15 tháng hoạt động kể từ khi thành lập, KMT kêu gọi các chuyên gia xem xét, đánh giá những tác động đa chiều của thuốc lá mới, từ tác động đến sức khỏe, xã hội, giới trẻ, kinh tế, thực trạng ở Thái Lan, cho đến việc thực thi pháp luật.

Tiến sỹ Niyom cũng cho biết, KMT đã có chuyến công vụ đến Trung Quốc tháng 8/2024 nhằm nghiên cứu, thu thập thông tin về chính sách kiểm soát và quy trình sản xuất thuốc lá điện tử, cũng như so sánh, đánh giá chính sách kiểm soát tại các quốc gia khác, như Singapore – vốn thi hành lệnh cấm nghiêm ngặt tất cả các sản phẩm thuốc lá điện tử.

Mặc dù không có quyền quyết định cuối cùng, Ủy ban cho biết sẽ sẵn sàng đệ trình phương án tốt nhất để Chính phủ Thái Lan vào cuộc nhằm giải quyết triệt để các vấn đề liên quan đến việc kiểm soát thuốc lá điện tử trong dài hạn. Báo cáo đầy đủ của Ủy ban KMT đã chính thức được trình lên cấp có thẩm quyền để xem xét ra quyết định cuối cùng.

Nếu báo cáo được chấp thuận, Chính phủ Thái Lan sẽ quyết định hướng tiếp cận phù hợp, theo đó có thể sẽ cập nhật, sửa đổi hoặc ban hành luật mới để nhằm kiểm soát các sản phẩm thuốc lá điện tử trong tương lai.

“Bởi trước thực tế các sản phẩm thuốc lá điện tử đang ngày càng lan rộng mất kiểm soát tại Thái Lan, nếu hành lang pháp lý chỉ dựa vào các luật hiện hữu như Đạo luật Hải quan và Thông tư của Bộ Thương mại thì có thể sẽ khó bắt kịp với những chuyển biến xã hội đang diễn ra rất nhanh,” Tiến sỹ Niyom nhận định./.