Vì tốc độ phát triển quá nhanh, hệ thống pháp luật không theo kịp để điều chỉnh hoạt động và quản lý khiến một số chung cư có tình trạng mất an toàn, thậm chí xảy ra tai nạn thương tâm với trẻ nhỏ.

Thời gian qua, với tốc độ phát triển kinh tế-xã hội rất nhanh kéo theo nhu cầu chỗ ở tại các đô thị lớn tăng cao; nhiều chung cư được xây dựng đã góp phần giải quyết vấn đề nhà ở cho người dân.

Tuy nhiên, vì tốc độ phát triển quá nhanh, hệ thống pháp luật không theo kịp để điều chỉnh sự hoạt động và quản lý của các chung cư từ khâu thiết kế đến khâu thi công, quản lý, hậu kiểm,.. khiến một số chung cư xuất hiện tình trạng mất an toàn, thậm chí xảy ra tai nạn thương tâm với trẻ nhỏ.

Bảo vệ trẻ em tại các khu chung cư

Năm 2023, sự việc bé gái 4 tuổi rơi từ tầng 12 của một chung cư tại khu đô thị Đặng Xá, huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội, tử vong đã khiến nhiều người dân chứng kiến không khỏi bàng hoàng, xót xa.

Trước đó, tháng 2/2021, một clip ghi lại hình ảnh bé gái 3 tuổi leo qua lan can và treo mình lơ lửng ở ban công tầng 12 của một căn hộ đã khiến nhiều người thót tim. May mắn là khi rơi xuống, bé gái đã được anh Nguyễn Ngọc Mạnh, 31 tuổi, ở huyện Đông Anh, thành phố Hà Nội, đỡ kịp thời, chỉ bị gãy xương tay, chân và không nguy hiểm đến tính mạng.

Những vụ việc trên cho thấy, nhiều hiểm nguy có thể xảy ra với các em nhỏ trong các căn hộ chung cư nếu người lớn thiếu quan tâm. Mỗi vụ tai nạn thương tâm do trẻ nhỏ rơi từ nhà cao tầng đều để lại nỗi ám ảnh không chỉ đối với gia đình nạn nhân, còn với cả xã hội. Vì vậy, việc xây dựng một môi trường an toàn từ chính ngôi nhà là vô cùng quan trọng.

Liên quan đến không gian vui chơi cho trẻ em, nhiều năm qua, có không ít bài báo phản ánh tình trạng các khu chung cư ở các đô thị lớn như Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh thiếu nghiêm trọng diện tích đất làm sân chơi cho trẻ em. Thậm chí, một số khu vực có sân chơi nhưng đã xuống cấp và không được cải tạo, hoặc bị chiếm dụng để bán càphê, hàng ăn.

Việc thiếu sân chơi cho trẻ dẫn đến nhiều hệ lụy. Các chuyên gia cho rằng nguyên nhân chủ yếu là do công tác quy hoạch hạn chế, thiếu các quy định về phân bổ kinh phí đầu tư cơ sở vật chất và hạ tầng cho hoạt động vui chơi của trẻ em.

Chị H.T, quận Ba Đình, Hà Nội, cho biết khu nhà chị diện tích sân chơi cho trẻ em bị mọi người ở tầng 1 chiếm dụng làm chỗ gửi xe. Nhiều khi muốn cho trẻ con xuống chơi nhưng không có không gian vì ở dưới là đường xe cộ chạy rất nguy hiểm, bắt trẻ con ở trên nhà mãi cũng không phải là giải pháp.

Chỉ thị số 23/CT-TTg ngày 26/5/2020 của Thủ tướng Chính phủ đã nêu rõ Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội cần triển khai các biện pháp phòng, chống tai nạn thương tích trẻ em.

Bộ Xây dựng cần rà soát các tiêu chuẩn an toàn cho trẻ em và thường xuyên kiểm tra việc chấp hành các tiêu chuẩn này ở các công trình xây dựng, chung cư, nhà cao tầng. Bên cạnh trách nhiệm của các bộ, ngành và chính quyền địa phương, công tác tuyên truyền và cung cấp kiến thức cho cha mẹ về việc xây dựng ngôi nhà an toàn theo Quyết định 548/QĐ-LĐTBXH của Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội cũng được triển khai.

Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ quyền trẻ em Việt Nam Hà Đình Bốn cho rằng một số dự án chung cư chỉ chú trọng vào giai đoạn xây dựng, sau đó lại không quan tâm đến việc bảo trì, bảo dưỡng, dẫn đến tình trạng xuống cấp nhanh chóng. Vấn đề quy hoạch đô thị cũng chưa toàn diện, xây dựng quá nhiều chung cư, không chú trọng đến yếu tố môi trường và chất lượng sống của cư dân đang dẫn đến nhiều hệ lụy.

Xây dựng chung cư an toàn, ngôi nhà hạnh phúc

Theo Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ quyền trẻ em Việt Nam Hà Đình Bốn, trách nhiệm của các bộ, ban ngành phải rõ ràng, đầy đủ, quy trách nhiệm cụ thể đến từng cấp, từng cán bộ. Hiện nay, nhiều quy định vẫn còn chung chung, thiếu tính răn đe, gây khó khăn trong việc xác định trách nhiệm. Nếu xảy ra sai phạm có khởi kiện ra tòa cũng không biết quy trách nhiệm cho ai và họ lại tiếp tục mắc lỗi.

Cơ quan Nhà nước cần kiểm tra, thanh tra các cơ quan tổ chức đã thực hiện đúng quy hoạch chưa, vận hành như thế nào, khi có vụ việc gửi xe lấn chiếm đã xử lý chưa, trách nhiệm thuộc về ai? Nếu ban quản lý chung cư chưa thực hiện đúng trách nhiệm, sai phạm thuộc quận, huyện nào thì Chủ tịch quận, huyện phải chịu trách nhiệm, ông Hà Đình Bốn nói.

Theo các chuyên gia, để cải thiện quản lý, vận hành chung cư, cần chú trọng đến việc bảo trì, bảo dưỡng các công trình hạ tầng. Điều đó đồng nghĩa với việc phải có Ban quản trị, quản lý chung cư nghiêm ngặt, kịp thời và an toàn, xử lý nghiêm minh rõ ràng những người có trách nhiệm nhưng không bàn giao, nhận bàn giao nhưng không sửa chữa.

Cần quy hoạch và phát triển đô thị bền vững, có cái nhìn tổng quát, tổng thể, chú trọng nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân. Bởi hiện nay một số nhà đầu tư thường chỉ tập trung vào việc thu lợi nhuận ngắn hạn mà chưa thật sự quan tâm chất lượng công trình một cách chi tiết, chưa quan tâm tới môi trường sống, dẫn đến tình trạng “đầu voi đuôi chuột” trong quá trình xây dựng và quản lý đô thị.

Theo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về Quy hoạch xây dựng QCVN 01:2021/BXD, các dự án chung cư và khu đô thị phải đảm bảo một tỷ lệ nhất định về không gian xanh. Cụ thể, tỷ lệ đất cây xanh sử dụng công cộng trong các khu đô thị phải đạt tối thiểu 10m²/người.

Ngoài ra, việc bảo tồn và phát triển không gian xanh còn được quy định trong Luật Bảo vệ Môi trường (sửa đổi) năm 2020 và các nghị định hướng dẫn thi hành. Các dự án này đã thực hiện tốt các quy định này, không chỉ tạo ra môi trường sống xanh mát mà còn góp phần vào việc bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.

Những không gian xanh rộng lớn, được chăm sóc tỉ mỉ sẽ nâng cao chất lượng cuộc sống, đóng góp tích cực vào sự phát triển toàn diện của trẻ em. Trẻ em tại những khu đô thị này được sống trong môi trường trong lành, có cơ hội trải nghiệm, học hỏi từ thiên nhiên. Những sân chơi, công viên và khu vườn xanh mát là nơi vui chơi, giúp các em có thể phát triển thể chất, tinh thần một cách toàn diện.

Kiến trúc sư Nguyễn Văn Thiết, Công ty tư vấn thiết kế HQ Architects, cho biết đời sống xanh không chỉ là xu hướng hiện tại, còn là xu hướng của tương lai. Việc tạo ra không gian xanh trong các khu đô thị mang lại lợi ích cho sức khỏe, nâng cao chất lượng cuộc sống của cư dân. Ngược lại, nếu không chú trọng đến không gian xanh, các khu đô thị dễ trở thành những khu ổ chuột trong tương lai gần, gây ra nhiều vấn đề về môi trường và xã hội.

Chị Q.A, quận Gia Lâm, Hà Nội, cho biết chị chọn ở xa khu trung tâm vì hiện nay các khu chung cư trong nội thành không có diện tích cho khu vui chơi cho trẻ em. Tuy là có di chuyển lâu hơn một chút khi đi làm nhưng trẻ con có không gian vui chơi, giải trí, có nhiều trải nghiệm gần gũi với thiên nhiên. Càng ở lâu chị càng cảm thấy đúng đắn khi lựa chọn khu nhà ở hiện tại.

Xu hướng chọn chung cư an toàn và hạnh phúc đang ngày càng trở nên phổ biến, đặc biệt trong bối cảnh đô thị hóa nhanh chóng và cuộc sống hiện đại đầy áp lực. Người dân ngày càng quan tâm đến việc tìm kiếm một môi trường sống tiện nghi, đảm bảo an toàn, mang lại sự hài lòng cho cả gia đình. Với sự vào cuộc của toàn xã hội, hy vọng thời gian tới sẽ có nhiều hơn những dự án chung cư xanh trong tương lai, góp phần xây dựng môi trường sống tốt đẹp hơn cho tất cả mọi người./.