Tình trạng chia rẽ sâu sắc trong xã hội và chính trường cùng các thách thức đối ngoại đặc biệt là vấn đề quan hệ liên Triều sẽ là những trở ngại lớn trong nhiệm kỳ của Tổng thống Lee Jae Myung.

Ông Lee Jae Myung, cựu lãnh đạo đảng Dân chủ (DP), đã nhậm chức tổng thống Hàn Quốc ngày 4/6 sau khi giành chiến thắng trong cuộc bầu cử trước đó 1 ngày với 49,42% số phiếu ủng hộ, đánh bại ứng cử viên bảo thủ Kim Moon Soo thuộc đảng Quyền lực quốc dân (PPP).

Chiến thắng này đánh dấu sự kết thúc của một thời kỳ khủng hoảng chính trị xã hội và mở ra một chương mới cho đất nước Hàn Quốc, song đối với tân Tổng thống Lee Jae Myung, "vòng nguyệt quế" chiến thắng cũng là sức ép nặng nề bởi con đường phía trước đầy rẫy khó khăn.

Nhu cầu thay đổi thể chế của cử tri

Tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu trong cuộc bầu cử tổng thống trước thời hạn đạt mức kỷ lục 79,24%, phản ánh khát vọng thay đổi và ổn định chính trị xã hội của cử tri trước những bất an về thể chế chính trị, xã hội kéo dài suốt 6 tháng qua.

Sau cuộc khủng hoảng chính trị nghiêm trọng nhất trong lịch sử Hàn Quốc liên quan tới việc cựu Tổng thống Yoon Suk Yeol áp đặt thiết quân luật vi hiến đêm 3/12/2024, ông Lee nổi lên như một biểu tượng của phong trào dân chủ, đóng vai trò then chốt trong việc dẫn dắt quá trình luận tội cựu tổng thống và khôi phục trật tự hiến pháp.

Ông Lee Jae Myung và đảng DP đã định hình cuộc đua xung quanh nhu cầu chấm dứt cái gọi là “lực lượng nổi loạn” và đặt ra các rào cản đối với quyền hạn của tổng thống liên quan đến thiết quân luật.

Ngược lại, ứng cử viên Kim Moon Soo của PPP bảo thủ đã không đưa ra thông điệp rõ ràng về cách giải quyết hậu quả của cuộc khủng hoảng thiết quân luật.

Giới chuyên gia chính trị cho rằng mỗi cuộc bầu cử đều có một vấn đề trung tâm thúc đẩy dư luận. Trong cuộc bầu cử lần này đó là vấn đề trách nhiệm của những người đứng sau việc ban bố lệnh thiết quân luật.

Một số ý kiến đánh giá chiến thắng của tân Tổng thống Lee không phải do uy tín lãnh đạo của ông mà do mong muốn của công chúng muốn phá vỡ ảnh hưởng dai dẳng của những người liên quan đến thiết quân luật.

Thông điệp vận động tranh cử của ông Lee hứa hẹn cải cách hiến pháp và khôi phục các chuẩn mực dân chủ đã gây được tiếng vang với những cử tri vẫn còn bất an trước quyết định gây sốc mang tính chuyên quyền của cựu Tổng thống Yoon.

Đảng DP đã làm tốt công tác tuyên truyền để định hình nhận thức với cử tri rằng ông Lee là lựa chọn khả thi duy nhất trong số những ứng cử viên đua tranh vào Nhà Xanh. Nhờ đó, tỷ lệ ủng hộ ông đã tăng mạnh sau khi ông được đề cử làm ứng cử viên tổng thống chính thức của đảng DP.

Trong khi đó, ứng cử viên Kim Moon Soo của PPP bị rơi vào vòng đấu đá bất lợi trong nội bộ đảng.

Ban lãnh đạo đảng PPP đã tìm cách đơn phương thay thế ứng cử viên được bầu sơ bộ bằng cựu Thủ tướng Han Duck Soo, sau đó lại đảo ngược quyết định trên do vấp phải phản ứng dữ dội từ các thành viên trong đảng.

Ông Kim còn chịu bất lợi từ những bê bối hỗn loạn trong đảng PPP được phơi bày trong quá trình bầu chọn ứng cử viên tranh cử tổng thống.

Cùng với đó, ứng cử viên của đảng PPP cũng bị cho là đã thiếu một chiến lược hiệu quả để thu hút những cử tri dao động thất vọng với chính quyền cũ.

Một loạt những bước đi sai lầm của phe bảo thủ đã tạo ra cơ hội cho ứng cử viên tự do Lee Jae Myung thẳng tiến vào nhà Xanh cho dù vẫn đang vướng không ít những điểm yếu nhân thân.

Khả năng biến những cam kết thành hiện thực

Trong diễn văn nhậm chức được truyền hình trực tiếp, tân Tổng thống Lee cam kết chấm dứt chia rẽ chính trị, vượt qua khủng hoảng bằng cách đoàn kết mọi tầng lớp trong xã hội, Tổng thống Lee nhấn mạnh rằng Hàn Quốc đang ở một bước ngoặt của sự thay đổi lớn, đất nước phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng phức tạp trên nhiều lĩnh vực từ đời sống sinh kế của người dân đến kinh tế, ngoại giao, an ninh và thể chế dân chủ.

Đã đến lúc cần tiến hành cuộc cách mạng để vượt qua "nội chiến" và xây dựng một đất nước mới tươi sáng.

Đề cập các các ưu tiên của chính phủ, tân Tổng thống Lee nhấn mạnh trước tiên cần khôi phục sinh kế, đời sống của người dân và phục hồi nền kinh tế.

Về kinh tế, ông Lee đề xuất các chính sách cải cách sâu rộng, kích hoạt lực lượng phản ứng kinh tế khẩn cấp với quyết tâm chống suy thoái, khôi phục sự vận hành lành mạnh của nền kinh tế bằng cách sử dụng ngân sách quốc gia làm chất xúc tác.

Tổng thống Lee định hướng xây dựng chính phủ công bằng, linh hoạt, thực dụng theo định hướng thị trường và cam kết sẽ không kiểm soát và quản lý mà chỉ hỗ trợ và khuyến khích doanh nghiệp. Theo đó, tiến hành cải cách chế độ làm việc ngắn hơn, tăng tuổi nghỉ hưu, triển khai dịch vụ phúc lợi cơ bản toàn dân.

Tổng thống Lee nhấn mạnh cần tạo ra động lực tăng trưởng mới và cùng nhau chia sẻ các cơ hội và kết quả tăng trưởng sẽ mở ra cánh cửa đến một thế giới tốt đẹp hơn.

Theo đó, ông Lee cam kết đầu tư và hỗ trợ quy mô lớn cho các ngành công nghệ tiên tiến như trí tuệ nhân tạo (AI) và chất bán dẫn, chuyển đổi sang một xã hội lấy năng lượng tái tạo làm trung tâm để ứng phó với cuộc khủng hoảng khí hậu.

Tổng thống cũng nhấn mạnh cần phải có những thay đổi lớn trong chiến lược tăng trưởng và phát triển để đạt được tăng trưởng bền vững và hướng tới phát triển cân bằng, tăng trưởng công bằng và xã hội công bằng.

Ông cũng đề xuất các biện pháp nhằm giảm sự phụ thuộc vào khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) và thúc đẩy năng lượng tái tạo.

Về chính sách đối ngoại và an ninh, tân Tổng thống Lee cam kết theo đuổi chính sách đối ngoại cân bằng, duy trì liên minh vững chắc với Mỹ và liên minh ba bên Hàn-Nhật-Mỹ nhưng đồng thời cải thiện quan hệ với Trung Quốc và Nga.

Ông nhấn mạnh tầm quan trọng của đối thoại với Triều Tiên thông qua đối thoại và hợp tác; khẳng định rằng “hòa bình luôn rẻ hơn chiến tranh.”

Thách thức chất chồng

Mặc dù giành chiến thắng, ông Lee vẫn đối mặt với nhiều thách thức, bao gồm các phiên tòa liên quan đến cáo buộc vi phạm luật bầu cử và tham nhũng; thách thức phục hồi nền kinh tế sau khủng hoảng chính trị và đối phó với các rào cản thương mại thuế quan và phi thuế quan từ Mỹ; duy trì sự cân bằng trong chính sách đối ngoại, đặc biệt trong bối cảnh căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc tiếp tục gia tăng.

Có khá nhiều ý kiến nhận định rằng chiến thắng của tân Tổng thống Lee nhờ phần nhiều vào sự phẫn nộ của cử tri với việc ban bố thiết quân luật. Tỷ lệ phiếu ủng hộ của ông Lee chưa đạt 50% đặt ra thách thức trong việc củng cố tính chính danh và khả năng ổn định chính trường trong thời gian tới.

Với việc đảng DP đang chiếm đa số ghế trong quốc hội, tân Tổng thống Lee có sự thuận lợi lớn để khôi phục ổn định chính trị trong nước, thực hiện sâu rộng các cải cách thế chế và cải thiện vị thế quốc tế của Hàn Quốc.

Tuy nhiên, tình trạng chia rẽ sâu sắc trong xã hội và chính trường cùng các thách thức đối ngoại đặc biệt là vấn đề quan hệ liên Triều, căng thẳng Mỹ-Trung, sẽ là những trở ngại lớn trong nhiệm kỳ của Tổng thống Lee.

Công chúng đang dõi theo khả năng lãnh đạo của ông và sẽ đánh giá dựa trên sức mạnh của các chính sách mà ông thực hiện, đặc biệt là trong việc hàn gắn quốc gia và phục hồi nền kinh tế./.