Cựu Cố vấn An ninh Quốc gia Ấn Độ S.D. Pradhan đã chia sẻ về những dấu mốc trong quan hệ Việt Nam-Ấn Độ, vai trò của hợp tác chiến lược trong bối cảnh biến động ở khu vực và toàn cầu.

Nhân dịp 80 năm Quốc khánh Việt Nam (2/9/1945-2/9/2025), phóng viên TTXVN tại New Delhi đã có cuộc phỏng vấn cựu Cố vấn An ninh Quốc gia Ấn Độ S.D. Pradhan về những dấu mốc trong quan hệ Việt Nam-Ấn Độ, vai trò của hợp tác chiến lược trong bối cảnh biến động ở khu vực và toàn cầu, cũng như những kỳ vọng cho tương lai quan hệ hai nước.

Theo ông S.D Pradhan, ngày 2/9/1945 là cột mốc quan trọng trong lịch sử Việt Nam, đánh dấu sự chấm dứt chế độ thực dân, thời kỳ quân chủ và sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (nay là nước Cộng hòa xã hội xhủ nghĩa Việt Nam). Đây là kết quả trực tiếp của Cách mạng tháng Tám do Chủ tịch Hồ Chí Minh lãnh đạo. Với tầm nhìn chiến lược và khả năng đoàn kết nhân dân, Người đã dẫn dắt dân tộc giành độc lập.

Ngay từ sau Chiến tranh Thế giới thứ nhất, Hồ Chí Minh đã trở thành tiếng nói cho nền độc lập dân tộc, lấy cảm hứng từ Cách mạng tháng Mười Nga.

Năm 1919, tại Pháp, Người gửi bản yêu sách tới Hội nghị Versailles đòi quyền lợi cho nhân dân Đông Dương.

Trở về Việt Nam năm 1941, Người sáng lập Mặt trận Việt Minh, đặt nền tảng cho phong trào độc lập. Quan điểm của Người về khởi nghĩa bao quát cả kinh tế, xã hội, chính trị và quân sự, nhấn mạnh vai trò của quần chúng và liên minh công-nông.

Trong tác phẩm “Đường Kách Mệnh” (1927), Người trình bày phương pháp đấu tranh và nguyên tắc tổ chức lực lượng vũ trang, với chiến thuật linh hoạt “đánh nhanh, rút gọn” gây nhiều tổn thất cho kẻ thù.

Hồ Chí Minh chú trọng bảo đảm quyền con người, tự do tín ngưỡng, bình đẳng dân tộc và nam nữ, tôn trọng sở hữu tư nhân, nhờ đó thu hút cả địa chủ và tư sản dân tộc tham gia Mặt trận. Sự đoàn kết rộng rãi này trở thành sức mạnh quyết định.

Tháng 3/1945, Nhật đảo chính Pháp tại Đông Dương. Đến tháng 8, khi Nhật đầu hàng Đồng minh, Hồ Chí Minh kịp thời phát động khởi nghĩa. Dưới sự chỉ huy của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, lực lượng Việt Minh giành chính quyền tại Hà Nội ngày 19/8, buộc vua Bảo Đại thoái vị vào ngày 25/8.

Ngày 2/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình, Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, nay là nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam.

Không chỉ là nhà lãnh đạo cách mạng, Hồ Chí Minh còn là nhà ngoại giao khôn khéo. Người từng công du Moskva, Bắc Kinh, New Delhi, Jakarta, đóng vai trò hòa giải trong phong trào cộng sản và ủng hộ Phong trào Không liên kết.

Hồ Chí Minh được tôn vinh là “Vị Cha già Dân tộc,” một học giả, nhà tư tưởng, chiến lược gia kiệt xuất, đã vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Marx-Lenin vào thực tiễn, xây dựng Đảng vững mạnh, Quân đội nhân dân tiên phong và lãnh đạo dân tộc giành độc lập.

Thành công của Cách mạng tháng Tám bắt nguồn từ 4 yếu tố: chủ nghĩa Marx-Lenin, sự đoàn kết toàn dân, vai trò lãnh đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh và sự kiên định đặt lợi ích quốc gia lên hàng đầu.

Theo ông Pradhan, trong 80 năm qua, quan hệ Ấn Độ-Việt Nam đã phát triển từ tình đoàn kết chống thực dân sang quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện, dựa trên sự đồng cảm lịch sử, tin cậy chiến lược và lợi ích chung trong một châu Á đa cực. Hai nước hiện phối hợp chặt chẽ về quốc phòng, thương mại, văn hóa và an ninh khu vực, trở thành những đối tác tin cậy tại khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.

Trong 80 năm qua, quan hệ hai nước đã trải qua nhiều cột mốc quan trọng. Năm 1945, khi Việt Nam tuyên bố độc lập, các lãnh đạo Ấn Độ như Jawaharlal Nehru đã bày tỏ sự ủng hộ tinh thần đối với cuộc đấu tranh chống thực dân.

Năm 1947, Việt Nam tham dự Hội nghị Quan hệ châu Á do Ấn Độ đăng cai.

Sau Hiệp định Geneva 1954, Ấn Độ công nhận nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, trở thành một trong những quốc gia phi cộng sản đầu tiên làm điều này. Thời Chiến tranh Lạnh, Ấn Độ cùng Việt Nam tích cực tham gia Phong trào Không liên kết.

Sau khi Việt Nam thống nhất năm 1975, Ấn Độ ủng hộ công cuộc tái thiết của "đất nước hình chữ S." Chính sách “Hướng Đông” của Ấn Độ từ năm 1991 xác định Việt Nam là đối tác quan trọng ở Đông Nam Á.

Năm 2007, hai nước nâng cấp lên quan hệ Đối tác Chiến lược và năm 2016 trở thành Đối tác Chiến lược Toàn diện.

Gần đây, năm 2022, hai bên ký Tuyên bố Tầm nhìn chung về Quan hệ Đối tác Quốc phòng đến 2030. Ấn Độ đã bàn giao 12 tàu tuần tra cho Việt Nam.

Năm 2024, Thủ tướng Phạm Minh Chính thăm Ấn Độ, hai bên ra Tuyên bố chung tăng cường Đối tác Chiến lược Toàn diện và thông qua Kế hoạch hành động giai đoạn 2024-2028.

Tình hữu nghị 80 năm qua giữa Việt Nam và Ấn Độ để lại nhiều bài học quý cho quan hệ quốc tế.

Thứ nhất, đó là việc tôn trọng chủ quyền và các giá trị chung.

Thứ hai, ngoại giao cần dựa trên giao tiếp cởi mở, trung thực và nhất quán ở mọi cấp.

Thứ ba, hợp tác kinh tế dựa trên lợi ích cùng có lợi.

Thứ tư, quan hệ đối tác chiến lược phải gắn với ổn định khu vực.

Và thứ năm, giao lưu nhân dân là trụ cột quan trọng, góp phần tăng cường hiểu biết và gắn kết lâu dài.

Nhân dịp Quốc khánh Việt Nam, ông Pradhan gửi lời chúc mừng chân thành nhất tới Chính phủ và Nhân dân Việt Nam. Ông cho biết Ấn Độ trân trọng tình hữu nghị sâu sắc giữa hai nước, được vun đắp trong cuộc đấu tranh giành độc lập và củng cố qua nhiều thập kỷ tin tưởng, tôn trọng và hợp tác lẫn nhau.

Ông khẳng định Ấn Độ mong muốn tăng cường hơn nữa Quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện với Việt Nam, thúc đẩy hòa bình, ổn định và thịnh vượng trong khu vực. Ông chúc nhân dân Việt Nam tiếp tục thành công, tiến bộ và hạnh phúc./.