Đêm 4, rạng ngày 5/7/1964, quần chúng nhân dân ở vùng Cùa tự trang bị các loại vũ khí đồng loạt vùng lên phá ấp chiến lược, đập tan bộ máy chính quyền tay sai, lập nên chính quyền cách mạng.

Lễ kỷ niệm 60 năm Ngày đồng khởi Cùa (5/7/1964- 5/7/2024) đã được tổ chức trọng thể vào tối 3/7, tại Di tích quốc gia thành Tân Sở, thôn Mai Đàn, xã Cam Chính, huyện Cam Lộ, tỉnh Quảng Trị.

Sau Hiệp định Geneva năm 1954, đất nước ta bị chia cắt làm hai miền Nam-Bắc; một phần của tỉnh Quảng Trị, trong đó có huyện Cam Lộ nằm trong vùng kìm kẹp của Mỹ-Ngụy.

Nhận thấy vị trí chiến lược của vùng Cùa (gồm 2 xã Cam Chính và Cam Nghĩa thuộc huyện Cam Lộ), đế quốc Mỹ và tay sai đã đưa lực lượng đến đây để chốt giữ, xem vùng đất này là lá chắn phía Tây của trục đường số 9 huyết mạch.

Chúng ra sức dồn dân lập ấp, xây dựng các khu tập trung nhằm kiểm soát, khống chế nghiêm ngặt quần chúng, thủ tiêu tinh thần đấu tranh cách mạng của nhân dân ta.

Vào trung tuần tháng 4/1964, Tỉnh ủy Quảng Trị triệu tập hội nghị mở rộng tại bản Ro Ró, huyện Hướng Hóa để quyết định tổ chức đồng khởi phá thế kìm kẹp của địch, giành chính quyền về tay nhân dân ở Quảng Trị.

Sau khi đánh giá một cách sâu sắc đặc điểm tình hình, vùng Cùa được Tỉnh ủy quyết định chọn làm điểm khởi đầu phong trào đồng khởi nhằm thu hút địch, tạo điều kiện cho vùng giáp ranh và khắp các vùng đồng bằng nông thôn trong tỉnh vùng lên.

Dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Tỉnh ủy Quảng Trị, được sự hỗ trợ của lực lượng vũ trang địa phương, đêm 4, rạng ngày 5/7/1964, quần chúng nhân dân ở vùng Cùa tự trang bị các loại vũ khí đồng loạt vùng lên phá ấp chiến lược, đập tan bộ máy chính quyền tay sai, lập nên chính quyền cách mạng, mở đầu cho phong trào đồng khởi diệt ác, phá kìm, chuyển phong trào từ thế đấu tranh cầm cự sang chủ động tiến công địch giành chính quyền về tay nhân dân trên khắp các mặt trận, góp phần quan trọng vào sự nghiệp đấu tranh giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.

Trong diễn văn tại buổi lễ, Bí thư Huyện ủy Cam Lộ Đỗ Văn Bình nhấn mạnh thắng lợi của phong trào đồng khởi đã làm thay đổi cục diện đấu tranh, thúc đẩy phong trào cách mạng của nhân dân Quảng Trị từ miền núi đến nông thôn và đô thị.

Chính quyền cách mạng, lực lượng vũ trang được xây dựng và củng cố vững mạnh, tạo thế và lực, ý chí quyết tâm để quân và dân ta cùng với cả nước đánh bại chiến tranh xâm lược của đế quốc Mỹ, làm nên đại thắng mùa Xuân năm 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.

Năm tháng trôi qua, lịch sử đất nước, quê hương đã bước sang những trang sử mới, nhưng trong lòng mỗi người dân Quảng Trị nói chung và Cam Lộ nói riêng, ngọn lửa đồng khởi ở vùng Cùa 60 năm về trước vẫn còn cháy mãi.

Đó là ngọn lửa của lòng yêu nước nồng nàn, kiên cường bất khuất, không chịu mất nước, không chịu làm nô lệ được hun đúc trong suốt quá trình dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam, và được nhân lên bằng niềm tin, sức mạnh trong thời đại mới.

Sau chiến tranh, từ tháng 4/1972, chính quyền và nhân dân huyện Cam Lộ bắt tay vào công cuộc khắc phục hậu quả chiến tranh, xây dựng lại quê hương từ hoang tàn, đổ nát.

Phát huy truyền thống anh hùng, cần cù, sáng tạo, Đảng bộ, chính quyền, quân và dân Cam Lộ luôn đồng lòng, chung sức, vượt qua mọi khó khăn, gian khổ để xây dựng huyện đạt được những thành quả quan trọng trên các lĩnh vực.

Phát biểu tại lễ kỷ niệm, Phó Chủ tịch Thường trực Ủy ban Nhân dân tỉnh Quảng Trị Hà Sỹ Đồng nhấn mạnh, trong thời gian tới, huyện cần phát huy truyền thống đoàn kết, chung sức xây dựng huyện Cam Lộ anh hùng trong lao động, xây dựng nông thôn mới.

Trong đó, huyện tập trung hoàn thành có chất lượng Quy hoạch huyện thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050; chú trọng liên kết vùng, liên kết với các huyện liền kề, mở rộng không gian phát triển thị trấn Cam Lộ về phía Nam và phía Tây; có kế hoạch và giải pháp phát huy các tiềm năng, lợi thế sẵn có từ vị trí địa kinh tế - địa chính trị.

Huyện chú trọng thu hút các nhà đầu tư chiến lược, thực sự có năng lực, liên kết giữa doanh nghiệp với huyện; hình thành và phát triển các liên kết ngành theo chuỗi giá trị; phát huy lợi thế về nguồn tài nguyên đất đai, khí hậu, các sản phẩm nông nghiệp của địa phương; cần gắn kết hài hòa phát triển kinh tế với phát triển văn hóa-xã hội, thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội; tiếp tục chăm lo hơn nữa công tác xây dựng Đảng, hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; tăng cường giữ gìn sự đoàn kết, thống nhất trong Đảng bộ, sự đồng thuận trong các tầng lớp nhân dân…

Tại lễ kỷ niệm diễn ra chương trình chính luận nghệ thuật có chủ đề “Vùng Cùa – Cam Lộ tự hào quê hương đồng khởi” với nhiều tiết mục đặc sắc tái hiện lại quá khứ huy hoàng, anh dũng, kiên cường, bất khuất của quân và dân ta cũng như ca ngợi Đảng, Bác Hồ, quê hương đất nước, sự phát triển đổi thay của Quảng Trị hôm nay./.