Ngành giao thông đang triển khai nhiều giải pháp nhằm hạn chế tình trạng ùn tắc phương tiện kiểm định, đảm bảo duy trì ổn định hệ thống cũng như ngăn ngừa tiêu cực trong hoạt động đăng kiểm.

Dự báo số lượng xe có nhu cầu đăng kiểm sẽ tăng trở lại dịp cuối năm, trong khi việc xét xử các vụ án liên quan đến đăng kiểm đang diễn ra. Đặc biệt, theo phản ánh của một số cơ quan, tổ chức, người dân và doanh nghiệp có hiện tượng đăng kiểm viên, nhân viên nghiệp vụ gợi ý, xin tiền bồi dưỡng của chủ xe khi đưa phương tiện đến kiểm định; gợi ý chủ xe phải mua bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự trong khi phương tiện vẫn có bảo hiểm...

Trước thực trạng này, ngành giao thông đang triển khai nhiều giải pháp nhằm hạn chế tình trạng ùn tắc phương tiện kiểm định, đảm bảo duy trì ổn định hệ thống cũng như ngăn ngừa tiêu cực trong hoạt động đăng kiểm.

Thiếu đăng kiểm viên bậc cao

Theo Cục Đăng kiểm Việt Nam, tháng 10 vừa qua, cả nước có 393.349 lượt phương tiện kiểm định, trong đó Hà Nội có 64.424 phương tiện, Thành phố Hồ Chí Minh là 62.109 phương tiện.

Sang tháng 11, cả nước sẽ có 403.385 phương tiện, trong đó, Hà Nội có 65.300 phương tiện, Thành phố Hồ Chí Minh là 59.940 phương tiện.

Đáng chú ý, dự báo tháng 12, lượng phương tiện có nhu cầu đăng kiểm cao nhất, khoảng 467.789 phương tiện, trong đó tại Hà Nội là 82.214 phương tiện và ở Thành phố Hồ Chí Minh là 66.351 phương tiện.

Ông Trần Quốc Hoan, Phó Giám đốc phụ trách Trung tâm Đăng kiểm xe cơ giới 2903V tại quận Cầu Giấy (Hà Nội), cho hay hiện trung tâm vẫn hoạt động bình thường, một ngày nhận khoảng 110-120 xe, trong khi công suất của đơn vị khoảng 180 xe/ngày.

Tuy nhiên, các cơ sở kinh doanh ôtô có nhiều chương trình giảm giá, khuyến mại dịp cuối năm, người dân gần cuối năm cũng thường có nhu cầu mua ôtô cao hơn thời điểm khác trong năm. Tích lũy qua nhiều năm, lượng xe đăng kiểm thường tăng đột biến dịp cuối năm.

Lượng phương tiện kiểm định ngày càng tăng, trong khi tình trạng đăng kiểm viên, nhất là đăng kiểm viên bậc cao vẫn thiếu. Thậm chí, ở một số địa phương có trung tâm đăng kiểm đã buộc phải đóng cửa vì không có lãnh đạo là đăng kiểm viên bậc cao đủ điều kiện ký giấy chứng nhận đăng kiểm.

Để giải quyết tình trạng này, Phòng Kiểm định xe cơ giới, Cục Đăng kiểm Việt Nam đã tập trung kiểm tra, đánh giá cấp, cấp lại chứng chỉ đăng kiểm viên xe cơ giới, đăng kiểm viên xe cơ giới bậc cao.

Đơn vị đã phối hợp với Trung tâm Chuyển đổi số, dữ liệu phương tiện Quốc gia và tập huấn nghiệp vụ tổ chức 14 đợt đánh giá đăng kiểm viên, công nhận mới cho 155 đăng kiểm viên xe cơ giới và 12 đăng kiểm viên xe cơ giới bậc cao; thực hiện đánh giá, cấp lại chứng chỉ đăng kiểm viên cho 173 đăng kiểm viên xe cơ giới và 222 đăng kiểm viên xe cơ giới bậc cao.

"Đào tạo, tập huấn cho một kiểm định viên chỉ 1 năm, trong khi bồi dưỡng một kiểm định viên bậc cao cần ít nhất 4 năm. Vậy nên, việc bồi dưỡng, bổ sung nguồn lực đối với những vị trí này dù đã được Cục Đăng kiểm Việt Nam quan tâm chỉ đạo sát sao nhưng chưa thể kịp ngay được," Trưởng phòng Kiểm định xe cơ giới Nguyễn Văn Phương, Cục Đăng kiểm Việt Nam cho hay.

Vẫn còn trung tâm đăng kiểm bị đình chỉ

Theo báo cáo của Bộ Giao thông Vận tải gửi Quốc hội và đại biểu Quốc hội mới đây, trong 9 tháng, cả nước đã có 12 trung tâm đăng kiểm bị đình chỉ hoạt động có thời hạn do vi phạm quy định về hoạt động kiểm định. Trước đó, cuối năm 2022 và đầu năm 2023, công an các địa phương đã đồng loạt thực hiện các chuyên án điều tra, phát hiện nhiều sai phạm nghiêm trọng về công tác đăng kiểm tại Cục Đăng kiểm Việt Nam và các đơn vị có liên quan.

Cùng với đó, vẫn có hiện tượng đăng kiểm viên thực hiện không thống nhất với cùng một nội dung kiểm định phương tiện; bỏ sót hạng mục, nội dung kiểm tra trong quá trình kiểm định; kiểm định xe lắp biển số màu vàng giả để được "phù phép" xe kinh doanh vận tải; cấp thời hạn kiểm định lần tới cho một số phương tiện không đúng quy định.

Một số đơn vị đăng kiểm đã tự ý thực hiện không đúng quy định nghiệm thu lại để cấp lại Giấy chứng nhận an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường xe cơ giới cải tạo (giấy chứng nhận cải tạo) của xe đã có giấy chứng nhận cải tạo. Đơn vị đăng kiểm không duy trì bộ phận giải quyết các công việc liên quan đến hồ sơ về kiểm định trong thời gian đơn vị ngừng hoạt động kiểm định xe cơ giới theo quy định.

Đặc biệt, theo phản ánh của một số cơ quan, tổ chức, người dân và doanh nghiệp, có hiện tượng đăng kiểm viên, nhân viên nghiệp vụ đã gợi ý, xin tiền bồi dưỡng của chủ xe; gợi ý chủ xe phải mua bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự trong khi phương tiện vẫn có bảo hiểm. Cùng đó, đơn vị đăng kiểm tiếp tay thực hiện kiểm định cho xe ôtô tải cơi nới thành, thùng hàng...

Phó Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam Nguyễn Tô An khẳng định các hiện tượng trên đã gây ảnh hưởng xấu đến hoạt động kiểm định khi cả hệ thống đăng kiểm đang cố gắng khắc phục các tồn tại, hạn chế, từng bước đổi mới, hoàn thiện để lấy lại niềm tin của người dân và doanh nghiệp.

Trước tình trạng đó, Bộ Giao thông Vận tải cho biết Ban cán sự đảng Bộ, Ban Thường vụ Đảng ủy Bộ cùng lãnh đạo Bộ Giao thông Vận tải đã tập trung chỉ đạo, trực tiếp làm việc với Đảng ủy và cán bộ, đảng viên, viên chức người lao động của Cục Đăng kiểm Việt Nam, từ đó, quán triệt trách nhiệm, làm công tác ổn định tư tưởng, nhận thức để tiếp tục duy trì các nhiệm vụ, nỗ lực duy trì dịch vụ kiểm định phương tiện phục vụ người dân và doanh nghiệp.

Song song với đó, Đảng ủy Bộ Giao thông Vận tải, Bộ Giao thông Vận tải cũng tập trung lãnh đạo, chỉ đạo xem xét trách nhiệm, kỷ luật Đảng cũng như chính quyền đối với các trường hợp là lãnh đạo, cán bộ, đảng viên của Cục Đăng kiểm Việt Nam.

Kịp thời tháo gỡ khó khăn

Để từng bước tháo gỡ khó khăn cho việc thiếu hụt kiểm định viên nói chung và kiểm định viên bậc cao nói riêng, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 121/2024/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 139/2018/NĐ-CP quy định về kinh doanh dịch vụ kiểm định xe cơ giới, được sửa đổi, bổ sung một số điều tại Nghị định số 30/2023/NĐ-CP ngày 8/6/2023.

Cụ thể, quy định không thu hồi chứng chỉ với đăng kiểm viên bị kết án treo hoặc cải tạo không giam giữ mà không cấm hành nghề; không tạm đình chỉ trong thời gian 3 tháng đối với các đơn vị đăng kiểm có từ 2 đăng kiểm viên bị thu hồi chứng chỉ. Quy định này được đánh giá đã kịp thời tháo gỡ khó khăn về nguồn nhân lực cho các trung tâm đăng kiểm, nhất là khi lượng kiểm định viên bậc cao vẫn đang bị xét xử, khởi tố.

Theo Bộ Giao thông Vận tải, cả nước hiện có 277/297 trung tâm đăng kiểm với 459/549 dây chuyền kiểm định đang hoạt động chiếm khoảng 83,6% năng lực kiểm định toàn hệ thống với công suất kiểm định tối thiểu một tháng là 660.960 phương tiện.

Theo thống kê của Cục Đăng kiểm Việt Nam từ ngày 16/12/2023 đến 15/9/2024, các trung tâm đăng kiểm trên cả nước đã kiểm định được gần 4,3 triệu lượt phương tiện; trong đó, hơn 3,6 triệu lượt phương tiện đạt tiêu chuẩn an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường, 680.466 lượt phương tiện, chiếm 16% không đạt tiêu chuẩn an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường phải bảo dưỡng, sửa chữa, điều chỉnh để kiểm định lại.

Để duy trì hoạt động, hiện nhiều trung tâm đăng kiểm vẫn nhận hỗ trợ từ các đăng kiểm viên bị khởi tố nhưng được tại ngoại hoặc cho hưởng án treo chưa thu hồi chứng chỉ đăng kiểm viên. Tính riêng tại Hà Nội, 119 đăng kiểm viên đang làm việc là người đã bị khởi tố vẫn tham gia hỗ trợ hoạt động kiểm định, chiếm 53,3%. Con số này tại Thành phố Hồ Chí Minh là 55 đăng kiểm viên, chiếm 35%.

Tới đây, để phục vụ quản lý Nhà nước cũng như thanh tra, kiểm tra (hậu kiểm, song kiểm) và xử lý vi phạm theo quy định, Bộ Giao thông Vận tải đã phê duyệt Đề án ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong quản lý và điều hành công tác đăng kiểm của Cục Đăng kiểm Việt Nam.

Cụ thể, Bộ Giao thông Vận tải giao Cục Đăng kiểm Việt Nam đẩy mạnh rà soát, kết nối các cơ sở dữ liệu để cung cấp các dịch vụ công trực tuyến toàn trình phục vụ người dân và doanh nghiệp.

Cục Đăng kiểm Việt Nam khuyến nghị các địa phương tiếp tục tuyên truyền người dân thay đổi nhận thức về hoạt động kiểm định xe cơ giới, chủ động kiểm định xe sớm và linh hoạt tại các nơi chưa có tình trạng ùn ứ. Đồng thời, chủ phương tiện chủ động sửa chữa hư hỏng trước khi kiểm định, tra cứu và nộp phạt nguội để tạo thuận lợi cho việc kiểm định, tiết kiệm thời gian và chi phí khi đi đăng kiểm.

Nhằm nâng cao chất lượng công tác kiểm định xe cơ giới, tránh sai phạm trong lĩnh vực đăng kiểm xe cơ giới, Cục Đăng kiểm Việt Nam mới có văn bản gửi các Sở Giao thông Vận tải về việc tăng cường kiểm tra, giám sát chấn chỉnh kiểm định xe cơ giới và phòng chống tiêu cực.

Cục Đăng kiểm Việt Nam đề nghị các Sở Giao thông Vận tải lưu ý thực hiện và duy trì việc kết nối dữ liệu camera giám sát hoạt động kiểm định xe cơ giới; kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các trường hợp đăng kiểm viên, đơn vị đăng kiểm bỏ qua hạng mục kiểm tra hoặc thực hiện kiểm tra cho các xe vi phạm hành chính trong lĩnh vực trật tự, an toàn giao thông đường bộ; đối chiếu thông tin trên giấy chứng nhận kiểm định so với thông tin về hồ sơ phương tiện, nếu có sai khác thì xử lý theo quy định của pháp luật...

Đối với các đơn vị đăng kiểm xe cơ giới, Cục Đăng kiểm yêu cầu tuân thủ đúng các quy định về kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường phương tiện giao thông cơ giới đường bộ.

"Các đơn vị đăng kiểm, đăng kiểm viên và nhân viên nghiệp vụ không được tùy tiện, tự ý đưa ra các yêu cầu hoặc hướng dẫn chủ phương tiện thực hiện không đúng quy định của pháp luật," Cục Đăng kiểm nhấn mạnh./.