Theo Chi cục trưởng Thủy sản Phú Yên, tỉnh thường xuyên rà soát, lập danh sách tàu cá có nguy cơ cao vi phạm khai thác IUU, thông báo hàng tuần để cơ quan chức năng kiểm tra, kiểm soát, xử lý vi phạm.

Nhằm thực thi các biện pháp chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định (IUU) của Ủy ban châu Âu (EC), cơ quan chức năng tỉnh Phú Yên đã kiểm soát chặt chẽ tàu cá từ khi xuất bến, quá trình khai thác trên biển đến khi nhập cảng.

Từ năm 2019 đến nay, toàn tỉnh không có trường hợp tàu cá vi phạm khai thác thủy sản vùng biển nước ngoài bị bắt giữ, xử lý.

Tạo thuận lợi cho ngư dân

Từ đầu năm đến nay, cảng cá Đông Tác, phường Phú Đông, thành phố Tuy Hòa, nhiều tàu cá xuất bến ra khơi và nhập cảng sau khi hoàn thành khai thác thủy sản trên biển. Ngư dân phấn khởi vì thời tiết thuận lợi nên đạt sản lượng khai thác sau mỗi chuyến biển.

Để giúp ngư dân thực hiện các thủ tục cần thiết khi xuất, nhập cảng, Ban Quản lý cảng cá Phú Yên luôn cử cán bộ nhân viên thường trực tại cảng cá Đông Tác.

Đến Văn phòng Ban Quản lý Cảng cá Phú Yên (nằm trong khu vực cảng cá Đông Tác) để làm các thủ tục xuất bến khai thác cá ngừ đại dương, ngư dân Nguyễn Văn Tâm, trú tại thành phố Tuy Hòa, chủ tàu cá PY-90016, cho biết anh trình báo cơ quan chức năng số lượng thuyền viên trên tàu, thuyền trưởng, giấy phép hoạt động và một số giấy tờ cần thiết khác. Các thủ tục được thực hiện nhanh chóng, thuận tiện. Ngoài ra, anh được cán bộ kiểm tra thiết bị giám sát hành trình để đảm bảo vị trí khai thác trong phạm vi cho phép, không xâm phạm vùng biển nước ngoài.

Nhiều chủ tàu cá khi nhập cảng cá Đông Tác cũng đến văn phòng Ban Quản lý cảng cá Phú Yên để thực hiện các thủ tục cần thiết. Đặc biệt, ngư dân phải nộp nhật ký khai thác thủy sản được ghi bằng bản giấy có chữ ký của thuyền trưởng hoặc nhật ký điện tử để cơ quan chức năng kiểm soát khối lượng, thành phần loài hải sản khai thác. Đây là một trong nhiều biện pháp nhằm chống khai thác IUU, góp phần gỡ “thẻ vàng” của EC đối với ngành thủy sản Việt Nam.

Theo ông Hà Viên, Giám đốc Ban Quản lý Cảng cá Phú Yên, các tàu cá khi xuất bến hay nhập cảng tại cảng cá Đông Tác đều được kiểm tra đẩy đủ các điều kiện theo quy định hiện nay. Ngư dân cung cấp đầy đủ các giấy tờ cần thiết thì mới được xuất bến đi khai thác. Tàu cá sau khi đi khai thác về cũng được cán bộ kiểm tra đầy đủ giấy tờ hợp lệ. Từ đầu năm đến cuối tháng Năm vừa qua, có tổng cộng 1.203 tàu cá xuất bến tại cảng cá Đông Tác và 1.067 tàu cá nhập cảng.

Khi thực hiện các thủ tục xuất hay nhập cảng, cán bộ Ban Quản lý cảng cá Phú Yên thực hiện tuyên truyền ngư dân khai thác thủy sản trên biển đảm bảo các quy định, tuyệt đối không xâm phạm vùng biển nước ngoài. Vì khi tàu cá vi phạm và bị bắt giữ sẽ ảnh hưởng rất lớn đến ngành thủy sản cả nước. Hiện nay, người dân chấp hành tốt các quy định về khai báo tàu cá khi xuất bến và nhập cảng, thực hiện đầy đủ thiết bị giám sát hành trình. Tuy nhiên, ngư dân cần nâng cao kỹ năng ghi chép nhật ký khai thác để cơ quan chức năng thuận tiện kiểm soát.

Kiểm soát tàu cá hoạt động trên biển

Nhằm hỗ trợ ngư dân thực hiện tốt các quy định về chống khai thác IUU, Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Phú Yên đã thành lập 4 Văn phòng Đại diện thanh tra, kiểm tra, kiểm soát nghề cá tại 4 cảng cá lớn trên địa bàn, gồm các cảng cá: Tiên Châu (huyện Tuy An), Dân Phước (thị xã Sông Cầu), Phú Lạc (thị xã Đông Hòa) và Đông Tác (thành phố Tuy Hòa).

Các văn phòng có nhiệm vụ chính là kiểm tra, kiểm soát tàu cá xuất và nhập cảng, đồng thời giám sát vị trí tàu cá khi hoạt động trên biển thông qua Hệ thống giám sát theo Nghị định 26/2019/NĐ-CP của Chính phủ Quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Thủy sản và Nghị định 37/2024/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 26/2019/NĐ-CP.

Từ đầu năm đến nay, Văn phòng Đại diện thanh tra, kiểm tra, kiểm soát nghề cá tại cảng cá Đông Tác đã theo dõi, kiểm soát và lập biên bản nhắc nhở 49 tàu cá mất kết nối giám sát hành trình trên biển dưới 10 ngày. Tất cả các tàu đều có nguyên nhân khách quan như hệ thống thiết bị giám sát hành trình bị lỗi mạng từ nhà cung cấp, sự cố giông sét làm hư hỏng thiết bị. Khi các tàu bị mất kết nối, cán bộ Văn phòng đã liên hệ trực tiếp với chủ tàu, thuyền trưởng hoặc người nhà để nắm tình hình, tổ chức khắc phục, dùng các thiết bị khác để báo cáo và yêu cầu tàu cá quay về bờ trong vòng 10 ngày theo quy định.

Ông Đoàn Thượng Huỳnh, Thường trực Văn phòng Đại diện thanh tra, kiểm tra, kiểm soát nghề cá tại cảng cá Đông Tác, cho biết đối với các trường hợp tàu cá bị mất kết nối do lỗi đường truyền từ nhà cung cấp thiết bị, Văn phòng hỗ trợ ngư dân liên hệ các đơn vị tập trung khắc phục, hoàn thiện để duy trì thiết bị, đảm bảo quyền lợi của ngư dân khi khai thác trên biển. Cán bộ cũng hướng dẫn ngư dân khi bị thiên tai ảnh hưởng đến thiết bị, cần có những thiết bị thay thế để thông báo ngay cho Văn phòng, báo cáo vị trí hoạt động để được hỗ trợ kịp thời.

Theo báo cáo của Chi cục Thủy sản tỉnh Phú Yên, toàn tỉnh hiện có 1.952 tàu cá đã được đăng ký trên hệ thống dữ liệu tàu cá quốc gia - VNFishbase. Từ ngày 1/1 đến 10/6 vừa qua, cơ quan chức năng tỉnh Phú Yên thực hiện thông báo tàu cá mất kết nối giám sát hành trình trên biển với tổng số 178 lượt/81 tàu cá.

Các Văn phòng Đại diện thanh tra, kiểm tra, kiểm soát nghề cá tại cảng cá đã kiểm tra xử lý 71 trường hợp. Trong số đó, xử phạt vi phạm hành chính 5 trường hợp; nhắc nhở, khuyến cáo 66 trường hợp. Cơ quan chức năng tỉnh cũng đã xử phạt 14 trường hợp không đăng ký tàu cá, không có chứng chỉ thuyền trưởng, thuyền viên trên tàu cá không có tên trong sổ danh bạ, sử dụng công cụ kích điện để khai thác thủy sản..., với tổng số tiền 143,5 triệu đồng.

Theo ông Đào Quang Minh, Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản tỉnh Phú Yên, tỉnh thường xuyên rà soát, lập danh sách tàu cá có nguy cơ cao vi phạm khai thác IUU và thông báo hàng tuần để các cơ quan chức năng phối hợp kiểm tra, kiểm soát, xử lý vi phạm. Cơ quan chức năng của tỉnh phối hợp với Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 3, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh tổ chức tuần tra, kiểm tra, kiểm soát tàu cá và ngư dân hoạt động trên biển; qua đó kịp thời tuyên truyền về chống khai thác IUU đến ngư dân. Nhờ đó, từ năm 2019 đến nay, toàn tỉnh không có trường hợp tàu cá vi phạm khai thác thủy sản vùng biển nước ngoài bị bắt giữ, xử lý.

Ngoài ra, để quản lý chặt chẽ đối với nhóm tàu cá không đủ điều kiện hoạt động khai thác thủy sản, Ủy ban Nhân dân tỉnh Phú Yên cũng đã chỉ đạo Ủy ban Nhân dân các huyện, thị xã, thành phố ven biển chủ trì, phối hợp với lực lượng Biên phòng, Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn và các cơ quan liên quan tổ chức giám sát chặt chẽ, xác định vị trí cụ thể đang neo đậu, yêu cầu ngư dân thực hiện cam kết tháo gỡ, không để ngư cụ, thiết bị, dụng cụ khai thác trên tàu và không đưa tàu đi khai thác thủy sản./.