Từ ngày 1/1/2026, trẻ dưới 10 tuổi hoặc có chiều cao dưới 1,35m không được ngồi cùng hàng ghế với lái xe và phải sử dụng thiết bị an toàn phù hợp.

Thiết bị an toàn cho trẻ em trên xe ôtô phù hợp góp phần giảm thiếu rủi ro chấn thương và tai nạn giao thông. Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024 đã chính thức quy định lộ trình nhằm bảo vệ thế hệ tương lai của đất nước.

Lấp đầy khoảng trống pháp luật

Tại buổi họp phổ biến những quy định mới về đảm bảo an toàn cho trẻ em trên xe ôtô trong Luật Trật tự, An toàn giao thông đường bộ số 36/2024/QH15 vào chiều 15/11, Theo Đại tá Nguyễn Quang Nhật, Trưởng Phòng Hướng dẫn tuyên truyền, điều tra, giải quyết tai nạn giao thông (Cục Cảnh sát giao thông-Bộ Công an), tình hình trật tự an toàn giao thông trong 10 tháng của năm nay diễn ra hết sức phức tạp, số người tử vong về tai nạn xấp xỉ 9.000 người.

“Luật Trật tự, An toàn giao thông đường bộ được Quốc hội thông qua ngày 27/6/2024, có hiệu lực từ 1/1/2025 trong đó quy định đến việc sử dụng thiết bị an toàn cho trẻ em trên xe ôtô khi tham gia giao thông. Theo đó, từ ngày 1/1/2026, trẻ dưới 10 tuổi hoặc có chiều cao dưới 1,35m không được ngồi cùng hàng ghế với lái xe và phải sử dụng thiết bị an toàn phù hợp. Đây là một trong những điểm mới, tiến bộ, quan tâm đến đối tượng tham gia giao thông là trẻ em,” Đại tá Nhật nhấn mạnh.

Ông Dương Kim Tuấn, Phó Giám đốc Trung tâm nghiên cứu chính sách và phòng chống chấn thương Đại học Y tế công cộng đánh giá hiện nay xu hướng sử dụng xe ôtô ở nước ta đang tăng nhanh, vì vậy việc đảm bảo an toàn cho trẻ em khi tham gia giao thông bằng xe ôtô là vấn đề cần được quan tâm.

“Qua một con số nghiên cứu 3 thành phố Hà Nội, Đà Nẵng và Hồ Chí Minh cho thấy, bình quân chỉ có 1,3% có sử dụng thiết bị an toàn cho trẻ em. Do đó, trẻ em không nên ngồi ghế trước bởi sẽ chịu nhiều tác động khi xảy ra tai nạn, va chạm; dễ văng ra ngoài xe; sự va đạp của túi khí; hiếu động, tò mò; gây mất tập trung hơn cho người lái xe; không có hệ thống lắp thiết bị an toàn cho trẻ em ở ghế trước trong thiết kế xe,” ông Tuấn nói.

Dẫn giải hiện có 97 nước trên thế giới quy định bắt buộc việc sử dụng thiết bị an toàn cho trẻ em trên ôtô đã được thực hiện từ nhiều năm qua, tuy nhiên, ông Tuấn cho rằng thực tế ở Việt Nam, vấn đề này chưa được quan tâm đúng mức, thực trạng việc sử dụng dây đai an toàn, thiết bị an toàn cho trẻ em trên xe ôtô còn chưa được chú trọng thực hiện. Vì vậy, trong quá trình cho trẻ em tham gia giao thông trên ôtô chưa đảm bảo an toàn, nhiều vụ tai nạn đáng tiếc xảy ra làm ảnh hưởng đến sức khỏe và tính mạng của trẻ.

Đề cập đến thắc mắc nếu không có thiết bị an toàn mà chỉ đeo dây an toàn trên xe ôtô có đảm bảo an toàn, ông Tuấn khẳng định sẽ không đảm bảo tác dụng bảo vệ tốt nhất cho trẻ do liên quan đến vị trí điểm tiếp xúc ngồi, cân nặng, chiều cao của trẻ em. Trong khi đó, thiết bị an toàn cho trẻ em trên xe ôtô được thiết kế phù hợp với kích thước và trọng lượng của trẻ em. Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trẻ em độ tuổi 12 và chiều cao 1m50 thì mới sử dụng dây an toàn đạt tiêu chuẩn.

“Nếu sử dụng thiết bị an toàn cho trẻ em trên ôtô hoàn toàn có thể hạn chế được những nguy cơ đáng tiếc khi có va chạm hoặc sự cố trong quá trình xe lưu thông,” ông Tuấn khẳng định.

Sẽ có lộ trình triển khai phù hợp

Muốn triển khai thực thi, theo ông Tuấn, cơ quan chức năng cần đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của thiết bị an toàn; cung cấp các chương trình hỗ trợ tài chính, giảm giá hoặc cho vay để các gia đình tiếp cận mua; kiểm tra, xử phạt các trường hợp vi phạm; theo dõi và đánh giá các biện pháp đã triển khai và điều chỉnh nếu cần thiết.

Ông Trần Hữu Minh, Chánh văn phòng Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia cho biết theo quy định hiện nay tất cả các chuyến đi bằng ôtô có trẻ em dưới 10 tuổi và chiều cao dưới 1,35m đều cần thực hiện đúng quy định.

“Chi phí đầu tư thiết bị an toàn cho trẻ em trên ôtô khoảng 3-15 triệu. Nếu so với chi phí đầu tư ôtô, chi phí thiết bị an toàn này cỡ khoảng 0,3-04% với xe mới. Đây là mức mà phần lớn người sở hữu ôtô có khả năng chi trả,” ông Minh tiết lộ.

Tuy nhiên, ông Minh bày tỏ quan điểm thực tế nên tập trung triển khai quy định với xe con cá nhân trước, vì đây là loại xe có thể di chuyển ở tốc độ cao trên cao tốc (tốc độ tối đa 120km/h), tần suất trẻ em sử dụng cao (xe gia đình) và bố mẹ người giám hộ luôn biết trước được nhu cầu này.

Với vận tải công cộng, xe kinh doanh vận tải, Chánh văn phòng Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia cho rằng trước mắt khuyến khích với các loại xe vận tải công cộng nên có lộ trình dài để có thể chuẩn bị bởi phương tiện này có tốc độ thấp, hoạt động trong đô thị, tiêu chuẩn an toàn cao hơn, khó khăn trong đáp ứng nhu cầu ngẫu nhiên chở trẻ em trong vận tải công cộng và kinh doanh vận tải.

“Chúng ta có thể quy định xe chở học sinh mầm non và tiểu học cần có dây bảo hiểm chuyên dụng thiết kế phù hợp với lứa tuổi học sinh,” ông Minh góp ý.

Ông Lương Thế Khanh, Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ quyền trẻ em Việt Nam nhìn nhận muốn đảm bảo an toàn cho trẻ em trên ôtô thì việc đầu tiên chính là ý thức từ phụ huynh. Ngoài việc tuyên truyền, lực lượng chức năng có các chế tài xử phạt nghiêm, làm quyết liệt thì quy định này mới đi vào cuộc sống, việc xử phạt phải làm giống như xử lý nồng độ cồn, sẽ góp phần bảo vệ thế hệ tương lai của đất nước./.