Phó Tổng thư ký Vitas Nguyễn Thị Tuyết Mai cho biết ngành dệt may Việt Nam có dấu hiệu khởi sắc do hầu hết các thị trường truyền thống như Mỹ, châu Âu đang kiềm chế được lạm phát khiến sức mua tăng.

Theo Hiệp hội Dệt may Việt Nam, các doanh nghiệp dệt may đã chủ động tìm kiếm đơn hàng đến ít nhất 6 tháng đầu năm, nhiều doanh nghiệp đã đủ đơn hàng sản xuất đến hết tháng Tám và tháng Chín năm nay.

Bà Nguyễn Thị Tuyết Mai, Phó Tổng thư ký Hiệp hội Dệt may Việt Nam (Vitas), cho biết ngành dệt may Việt Nam đã có dấu hiệu khởi sắc do hầu hết các thị trường truyền thống như Mỹ, châu Âu đang kiềm chế được lạm phát khiến sức mua tăng lên.

Các kho hàng tồn dư của các nhãn hàng đã giảm đi, một số doanh nghiệp dệt may hiện đã thông qua Vitas để tìm những công ty nhỏ hơn thuê gia công lại đơn hàng.

Năm 2024, dự kiến mục tiêu tổng kim ngạch xuất khẩu ngành dệt may đạt 44 tỷ USD có thể trở thành hiện thực. “Nếu tình hình kinh tế thế giới không có biến động lớn so với hiện nay, cũng như không có thêm các cuộc xung đột địa chính trị, hoạt động sản xuất của ngành dệt may sẽ có chiều hướng phục hồi và khởi sắc tốt,” bà Mai nhìn nhận.

Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng, doanh nghiệp dệt may vẫn đối diện một số thách thức lớn khi ngành có khoảng hơn 6.000 doanh nghiệp, nhưng chiếm tới 80% là doanh nghiệp vừa và nhỏ và phần lớn năng lực sản xuất vẫn dành cho xuất khẩu đang tạo ra sự mất cân đối lớn cho thị trường nội địa 100 triệu dân.

Trong khi đó, mặc dù đơn hàng dệt may đã phục hồi nhưng đơn giá gia công còn rất thấp, dung lượng đơn hàng nhỏ nhưng yêu cầu về thời gian giao hàng bị rút ngắn. Những chi phí về nguyên phụ liệu, chi phí logistics vẫn còn quá cao do xung đột Biển Đỏ, trong bối cảnh Việt Nam dần mất đi lợi thế về nguồn nhân công giá rẻ nên rất khó kiếm được đơn hàng đơn giản với số lượng lớn.

Hơn nữa, phần lớn các thị trường xuất khẩu hiện nay đều kiểm soát chặt chuỗi cung ứng từ nguồn lao động cho đến tác động môi trường. Những đòi hỏi khắt khe từ nguồn gốc nguyên phụ liệu, đáp ứng chứng chỉ xanh đối với nhà máy, sản phẩm có sử dụng sợi tái chế để đảm bảo chuẩn về kinh tế tuần hoàn.

Đặc biệt trong xu thế hội nhập và phát triển bền vững toàn cầu, Việt Nam đã và đang tham gia nhiều FTA thế hệ mới cùng cam kết mạnh mẽ về NetZero tại COP26, dệt may đứng trước áp lực giảm khí thải nguy hại trong quá trình sản xuất; cải thiện về nguồn lao động và môi trường, nguyên phụ liệu, tiết kiệm năng lượng và xanh hóa chuỗi sản xuất, chuỗi cung ứng.

Ông Vũ Đức Giang, Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam, cho biết một trong những thách thức lớn với ngành dệt may không thể không kể đến đó chính là quá trình chuyển đổi số và hướng đến sản xuất thông minh. Đây là xu hướng tất yếu nên các doanh nghiệp buộc phải thay đổi để thích ứng, bằng việc dần chuyển đổi sang sản xuất tự động hóa, sản xuất thông minh làm tăng năng suất lao động, tăng chất lượng sản phẩm, tối ưu hóa chi phí vận hành từ đó làm tăng lợi thế cạnh tranh.

Thách thức lớn đối với doanh nghiệp dệt may đó là, lao động Việt Nam đang mất lợi thế giá rẻ. Hiện, Việt Nam đang được đánh giá là điểm đến của các nhà đầu tư nước ngoài; trong đó, có những dự án FDI đầu tư vào Việt Nam lên tới hàng tỷ USD, thu hút từ 3.00-5.000 lao động, các doanh nghiệp này đang cạnh tranh gay gắt với các doanh nghiệp ngành dệt may trong thu hút nguồn lao động.

Ngoài những thách thức trên, vấn đề truy xuất nguồn gốc nguyên phụ liệu ở nhiều khâu trong chuỗi cung ứng ngành dệt may cũng trở nên rất khó khăn. Nhất là trong bối cảnh, việc truy xuất nguồn gốc ở nhiều quốc gia như Hoa Kỳ, Anh, EU, Ấn Độ, Canada là quy định bắt buộc đối với hàng hóa nhập khẩu.

Tuy nhiên, theo ông Vũ Đức Giang, ngành dệt may có lợi thế được Chính phủ phê duyệt Chiến lược phát triển ngành dệt may và da giày Việt Nam từ nay đến năm năm 2030 và định hướng tầm nhìn đến năm 2035 từ năm 2022, dệt may Việt Nam đang từng bước chuyển dần từ phát triển nhanh sang phát triển bền vững, hướng đến phát triển hiệu quả theo mô hình kinh tế tuần hoàn và hoàn thiện chuỗi giá trị.

Ông Vũ Đức Giang khuyến cáo trong thời gian tới, các doanh nghiệp dệt may cần tạo lập thương hiệu Việt Nam đứng ở vị trí cao hơn trong chuỗi giá trị toàn cầu; chú trọng và đề cao việc xây dựng thương hiệu sản phẩm của chính mình, thay thế cho sản phẩm xuất khẩu vẫn phải mang tên của các thương hiệu lớn khác trên thế giới.

Các doanh nghiệp cần chú trọng tới chuyển đổi số, hướng đến sản xuất thông minh, là yêu cầu bắt buộc mà doanh nghiệp phải lựa chọn, song để chuyển đổi sản xuất thông minh, doanh nghiệp cần đi từng bước, từ sản xuất truyền thống sang sản xuất theo hướng tự động hóa./.