Là chiến sỹ Việt Nam duy nhất làm việc tại Phòng quân lương, Phái bộ An ninh lâm thời của Liên hợp quốc tại Abyei, Trung tá Vũ Thị Kim Oanh cho biết đây là nhiệm vụ rất vất vả nhưng đầy tự hào.

Trung tá Vũ Thị Kim Oanh là chiến sỹ “mũ nồi xanh” duy nhất của Việt Nam làm nhiệm vụ sỹ quan tham mưu quân lương tại Phòng quân lương, Phái bộ An ninh lâm thời của Liên hợp quốc ở khu vực Abyei (UNISFA).

Giữ “mạch nguồn” cho hơn 3.000 người

Abyei - dải đất khắc nghiệt, đầy bất ổn giữa Sudan và Nam Sudan, mùa khô kéo dài từ 6 đến 7 tháng, nắng cháy da, đỉnh điểm nhiệt độ ngoài trời có thể lên đến 48-49 độ C cùng với những cơn bão cát đổ về bất chợt do hạn hán và sa mạc hóa. Mùa mưa, đường đất biến thành vũng lầy khổng lồ, như keo cuốn chặt bánh xe, có thời điểm ngập lụt cục bộ và kéo dài nhiều ngày. Do đó, công tác bảo đảm hậu cần tại đây là một trong những yêu cầu quan trọng và thiết yếu đối với hơn 3.000 cán bộ, nhân viên đang thực hiện nhiệm vụ tại Phái bộ.

Đối với những sỹ quan tại Phòng quân lương, công việc không chỉ là chuyện cơm - gạo - rau - thịt, đó còn là hành trình của sự tỷ mỷ, trách nhiệm và cả niềm tin, những yếu tố góp phần duy trì sức mạnh, sự ổn định và tinh thần cho cả một tập thể quốc tế nơi điểm nóng xung đột.

Trung tá Vũ Thị Kim Oanh cho hay công việc của một sỹ quan quân lương ít khi có ngày nghỉ. Điện thoại reo, bất kể trời nắng cháy hay mưa, chị cùng các đồng nghiệp quốc tế trong Phòng Quân lương lại lên đường tới kho trung tâm để kiểm tra hàng mới chuyển về.

Mỗi container hàng mở ra là một bài kiểm tra khắt khe không chỉ của nhiệm vụ được giao mà của chính lương tâm nghề nghiệp. Cán bộ quân lương phải mang theo đầy đủ dụng cụ: máy đo nhiệt độ (temperature gun), điện thoại thông minh để chụp ảnh/quay phim, sổ ghi chép…, đồng thời mặc áo bảo hộ và đeo găng tay y tế để bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm. Trước tiên phải chụp ảnh tình trạng niêm phong container, sau đó mới bắt đầu dỡ hàng.

Công đoạn tiếp theo là đo nhiệt độ trong container để bảo đảm đúng tiêu chuẩn do Liên hợp quốc quy định: thực phẩm tươi 5°C, thực phẩm khô 25°C, thực phẩm đông lạnh -19°C. Toàn bộ hiện trạng container đều phải được ghi hình làm bằng chứng. Trong quá trình dỡ hàng, cán bộ quân lương phải kiểm tra chặt chẽ từ nhãn mác, xuất xứ, số lượng, ngày sản xuất, hạn sử dụng… theo hợp đồng.

"Một số mặt hàng đặc thù như trứng gà thường gây tranh luận. Mỗi khay 30 quả, nhưng có lúc to, nhỏ khác nhau. Vì vậy ngoài việc đếm, chúng tôi yêu cầu nhà thầu cân đủ để bảo đảm mỗi thùng đạt 20kg theo quy chuẩn. Những chi tiết nhỏ như việc hàng hóa có được đặt trên tấm lót thoát khí hay không, có bị va đập, móp méo, dập hỏng trong vận chuyển, hay đối với hàng đông lạnh, có bị đóng đá quá nhiều hoặc chảy nước… đều phải được ghi nhận. Tất cả thông tin này được ghi chép, kèm hình ảnh minh chứng. Sau khi kết thúc buổi kiểm tra, cán bộ quân lương lập báo cáo đầy đủ gửi về Trưởng phòng để tổng hợp và báo cáo cấp trên,” Trung tá Vũ Thị Kim Oanh chia sẻ.

Công việc vất cả nhưng niềm vui của nữ chiến sỹ quân lương “mũ nồi xanh” là những ngày thấy hàng chục xe container về cùng một lúc bởi điều đó đồng nghĩa với việc hàng đã về tới kho an toàn, không bị cướp dọc đường và dù có chuyện gì xảy ra thì hơn 3.000 chiến sỹ, nhân viên của Phái bộ sẽ không bị đói. Niềm hạnh phúc là những khi mở container, hàng hóa không bị hư hỏng hay nhìn thấy các gói ăn nhanh tổng hợp (CRP)-kết hợp 3 bữa trong 1 gói với hàm lượng 4.500 kalo.

Trung tá Vũ Thị Kim Oanh cho biết trong mỗi gói CRP có tới hàng chục gói nhỏ từ cá, thịt, rau, quả, tới gia vị như muối, tiêu, tương… bảo đảm đủ hàm lượng kalo cho 1 người trong 1 ngày. Đây là một mặt hàng dự trữ, dạng khô, có hạn sử dụng khá dài, được quản lý chặt chẽ để ứng phó với những tình huống khẩn cấp khi việc cung cấp lương thực, thực phẩm hàng ngày bị gián đoạn vì nhiều nguyên nhân như xảy ra xung đột, chiến tranh, đường hàng không bị hủy do tình hình an ninh bất ổn hoặc do thời tiết, mùa mưa không thể vận chuyển bằng đường bộ, trong các đợt đổi quân hoặc đi tuần tra… Bất cứ khi nào các đơn vị cần sử dụng mặt hàng này đều phải được sự cho phép của Trưởng phòng Quân lương.

Nhà “ngoại giao hậu cần”

Theo Trung tá Vũ Thị Kim Oanh, khác với sỹ quan quân lương trong Quân đội nhân dân Việt Nam, vốn chủ yếu quản lý ngân sách, quân nhu nội bộ, sỹ quan quân lương tại Phái bộ UNISFA phải đứng ở tuyến “ngoại giao hậu cần." Tại đây, sỹ quan quân lương giữ vai trò trung tâm trong quản lý hợp đồng lương thực, thực phẩm, giám sát việc tuân thủ các điều khoản của nhà thầu và trực tiếp đưa ra, thực thi những biện pháp kiểm soát cần thiết.

Sỹ quan quân lương chịu trách nhiệm rà soát, kiểm toán chính xác toàn bộ dịch vụ quân lương của Phái bộ, đồng thời đóng vai trò cầu nối quan trọng giữa Phòng Quân lương của Phái bộ và các đơn vị trực thuộc. Từ việc kiểm soát hợp đồng, giám sát chất lượng hàng, cho đến điều chỉnh đơn hàng theo nhu cầu thực tế của từng đơn vị… tất cả đều đòi hỏi kiến thức, tính khoa học và kỹ năng giao tiếp, phối hợp.

Hàng tuần, trên cơ sở đơn đặt hàng của các đơn vị đã gửi lên hệ thống điện tử quản lý lương thực, thực phẩm của Liên hợp quốc (ERMS) và được cấp trên phê duyệt trước đó từ 2 đến 3 tháng, nhà thầu với sự giám sát của cán bộ Phòng Quân lương sẽ giao hàng tới các vị trí đóng quân của các đơn vị. Nhiều tình huống đã xảy ra và nhiệm vụ của sỹ quan quân lương là phối hợp giữa sỹ quan hậu cần của các đơn vị và Phòng Quân lương để giải quyết những khó khăn đó.

Có đơn vị, khi mới đặt hàng chưa nắm được bản chất, hương vị của sản phẩm nên đã đặt quá nhiều, dẫn đến tồn kho, sỹ quan quân lương phải hướng dẫn đơn vị điều chỉnh đơn hàng sao cho phù hợp và đúng theo thời hạn quy định. Có đơn vị yêu cầu những loại gia vị không có trong danh mục của Liên hợp quốc, sỹ quan quân lương cần hướng dẫn họ làm đề nghị gửi về phòng quân lương và phòng có trách nhiệm chuyển đề nghị lên trên để giải quyết.

Vì thế, sỹ quan quân lương luôn phải phối hợp chặt chẽ với đồng nghiệp từ nhiều quốc gia khác để bảo đảm việc tiếp nhận, cấp phát lương thực, thực phẩm đến từng đơn vị đúng quy trình, đủ số lượng, đúng chất lượng. Bên cạnh đó là trách nhiệm kiểm kê, thống kê, báo cáo đầy đủ, chính xác theo đúng biểu mẫu và quy định của Liên hợp quốc.

“Công việc hậu cần nhưng thực chất là một phần trong bảo đảm an ninh phi truyền thống, bởi một phái bộ đa quốc gia chỉ có thể vận hành trơn tru khi từng binh sỹ, từ Ghana, Pakistan, Việt Nam hay Ấn Độ… đều yên tâm về bữa ăn hằng ngày. Để đáp ứng những yêu cầu khắt khe ấy, sỹ quan quân lương không chỉ cần kiến thức nghiệp vụ vững vàng mà còn phải có bản lĩnh, tinh thần trách nhiệm cao và khả năng thích ứng nhanh trong môi trường đa quốc gia, đa văn hóa,” Trung tá Vũ Thị Kim Oanh nói./.