Nghị định 60/2024/NĐ-CP đã tháo gỡ khó khăn cho các địa phương trong việc sử dụng vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để đầu tư phát triển chợ đặc biệt từ việc sử dụng ngân sách địa phương

Trong giai đoạn vừa qua, do những tồn tại, vướng mắc về cơ chế chính sách về phát triển và quản lý chợ, nên công tác đầu tư xây dựng, cải tạo, nâng cấp hệ thống chợ trên địa bàn thành phố Hà Nội vẫn còn những hạn chế.

Vì vậy, việc ban hành Nghị định số 60/2024/NĐ-CP ngày 5/6/2024 sẽ là một “đòn bẩy” giúp các địa phương tháo gỡ những nút thắt về vốn, đẩy mạnh phân cấp, tạo sự chủ động trong công tác phát triển chợ.

Nhiều bất cập về chợ

Thành phố Hà Nội hiện có 455 chợ, trong đó có: 15 chợ hạng 1, 59 chợ hạng 2, 350 chợ hạng 3, 31 chợ chưa phân hạng, trong đó, có 2 chợ đầu mối Minh Khai và chợ đầu mối phía Nam và 5 chợ đang hoạt động có tính chất đầu mối gồm: Chợ Long Biên chuyên hoa quả, rau các loại; chợ thuỷ sản Yên Sở; chợ gia cầm Hà Vĩ; chợ vải Nành; chợ hoa Quảng An.

Tuy nhiên, trong giai đoạn vừa qua, công tác phát triển và quản lý chợ trên địa bàn thành phố Hà Nội còn một số hạn chế trong đó có công tác đầu tư xây dựng, cải tạo, nâng cấp hệ thống chợ. Các chợ thành thị do nhà nước đầu tư đã xuống cấp, không thu hút được xã hội hóa, cần cải tạo, nâng cấp nhưng không đầu tư được từ ngân sách nhà nước.

Một số địa phương có khả năng tự cân đối ngân sách để đầu tư nâng cấp chợ trên địa bàn thành thị nhằm đáp ứng các yêu cầu cấp thiết về phòng cháy chữa cháy, an toàn thực phẩm, văn minh thương mại… nhưng không thể triển khai do vướng mắc trong thực tiễn và mâu thuẫn với các quy định của Nghị định về chợ.

Chuyên gia Vũ Vinh Phú, nguyên Chủ tịch Hội siêu thị Hà Nội cho hay chợ truyền thống hiện nay vẫn đảm bảo cung ứng 80% hàng hóa tươi sống cho người dân, giải quyết đầu ra cho sản xuất, do đó việc cải tạo chợ truyền thống là phải quy hoạch đúng, đầu tư đúng, cải tạo chợ phải đi đôi với quản lý trong khuôn viên chợ, ngoài chợ, bởi tại nhiều chợ hiện nay vẫn còn tình trạng bán thực phẩm phía ngoài cổng chợ mà không được quản lý.

Hơn nữa, việc cải tạo chợ không chỉ phục vụ riêng cho bà con kinh doanh ở chợ nhiều năm mà phải đầu tư thêm diện tích để đưa bà con ở ngoài chợ vào kinh doanh, cắt bỏ chợ cóc, chợ tạm. Ngoài ra cũng nên chú trọng đến vấn đề an toàn phòng cháy chữa cháy, an ninh chợ, văn hóa kinh doanh chợ, tổ chức nguồn hàng… do đó, cần đầu tư cho xứng tầm, chợ phải thu hút khách du lịch chứ không chỉ để bán hàng cho người dân.

“Vấn đề quan trọng là cần có giải pháp đồng bộ, từ cơ chế, chính sách hấp dẫn nhà đầu tư đến sự hợp tác, đồng thuận của tiểu thương để thúc đẩy các dự án cải tạo chợ dân sinh,” chuyên gia này cho hay.

Còn theo chuyên gia kinh tế Nguyễn Trí Hiếu, để chợ truyền thống hấp dẫn hơn với người tiêu dùng, việc đầu tiên là cần cải tạo để chợ khang trang, đảm bảo vệ sinh và an toàn thực phẩm.

"Bên cạnh đó, để các tiểu thương tại chợ truyền thống tăng doanh thu thì chất lượng hàng hóa phải được cải tiến, rau, củ, quả phải tươi ngon, thực phẩm phải tươi sống và hấp dẫn," chuyên gia này nhấn mạnh.

Thêm nguồn lực

Báo cáo của Sở Công Thương Hà Nội cho thấy, nhằm nâng cấp phát triển hệ thống chợ truyền thống, trong nửa đầu năm 2024, Sở Công Thương thành phố đã phối hợp với các sở, ngành tháo gỡ khó khăn vướng mắc trong việc thực hiện đầu tư, xây dựng, cải tạo các chợ. Nhờ đó đến nay Hà Nội có 6 chợ đã hoàn thành công tác đầu tư xây dựng đã được phân hạng; 3 chợ đang thi công xây dựng, giải phóng mặt bằng 5 chợ, 15 chợ đã hoàn thành thủ tục đầu tư chuẩn bị đầu tư năm 2024 hoàn thành năm 2025.

Bên cạnh việc đầu tư xây mới, ngành công thương Hà Nội đã hoàn thành cải tạo, nâng cấp 18 chợ, 6 chợ đang trong giai đoạn thi công; 6 chợ chuẩn bị khởi công, dự kiến hoàn thành năm 2024; 14 chợ chuẩn bị đầu tư dự kiến khởi công và hoàn thành năm 2025; 09 chợ đã phê duyệt chủ trương đầu tư dự kiến khởi công năm 2025.

Đối với Nghị định số 60/2024/NĐ-CP ngày 05/6/2024 của Chính phủ về phát triển và quản lý chợ (được ban hành thay thế các Nghị định: số 02/2003/NĐ-CP và số 114/2009/NĐ-CP của Chính phủ về phát triển và quản lý chợ), bà Nguyễn Kiều Oanh, Phó Giám đốc phụ trách Sở Công Thương Hà Nội cho biết Nghị định ban hành với nhiều điểm mới đã góp phần tháo gỡ khó khăn cho các địa phương trong đầu tư xây dựng chợ bằng nguồn ngân sách (đầu tư công) cho tất cả các hạng chợ 1, 2, 3.

Đơn cử trước đây, Nghị định số 02/2003/NĐ-CP và nghị định số 114/2009/NĐ-CP về phát triển và quản lý chợ quy định vốn đầu tư từ nguồn ngân sách Nhà nước được đầu tư đối với một số loại chợ và tại một số địa bàn nhất định.

Cụ thể, vốn từ ngân sách địa phương hỗ trợ đầu tư xây dựng các chợ đầu mối nông sản, thực phẩm và chợ hạng 2, hạng 3 ở địa bàn nông thôn, miền núi, hải đảo. Vốn từ ngân sách trung ương hỗ trợ đầu tư chợ đầu mối chuyên doanh hoặc tổng hợp bán buôn hàng nông sản, thực phẩm, chợ trung tâm các huyện thuộc địa bàn có điều kiện kinh tế-xã hội khó khăn và đặc biệt khó khăn chợ biên giới và chợ dân sinh xã của các huyện thuộc địa bàn có điều kiện kinh tế-xã hội khó khăn và đặc biệt khó khăn.

“Như vậy, với quy định hiện nay, Nghị định 60/2024/NĐ-CP đã tháo gỡ khó khăn cho các địa phương trong việc sử dụng vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước để đầu tư phát triển chợ đặc biệt từ việc sử dụng ngân sách địa phương,” bà Nguyễn Kiều Oanh cho biết.

Triển khai Nghị định số 60/2024/NĐ-CP của Chính phủ, Ủy ban Nhân dân thành phố Hà Nội đã giao Sở Công Thương, các sở, ngành, ủy ban nhân dân các quận, huyện, thị xã và các đơn vị có liên quan nghiên cứu thay thế Quyết định số 28/2018/QĐ-UBND ngày 16/11/2018 về phát triển và quản lý chợ trên địa bàn thành phố Hà Nội.

Tuy nhiên, để Nghị định số 60/NĐ-CP về phát triển và quản lý chợ được kịp thời triển khai đồng bộ và hiệu quả, bà Nguyễn Kiều Oanh cho biết về phía địa phương còn gặp một số khó khăn, vướng mắc trong triển khai Nghị định, như khó khăn trong việc xác định cơ quan cơ quan thường trực quản lý Nhà nước đối với tài sản kết cấu hạ tầng chợ là ngành Công Thương hay ngành Tài chính...

Trong điều kiện nguồn lực nhà nước có hạn, việc kêu gọi xã hội hóa đầu tư kinh doanh, khai thác chợ là rất cần thiết, Sở Công Thương Hà Nội kiến nghị các bộ nghiên cứu tham mưu Chính phủ có các cơ chế hỗ trợ (về miễn, giảm tiền thuê đất, về ưu đãi lãi suất cho vay đối với đầu tư xây dựng chợ,…) đối với các doanh nghiệp, hợp tác xã tham gia đầu tư xây dựng, quản lý, kinh doanh, khai thác chợ đảm bảo giảm chi phí đầu vào, đảm bảo an sinh, ổn định xã hội./.