Sự kết hợp giữa các chính sách vĩ mô, nỗ lực tự thân cùng khung pháp lý hoàn thiện, giúp ngành chứng khoán có một vị thế thuận lợi để đón nhận làn sóng tăng vốn cùng với triển vọng bứt phá mạnh mẽ.

Thị trường chứng khoán Việt Nam đang bước vào một giai đoạn tăng trưởng triển vọng, khi các tín hiệu tích cực về kinh tế vĩ mô cùng những nỗ lực tự thân của ngành đang tạo nên một bức tranh đầy lạc quan.

Không chỉ ghi nhận dòng tiền trên thị trường đang chảy vào nhóm ngành mạnh mẽ, các công ty chứng khoán đã chủ động xử lý tài sản rủi ro và tích cực huy động vốn mới, tạo nền tảng và nâng tầm vị thế chuẩn bị cho những mục tiêu phát triển tham vọng vào năm 2026.

Theo giới chuyên môn, đây được xem là “thời điểm vàng” để thị trường chứng khoán Việt Nam bứt phá với sự hậu thuẫn từ chính sách vĩ mô, dòng vốn ngoại và một khung pháp lý ngày càng hoàn thiện.

Cú hích nâng hạng và làn sóng IPO tỷ USD

Thời gian này, ngành chứng khoán Việt Nam chứng kiến một giai đoạn sôi động với những đợt tăng vốn dồn dập, thể hiện sự tự tin và kỳ vọng lớn vào triển vọng phát triển.

Công ty Xếp hạng tín nhiệm đầu tư Việt Nam (VIS Rating) đánh giá các đợt chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) và phát hành cổ phiếu bổ sung có thể giúp tăng tới 25% vốn chủ sở hữu đối với một số công ty lớn.

VIS Rating cũng đặc biệt nhận định ngành chứng khoán Việt Nam đang tăng tốc mạnh mẽ trong nửa cuối năm 2025. Động lực chính đến từ việc chất lượng tài sản của các công ty được cải thiện đáng kể, khả năng sinh lời duy trì ổn định và đặc biệt là sự tăng cường trong việc huy động vốn.

Cụ thể, tỷ lệ chậm trả trái phiếu đã giảm dần cùng với những nỗ lực chủ động xử lý các tài sản có rủi ro, đã giúp ổn định chất lượng tài sản trên toàn ngành. Bên cạnh đó, tỷ lệ tài sản đảm bảo duy trì ở mức cao đã kiểm soát hiệu quả rủi ro từ các khoản vay ký quỹ (margin). Với việc kiểm soát tốt tổn thất tín dụng và giữ vững tỷ suất sinh lời trên vốn (ROE), khả năng sinh lời của các công ty chứng khoán được duy trì ở mức tốt, tạo tiền đề cho những bước tiến vững chắc hơn.

Triển vọng kinh tế vĩ mô cũng đóng vai trò là bệ đỡ cho sự phát triển này. Ông Hoàng Nam, Giám đốc Khối Nghiên cứu và Phân tích, Công ty Chứng khoán Vietcap, chia sẻ bức tranh kinh tế vĩ mô Việt Nam rất sáng. Để thực hiện các mục tiêu tăng trưởng tham vọng, Chính phủ đã đưa ra nhiều chính sách đồng bộ. Trong đó, hai trụ cột quan trọng là chính sách tiền tệ duy trì mặt bằng lãi suất thấp và chính sách tài khóa đẩy mạnh đầu tư công, dự kiến tăng 25% so với năm trước.

Ông Nam nhấn mạnh dòng vốn khổng lồ này được kỳ vọng sẽ tạo ra hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ, thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp niêm yết trên sàn.

Một chất xúc tác lớn cho thị trường chứng khoán Việt Nam vừa được hiện thực hóa gần đây chính là việc Tổ chức FTSE công bố việc nâng hạng thị trường lên mới nổi. Đây là một cột mốc quan trọng, mang lại kỳ vọng về dòng vốn ngoại khổng lồ sẽ đổ vào thị trường.

Ông Hoàng Nam dự báo dòng vốn đổ vào Việt Nam có thể đạt khoảng 1-2 tỷ USD từ các quỹ thụ động và 5-6 tỷ USD với các quỹ chủ động. Hơn thế nữa, sự gia tăng đáng kể của dòng vốn này không chỉ tạo ra một thị trường chứng khoán sôi động, thanh khoản cao hơn mà còn mở ra những cơ hội lớn chưa từng có cho các công ty chứng khoán trong việc cung cấp dịch vụ và phát triển sản phẩm.

“Bối cảnh ngành chứng khoán ngày càng sôi động là bệ phóng lý tưởng để các công ty huy động vốn,” ông Nam nhận định.

Bên cạnh đó, ông Nam cho biết hàng loạt doanh nghiệp đầu ngành đang lên kế hoạch niêm yết. Tổng giá trị IPO từ các doanh nghiệp thuộc nhiều ngành có thể đạt tới 50 tỷ USD, không chỉ mở rộng “hàng hóa” cho thị trường mà còn tạo ra cơ hội kinh doanh lớn cho các công ty chứng khoán trong mảng tư vấn.

Ngành chứng khoán chuyển mình

Trong bối cảnh thị trường đang thay đổi sâu rộng, ngành chứng khoán cũng chứng kiến sự chuyển dịch cơ cấu rõ rệt.

Ông Hoàng Nam chỉ ra từ 2022 đến quý 2/2025, nhóm 5 công ty chứng khoán có hậu thuẫn từ ngân hàng đang ghi nhận tốc độ tăng trưởng rất lớn, khoảng 83% hàng năm. Hiện tượng này đã khiến thị phần tổng dư nợ cho vay ký quỹ của các công ty chứng khoán có hậu thuẫn ngân hàng tăng từ 16% lên 28%, trong khi 5 công ty chứng khoán lớn độc lập lại ghi nhận thị phần giảm từ 33% về 30%.

Báo cáo của VIS Rating cũng chỉ ra các công ty quy mô lớn (như VPBankS và VPSS) đang có kế hoạch tăng vốn thông qua IPO trong các quý tới với mức tăng vốn kỳ vọng lên tới 25% tổng vốn chủ sở hữu nhằm phục vụ mở rộng hoạt động kinh doanh. Vào tháng 9 vừa qua, TCBS đã huy động được 10,8 nghìn tỷ đồng từ đợt IPO với tỷ lệ đăng ký mua vượt gấp 2,5 lần so với lượng chào bán. Theo đó, các đợt tăng vốn này sẽ giúp các công ty chứng khoán kiểm soát tỷ lệ đòn bẩy khi các công ty mở rộng quy mô trong năm 2026.

Trong bức tranh sôi động của làn sóng tăng vốn, thương vụ IPO của Công ty Chứng khoán VPBank (VPBankS) nổi lên khi hứa hẹn trở thành một trong những đợt IPO lớn nhất lịch sử ngành chứng khoán Việt Nam.

Ngày 1/10, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã cấp Giấy chứng nhận chào bán cổ phiếu ra công chúng cho VPBankS. Ngay sau đó, công ty này đã công bố IPO với mức giá 33.900 đồng/cổ phiếu và số lượng lên tới 375 triệu đơn vị. Tổng giá trị vốn huy động dự kiến đạt gần 12.713 tỷ đồng, đây là một con số kỷ lục. Ở mức giá chào bán này, VPBankS được định giá khoảng 63.562 tỷ đồng (hơn 2,4 tỷ USD) sau IPO. Thời gian nhận đăng ký mua cổ phiếu từ ngày 10-31/10.

Chia sẻ về mức độ quan tâm của giới đầu tư, ông Vũ Hữu Điền, Tổng Giám đốc VPBankS cho biết: “Sự quan tâm đối với đợt IPO của VPBankS là rất cao.” Trong ngày đầu mở bán, công ty ghi nhận các nhà đầu tư tổ chức đã đặt mua cổ phiếu với tổng giá trị 6.000 tỷ đồng, chiếm khoảng 50% giá trị chào bán. Đặc biệt, có hai nhà đầu tư lớn là Dragon Capital đăng ký mua 50 triệu USD (tương đương 1.350 tỷ đồng) và Công ty Chứng khoán VIX đăng ký mua 2.000 tỷ đồng.

Ông Điền bày tỏ sự tự tin: “Con số chưa được tổng hợp hết, nhưng với số lượng đăng ký qua kênh tổ chức, online và đại lý hỗ trợ bán, VPBankS dự kiến số lượng đăng ký mua sẽ cao hơn nhiều so với tổng giá trị chào bán.”

Về kế hoạch sử dụng số tiền huy động được sau IPO, ông Điền cho biết khoảng 30% sẽ được dành cho đầu tư tự doanh, gồm cả trái phiếu và cổ phiếu, chứng chỉ tiền gửi, trái phiếu Chính phủ; 68% được dành cho vay margin, 2% là các khoản khác như ứng trước. Điều này cho thấy VPBankS đang hướng tới việc tối ưu hóa nguồn vốn để đa dạng hóa danh mục đầu tư đồng thời tăng cường năng lực cho vay ký quỹ – một mảng kinh doanh cốt lõi của các công ty chứng khoán.

Đánh giá chung, VIS Rating nhìn nhận rủi ro thanh khoản của nhóm ngành chứng khoán sẽ được kiểm soát sau khi các công ty tăng cường huy động nguồn vốn trái phiếu dài hạn (như ACBS, SHS), chủ động triển khai các đợt tăng vốn mới (như VPBankS, TCBS, KAFI) và duy trì khả năng tiếp cận hiệu quả với các hạn mức tín dụng ngân hàng (như CTS, LPBS).

Cùng với những chuyển biến tích cực từ các doanh nghiệp, cơ sở pháp lý vững chắc cũng đang được hoàn thiện để thu hút vốn và nâng tầm thị trường. Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước Hoàng Văn Thu cho biết Quốc hội đã ban hành Luật số 56, trong đó sửa đổi nhiều luật thuộc lĩnh vực quản lý của Bộ Tài chính, bao gồm Luật Chứng khoán. Luật này nổi bật với ba nhóm chính sách quan trọng.

Nhóm chính sách thứ nhất tập trung vào nâng cao tính minh bạch và hiệu quả của hoạt động chào bán, hướng tới mục tiêu nâng cao chất lượng hàng hóa trên thị trường.

Nhóm chính sách thứ hai nhằm tăng cường hoạt động kiểm tra, giám sát để tăng tính tuân thủ và ngăn chặn các hành vi gian lận trên thị trường. Nhóm chính sách thứ ba hướng tới tháo gỡ những điểm nghẽn, vướng mắc bất cập trong quá trình tổ chức thực hiện Luật Chứng khoán năm 2019 và Nghị định 155.

Đáng chú ý nhất, văn bản hướng dẫn Luật 56 là Nghị định 245 (sửa đổi một số điều của Nghị định 155 trước đây) liên quan đến các hoạt động chào bán, thanh toán giao dịch chứng khoán.

“Điểm đánh giá cao nhất là nội dung về gắn việc IPO với niêm yết cho các doanh nghiệp. Đây là nét đột phá trong quy định pháp luật cũng là một trong những giải pháp tiến tới thực hiện đề án nâng hạng thị trường,” ông Thu nhấn mạnh.

Thêm vào đó, Nghị định 245 quy định cụ thể trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân khi tham gia các hoạt động liên quan đến hồ sơ thị trường chứng khoán (như hồ sơ đăng ký công ty đại chúng). Điều này đảm bảo rằng các doanh nghiệp có chất lượng (về quy mô hoạt động, tính tuân thủ) sớm gia nhập thị trường, có được kênh huy động vốn trung và dài hạn để phát triển kinh tế và chiến lược của công ty.

Về hoạt động IPO gắn với niêm yết, Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước chia sẻ quy định mới đã rút ngắn thời gian từ 90-120 ngày xuống còn 30 ngày sau khi có kết quả giữa IPO. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư, đặc biệt là các nhà đầu tư nước ngoài. Theo ông, tất cả các nội dung hoàn thiện khung khổ pháp lý vừa qua đều hướng tới mục tiêu nâng hạng thị trường và đặc biệt là duy trì thứ hạng này./.