Ngoài nguồn cung nguồn vật liệu, các dự án Cao tốc Bắc-Nam giai đoạn 2021-2025 vẫn đang gặp khó khăn, vướng mắc về vấn đề giải phóng mặt bằng và việc hoàn thành xây dựng các khu tái định cư.

Các dự án Cao tốc Bắc-Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025 vẫn đang vướng mặt bằng để các ban quản lý dự án, nhà thầu thi công. Nếu công tác này không hoàn thành đúng hẹn, công trình này sẽ khó có thể về đích đúng thời gian theo chỉ đạo của Chính phủ và Bộ Giao thông Vận tải.

Theo thống kê Cục Quản lý Đầu tư Xây dựng, đến nay công tác giải phóng mặt bằng Cao tốc Bắc-Nam đã hoàn thành và bàn giao khoảng 653/721,25km (đạt khoảng 90,5%). Tuy nhiên, nhiều dự án thành phần hiện nay đang vướng mặt bằng “xôi đỗ,” chờ hoàn thành các khu tái định cư.

Cụ thể, hiện có tổng số 41.290 hộ dân có đất phải thu hồi, trong đó khoảng 5.806 hộ dân phải bố trí tái định cư tại 150 khu tái định cư, gồm 147 khu xây dựng mới và 3 khu đã có sẵn.

Tính đến nay, mới có 42/147 khu tái định cư được hoàn thành (đạt khoảng 28,5%). Các dự án còn lại vẫn đang trong quá trình lập dự án và triển khai thi công, chưa đáp ứng giao nền tái định cư cho hộ dân, làm chậm công tác giải phóng mặt bằng.

Về công tác di dời công trình hạ tầng kỹ thuật, đối với đường dây 220-500kV đang triển khai di dời 77/143 vị trí; đường dây 110kV và đường dây trung, hạ thế, đang triển khai di dời 562/1531 vị trí, hoàn thành 257/562 vị trí.

Khẳng định toàn bộ công tác giải phóng mặt bằng hiện nay được giao cho địa phương làm chủ đầu tư tiểu dự án, tổ chức triển khai thực hiện, tuy nhiên, phía Cục Quản lý Đầu tư Xây dựng cho rằng năng lực của chủ đầu tư là cấp huyện còn hạn chế so với chủ đầu tư là các đơn vị cấp tỉnh, nhất là đối với việc di dời hạ tầng kỹ thuật.

“Dù được Chính phủ cho áp dụng cơ chế đặc thù về tái định cư nhưng thủ tục triển khai vẫn cần có thời gian, từ việc phê duyệt quy hoạch, lập dự án đầu tư, lựa chọn nhà thầu tư vấn, lựa chọn nhà thầu xây lắp…,” đại diện Cục Quản lý Đầu tư Xây dựng cho hay.

Là chủ đầu tư dự án Cao tốc Quảng Ngãi-Hoài Nhơn với chiều dài hơn 88km, tổng vốn đầu tư hơn 20.000 tỷ đồng, ông Cao Việt Hùng, Phó Giám đốc Ban Quản lý Dự án 2 đánh giá sau 8 tháng dự án khởi công, đến nay mặt bằng vẫn chưa được bàn giao như kế hoạch đề ra.

Cụ thể, nhà thầu thi công dự án mới tiếp cận thi công được hơn 46/60,3km. Trong đó, gói thầu XL1 nhận bàn giao hơn 25/30km, trong đó chiều đoạn tuyến đã bàn giao thực địa gần 24km và chiều dài đoạn tuyến đủ điều kiện thi công hơn 22km.

Gói thầu XL02, tiếp nhận gần 25/27,2km nhưng chiều đoạn tuyến có thể tiếp cận thi công mới nhỉnh hơn 20km, bao gồm cửa vào các vị trí hầm số 1 và 2. Riêng gói thầu XL03 cơ bản mặt bằng đáp ứng tốt.

“Để đảm bảo mặt bằng cho nhà thầu thi công dự án thuận lợi, ban quản lý dự án đề nghị tỉnh quan tâm thực hiện rốt ráo công tác giải phóng mặt bằng, nhất là giải quyết các tồn tại, vướng mắc trên các đoạn đã được bàn giao và tháo gỡ các điểm nghẽn cần ưu tiên giải quyết tại huyện Mộ Đức 6 vị trí và thị xã Đức Phổ 20 vị trí ngay trong tháng 8 này. Đẩy nhanh công tác di dời công trình hạ tầng kỹ thuật trên tuyến,” ông Hùng kiến nghị.

[Cao tốc Bắc-Nam: Thành bại trông chờ vào nguồn vật liệu, mặt bằng]

Dù công tác giải phóng mặt bằng diễn ra khá nhanh và bàn giao ấn tượng, dự án Cao tốc Cần Thơ-Cà Mau vẫn đang gặp khó khăn về việc xây dựng các khu tái định cư cho hộ dân.

Dẫn chứng, đoạn Cao tốc Cần Thơ-Hậu Giang, hai khu tái định cư tại Hậu Giang mới bắt đầu triển khai từ cuối tháng Tám nên chưa xong. Dự án đoạn Hậu Giang-Cà Mau, 2 khu tái định cư trên địa bàn tỉnh Hậu Giang cũng đang được xây dựng, dự kiến cuối tháng Chín này mới có thể bàn giao nền. Một khu tái định cư tại Kiên Giang mới hoàn thiện thủ tục đầu tư, chưa xây dựng.

Trên cơ sở đó, Bộ Giao thông Vận tải đề nghị các địa phương liên quan khẩn trương thực hiện các thủ tục, bàn giao nền tái định cư cho các hộ dân. Đặc biệt, nếu công tác tái định cư còn chậm trễ, Cao tốc Bắc-Nam sẽ khó có được mặt bằng sạch 100% trong quý 3/2023 theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ./.