Nhiếp ảnh gia Pháp Jean-Charles Sarrazin cho ra mắt sách ảnh "Hà Nội 1987," ghi lại đời sống của một Hà Nội trong giai đoạn nhiều biến động, cùng với một Việt Nam luôn giàu bản sắc và gợi cảm xúc.

Trong khuôn khổ liên hoan nhiếp ảnh Photo Hanoi '25, nhiếp ảnh gia người Pháp Jean-Charles Sarrazin cho ra mắt cuốn sách ảnh “Hà Nội 1987” (Nhà xuất bản Thông tấn và Công ty Nhã Nam phát hành).

Đúng như tên cuốn sách, Jean-Charles Sarrazin ghi lại những lát cắt giàu cảm xúc về đời sống, con người và cảnh vật Thủ đô giai đoạn đầu Đổi mới. Đó là những dấu tích của quá khứ chiến tranh, những đổi mới về kinh tế-xã hội và cả sự phát triển trong đời sống văn hóa văn nghệ.

"Tôi cảm nhận được nhịp sống, văn hóa và vẻ đẹp mộc mạc của người Hà Nội. Tất cả đã thôi thúc tôi chụp lại, lưu giữ những gì đang đổi thay" - Jean-Charles Sarrazin nói.

Tốt nghiệp ngành nhiếp ảnh và thiết kế đồ họa tại Pháp, cơ duyên của nhiếp ảnh gia Pháp đến thông qua cuộc gặp với ông Cù Huy Cận. Năm 1986, Jean-Charles Sarrazin có dịp gặp nhà thơ (khi đó là Bộ trưởng đặc trách công tác Văn hóa nghệ thuật tại văn phòng Hội đồng Bộ trưởng ở Việt Nam) và được gợi ý đến Việt Nam.

Bằng học bổng của Bộ Ngoại giao Pháp, Jean-Charles Sarrazin đến Việt Nam năm 1987. Ông học vẽ tại hai trường Đại học Mỹ thuật và Đại học Mỹ thuật Công nghiệp tại Hà Nội, có cơ hội đi sâu khám phá cuộc sống của thành phố này.

Jean-Charles Sarrazin khắc họa Hà Nội qua chuyển động của xe đạp, xích lô, tàu điện, tàu hỏa; về nhiều tỉnh thành phía Bắc khác, qua những chuyến đi chơi, điền dã các lễ hội địa phương...

Một trong những điểm nhấn với độc giả ngày nay là loạt ảnh về đời sống trên và xung quanh tàu điện Hà Nội. Khác với nhiều nhiếp ảnh ngoại quốc thường chụp tàu điện từ bên ngoài, Jean-Charles Sarrazin có những tiếp xúc rất gần với người dân trên tàu. Người xem có thể thấy nhịp sống dân sinh vào ban ngày và cả vào ban đêm sau khi tàu đã ngừng hoạt động.

Trong thời gian học tập ở Hà Nội, Jean-Charles Sarrazin kết thân với nhiều sinh viên ngành mỹ thuật Việt Nam, trong đó có họa sỹ Trần Trọng Vũ (con trai nhà thơ Trần Dần) và để lại ấn tượng sâu sắc.

Trong lời đề dẫn cuốn sách, họa sỹ viết: “Jăng [phiên âm tiếng Việt của Jean] thông thuộc Hà Nội hơn người bản xứ. Anh biết nhiều quán ăn không treo biển, ẩn trong bóng tối, cùng các món ăn tôi chưa bao giờ thưởng thức. Anh quen nhiều người Việt mà tôi chỉ mới nghe tên. Jăng thích vào những ngõ nhỏ, những hành lang chật. Nơi nào cũng nhuốm màu thời gian và con người thì nhiều tâm sự."

Cùng Trần Trọng Vũ, Jean-Charles Sarrazin có cơ hội nhiều lần tới thăm cố họa sỹ Bùi Xuân Phái. Nhiếp ảnh gia người Pháp trân quý cơ hội gặp họa sỹ nổi tiếng, nhưng cũng bày tỏ sự tiếc nuối.

“Tôi tiếc vì đã không chụp ảnh Bùi Xuân Phái. Tôi có cơ hội thăm ông nhiều lần, nhưng lần nào cũng chỉ tập trung xem tranh và dành thời gian cho cảm xúc. Vả lại khi ấy ông cũng đã rất yếu. Ông có tặng tôi một số phác thảo khiến tôi rất xúc động. Tôi rất trân trọng sự hiệp thông giữa một họa sỹ lớn tuổi người Việt và một thanh niên Pháp trẻ là mình bấy giờ,” Jean-Charles Sarrazin nhớ lại.

Xem ảnh của đồng nghiệp người Pháp, nhiếp ảnh gia Nguyễn Hữu Bảo nhận xét đây là khối tư liệu quý hiếm “trăm nghe không bằng một thấy,” giúp tái hiện một giai đoạn lịch sử mà nhiếp ảnh trong nước bị thiếu hụt. Ông nói sách ảnh của Jean-Charles Sarrazin giống như cuốn "sách giáo khoa" cho thế hệ sau hiểu hơn về những câu chuyện của quá khứ, của thời đại.

Giám tuyển của Photo Hanoi ‘25 Nguyễn Thế Sơn nhận xét ảnh của Jean-Charles Sarrazin không đơn thuần chỉ là nhiếp ảnh đường phố, mà còn thể hiện rõ tính chất nhiếp ảnh nhân văn của nó.

Sau cơ duyên đến với Việt Nam năm 1987, Jean-Charles Sarrazin tiếp tục là một cầu nối văn hóa giữa hai nước Việt-Pháp. Ông có nhiều lần trở lại Việt Nam trong các vai trò nhiếp ảnh gia, họa sỹ, mang đến nhiều sáng tạo hội họa lấy cảm hứng từ văn hóa vùng cao, truyện dân gian Việt Nam, giao lưu kết nối với trẻ em nhiều tỉnh thành.../.