Căng thẳng, lo lắng là tâm trạng của hầu hết phụ huynh có con chuẩn bị bước vào kỳ thi vào lớp 10, nhất là tại các đô thị lớn - nơi mà mức độ cạnh tranh để có được suất học lớp 10 công lập rất cao.

Sau khi Sở Giáo dục và Đào tạo Thành phố Hồ Chí Minh công bố số lượng thí sinh đăng ký dự thi vào lớp 10 năm 2024 cùng tỷ lệ “chọi” vào từng trường, cả gia đình chị V.K.L có con học lớp 9 Trường Trung học Cơ sở Đống Đa (quận Bình Thạnh, Thành phố Hồ Chí Minh) đều căng thẳng, cùng bàn bạc, tranh luận xem có nên điều chỉnh nguyện vọng cho con hay không.

Chị L cho biết theo thông báo, bắt đầu từ 8 giờ ngày 15/5 đến 17 giờ ngày 19/5, phụ huynh và học sinh có thể điều chỉnh nguyện vọng. Xác định con không thực sự nổi bật ở một môn học nào nên gia đình chị không đăng ký cho con dự thi vào trường chuyên mà chỉ đăng ký 3 nguyện vọng vào các trường Trung học Phổ thông công lập, đều trên địa bàn quận Bình Thạnh.

Đã đối chiếu điểm chuẩn những năm trước nhưng khi tỷ lệ “chọi” của các trường từ nguyện vọng 1 đến nguyện vọng 3 được công bố lần lượt là: 1 “chọi” 2,64; 1 “chọi” 1,35 và 1 “chọi” 1,3, cả gia đình đều căng thẳng, lo tính toán xem có nên có điều chỉnh nguyện vọng hay không.

Ngoài ra, dự phòng phương án con không trúng tuyển trường công lập, với quan điểm chọn trường không quá xa nơi ở, vợ chồng chị L còn tìm hiểu thông tin tuyển sinh của một số trường trung học phổ thông tư thục cùng ở quận Bình Thạnh và một số quận lân cận như Gò Vấp, quận 1, quận 3.

Căng thẳng, lo lắng cho con em mình là tâm trạng lúc này của hầu hết phụ huynh có con chuẩn bị bước vào kỳ thi vào lớp 10, nhất là tại các đô thị lớn - nơi mà mức độ cạnh tranh để có được một suất học lớp 10 công lập đúng như mong muốn rất cao.

Theo Sở Giáo dục và Đào tạo Thành phố Hồ Chí Minh, năm nay tổng chỉ tiêu tuyển sinh vào lớp 10 công lập của thành phố chiếm khoảng 63% so với số lượng học sinh dự kiến tốt nghiệp Trung học Cơ sở của toàn thành phố. Những học sinh không vào được lớp 10 ở các trường Trung học Phổ thông công lập có thể theo học ở các trường Trung học Phổ thông tư thục, các trung tâm giáo dục nghề nghiệp-giáo dục thường xuyên, các trường cao đẳng, trung cấp nghề...

Thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp thúc đẩy phân luồng, gắn với phát triển giáo dục nghề nghiệp, Thành phố Hồ Chí Minh đặt mục tiêu đến năm 2025 thu hút từ 40-45% học sinh tốt nghiệp Trung học Cơ sở và Trung học Phổ thông vào hệ thống giáo dục nghề nghiệp và đến năm 2030, tỷ lệ này là 45-50%.

Tương tự, tại nhiều địa phương khác ở khu vực phía Nam, dù tổ chức thi tuyển hoặc xét tuyển vào lớp 10 Trung học Phổ thông cũng đều định hướng mục tiêu tuyển sinh gắn với phân luồng học sinh sau Trung học Cơ sở theo nhiều hướng phù hợp.

Tỉnh Bình Dương dự kiến năm nay có trên 29.780 học sinh tốt nghiệp Trung học Cơ sở. Các trường Trung học Phổ thông công lập trên địa bàn tuyển sinh tối đa 70% học sinh tốt nghiệp Trung học Cơ sở vào lớp 10.

Thành phố Cần Thơ đã công bố kế hoạch tuyển sinh vào lớp 10 công lập. Các trường Trung học Phổ thông công lập tuyển 65-70% học sinh tốt nghiệp Trung học Cơ sở tại các quận, huyện thuộc thành phố và trong độ tuổi quy định.

Các trường Trung học Phổ thông công lập, trung tâm giáo dục nghề nghiệp-giáo dục thường xuyên tại các quận, huyện, các trường trung cấp, cao đẳng nghề căn cứ điều kiện thực tế của đơn vị, phối hợp với các Phòng Giáo dục và Đào tạo để tuyển số học sinh chưa trúng tuyển vào lớp 10 công lập hoặc số học sinh không thi vào lớp 10.

Tỉnh Đồng Tháp không tổ chức thi (trừ thí sinh thi vào hai trường Trung học Phổ thông chuyên của tỉnh) mà tổ chức xét tuyển vào các trường Trung học Phổ thông công lập dựa vào kết quả rèn luyện, học tập 4 năm học bậc Trung học Cơ sở của học sinh đủ điều kiện tuyển sinh vào lớp 10.

Năm nay, dự kiến có 70% số học sinh tốt nghiệp Trung học Cơ sở trong tỉnh vào học lớp 10 các trường Trung học Phổ thông. Những học sinh không trúng tuyển vào lớp 10 sẽ học nghề hoặc học chương trình Giáo dục thường xuyên tại các trung tâm giáo dục thường xuyên, tại trường Trung học Phổ thông có tổ chức dạy học theo chương trình Giáo dục thường xuyên.

Như vậy, có thể thấy kỳ thi tuyển hoặc xét tuyển vào lớp 10 tại nhiều địa phương thực sự mang tính cạnh tranh và cơ hội không thể đến với tất cả học sinh. Thế nhưng thực tế, để tiếp tục học tập sau Trung học Cơ sở, học sinh không chỉ có một con đường, cánh cửa duy nhất là vào học lớp 10 Trung học Phổ thông công lập.

Theo lãnh đạo Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh, hiện nay tại Thành phố có trên 370 trường cao đẳng, trung cấp, cơ sở giáo dục nghề nghiệp. Các trường quan tâm, chú trọng mở rộng quy mô và chất lượng, đa dạng hóa các ngành nghề, hình thức đào tạo, đáp ứng nhu cầu học nghề cho học sinh và có chính sách liên thông giữa các bậc học, tạo điều kiện cho mọi người có cơ hội học tập suốt đời.

Thạc sỹ Võ Thị Mỹ Vân, Hiệu trưởng Trường Trung cấp Du lịch và Khách sạn Saigontourist cho rằng khó có thể đưa ra câu trả lời hoàn hảo là có nên cho con em đi học nghề ngay sau khi học xong lớp 9 hay không. Bởi lẽ, không có cánh cửa nào là tốt nhất mà chỉ có cánh cửa phù hợp nhất với mỗi người.

Phụ huynh và giáo viên cần thấu hiểu, đồng hành, tư vấn để học sinh chuẩn bị tốt nghiệp Trung học Cơ sở tự tin đánh giá lực học, sức khỏe, tính cách... lựa chọn và có hướng học tập, rèn luyện phù hợp trong giai đoạn tiếp theo.

Hiện nay, rất nhiều trường trung cấp, cao đẳng nghề tuyển sinh các ngành học phù hợp dành cho học sinh sau Trung học Cơ sở. Các em có thể lựa chọn học trung cấp nghề hoặc vừa học nghề, vừa học văn hóa để sau đó tham gia Kỳ thi tốt nghiệp Trung học Phổ thông Quốc gia và có thể tiếp tục học lên cao đẳng, đại học.

Lưu ý giảm áp lực, tạo tinh thần thoải mái cho các sỹ tử trước kỳ thi vào lớp 10, một số chuyên gia tâm lý cũng phân tích chỉ một câu nói hàm ý so sánh, kỳ vọng thái quá hoặc thất vọng của giáo viên hoặc phụ huynh cũng dễ khiến các em cảm thấy áp lực hơn. Vì vậy, bên cạnh việc động viên các em tích cực ôn luyện, giáo viên và phụ huynh cũng cần tạo cho các em tâm lý thoải mái, tự tin bước vào kỳ thi./.