Chi phí vật liệu bảo dưỡng nhà ở, giá thực phẩm và dịch vụ ăn uống ngoài gia đình những yếu tố tác động trực tiếp chỉ số giá tiêu dùng tháng Bảy.

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu và trong nước có nhiều biến động, ngày 6/8, Cục Thống kê công bố Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng Bảy tăng nhẹ 0,11% so với tháng Sáu. Báo cáo cho thấy sự ổn định tương đối của mặt bằng giá nói chung đồng thời cũng chỉ ra những áp lực nhất định từ một số nhóm hàng hóa và dịch vụ thiết yếu.

Gánh nặng từ chi phí đầu vào và nắng nóng

Theo số liệu, ngoài mức tăng 0,11% so với tháng trước, CPI tháng 7 còn tăng 2,13% so với tháng 12/2024 và cho thấy mặt bằng giá đã có sự dịch chuyển kể từ đầu năm. So với cùng kỳ năm trước, chỉ số này đã tăng 3,19% và phản ánh áp lực lạm phát tích lũy qua thời gian.

Tính bình quân bảy tháng đầu năm, CPI đã tăng 3,26% so với cùng kỳ năm 2024. Đây là một mức tăng nằm trong tầm kiểm soát, cho thấy những nỗ lực điều hành vĩ mô của Chính phủ trong việc duy trì ổn định giá cả. Đáng chú ý, lạm phát cơ bản (CPI sau khi loại trừ lương thực, thực phẩm tươi sống, năng lượng và mặt hàng do Nhà nước quản lý như dịch vụ y tế và giáo dục) trong cùng giai đoạn này chỉ tăng 3,18%, thấp hơn so với CPI bình quân chung, hé lộ về những động lực chính của lạm phát tổng thể.

Làm rõ hơn về các yếu tố tác động đến chỉ số giá, bà Nguyễn Thu Oanh, Trưởng ban Dịch vụ và Giá, Cục Thống kê, cho biết giá vật liệu bảo dưỡng nhà ở, giá thực phẩm và ăn uống ngoài gia đình tăng là những nguyên nhân chính làm chỉ số giá tiêu dùng tháng Bảy. Cụ thể, trong tổng số 11 nhóm hàng hóa và dịch vụ chính được sử dụng để tính toán CPI, có 9 nhóm ghi nhận chỉ số giá tăng và 2 nhóm điều chỉnh giảm. Sự phân hóa này phản ánh những xu hướng riêng biệt trong từng lĩnh vực, chịu ảnh hưởng từ cả cung và cầu cũng như các yếu tố mùa vụ.

Cụ thể, mức tăng đáng kể ở nhóm vật liệu bảo dưỡng nhà ở (cụ thể là gạch, cát, đá) phản ánh rõ nét sự khan hiếm của nguồn cung trên thị trường. Bên cạnh đó, chi phí sản xuất và vận chuyển cũng chịu áp lực lớn từ nhiều yếu tố và đẩy giá thành lên cao. Nhu cầu xây dựng, đặc biệt trong bối cảnh mùa khô hạn chế thi công, lại càng gia tăng và tạo thêm áp lực lên giá.

Cùng với đó, giá điện sinh hoạt cũng tăng 1,82%. Sự gia tăng này không chỉ do nhu cầu sử dụng điện tăng vọt trong bối cảnh thời tiết nắng nóng kéo dài ở nhiều khu vực, đặc biệt tại miền Bắc và miền Trung cộng thêm chính sách điều chỉnh giá từ Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) có hiệu lực từ ngày 10/5/2025. Báo cáo của Cục Thống kê giải thích thêm chỉ số giá điện sinh hoạt tháng Bảy phản ánh biến động trễ một tháng, dựa trên doanh thu và sản lượng tiêu dùng của tháng Sáu. Ngoài ra, giá dầu hỏa cũng nằm trong xu hướng đó với mức tăng 2,64%, do ảnh hưởng từ các đợt điều chỉnh giá trên thị trường quốc tế.

Tuy nhiên, không phải tất cả các mặt hàng trong nhóm này đều tăng giá. Báo cáo cho biết giá thuê nhà đã giảm 0,45% trong tháng, lý giải bởi yếu tố mùa vụ do tháng 7 trùng với kỳ nghỉ hè, khi học sinh, sinh viên về quê, làm giảm đáng kể lượng người thuê nhà, vì vậy nhiều chủ hộ giảm giá thuê để duy trì lượng khách. Mặt khác, giá gas cũng giảm 3,33%, nhờ vào sự sụt giảm của giá gas thế giới theo hợp đồng, từ 585 USD/tấn xuống còn 560 USD/tấn.

Trong tháng, giá cả mặt hàng ăn và dịch vụ ăn uống tăng 0,18%, đóng góp 0,06 điểm phần trăm vào mức tăng CPI chung. Đây là một nhóm quan trọng với chi tiêu hàng ngày của người dân và diễn biến giá cả trong nhóm này khá phức tạp.

Đáng chú ý, chỉ số giá lương thực lại giảm 0,16%, chủ yếu do giá gạo giảm. Cục Thống kê giải thích nguồn cung gạo trong nước dồi dào là một trong những yếu tố chính. Bên cạnh đó, giá gạo xuất khẩu cũng chịu áp lực giảm do nguồn cung từ các quốc gia lớn (như Ấn Độ, Thái Lan) gia tăng và nhu cầu nhập khẩu từ một số thị trường trọng điểm (như Philippines, Indonesia) giảm, từ đó tác động đến giá gạo trong nước.

Ảnh hưởng từ tỷ giá hối đoái

Theo báo cáo, nhóm thuốc và dịch vụ y tế trong tháng Bảy tăng nhẹ 0,03%, lý giải do tỷ giá tăng ảnh hưởng đến chi phí nhập khẩu dược phẩm và các nguyên phụ liệu.

Tương tự, chỉ số giá vàng tháng 7 đã tăng 1,02% so với tháng trước. Theo bà Oanh, sự gia tăng này được lý giải chủ yếu do số lượng vàng miếng lưu thông trên thị trường thấp, tạo áp lực lên giá. So với cùng kỳ năm trước, giá vàng trong nước đã tăng tới 49,7% và tăng 34,9% so với tháng 12/2024. Tính bình quân bảy tháng, giá vàng trong nước đã tăng 39,09% so với cùng kỳ năm trước. Trong khi, bình quân giá vàng thế giới ở mức 3.369 USD/ounce và giảm nhẹ 0,02% so với tháng Sáu.

Trên thị trường, tỷ giá USD trong nước biến động ngược chiều với giá thế giới. Tính đến ngày 31/7, chỉ số giá USD trên thị trường quốc tế đạt mức 97,61 điểm, giảm 1% so với tháng trước. Sự giảm giá của USD trên thị trường quốc tế chủ yếu do thị trường gia tăng kỳ vọng Cục dự trữ liên bang Mỹ (FED) sẽ sớm nới lỏng chính sách tiền tệ để hỗ trợ tăng trưởng, điều này làm giảm sức hấp dẫn của đồng bạc xanh.

Trong nước, chỉ số giá USD lại tăng 0,37% so với tháng trước. So với cùng kỳ năm trước, USD đã tăng 3,39% và nhích 3,3% so với tháng 12/2024. Bình quân bảy tháng năm, chỉ số giá USD tăng 3,32% so với cùng kỳ năm trước. Sự chênh lệch giữa biến động tỷ giá quốc tế và trong nước cho thấy áp lực tỷ giá tại Việt Nam vẫn hiện hữu, chịu ảnh hưởng từ nhiều yếu tố cung cầu và chính sách tiền tệ trong nước.

Như đã đề cập, lạm phát cơ bản tháng Bảy tăng 0,21% so với tháng trước và tăng 3,3% so với cùng kỳ năm trước. Bình quân bảy tháng năm 2025, lạm phát cơ bản tăng 3,18% so với cùng kỳ năm trước.

Bà Oanh cho biết sự khác biệt giữa mức tăng lạm phát cơ bản (3,18%) và mức tăng CPI bình quân chung (3,26%) trong 7 tháng đầu năm là điểm đáng chú ý. Nguyên nhân chủ yếu là do giá lương thực, thực phẩm, điện sinh hoạt, giá dịch vụ y tế và dịch vụ giáo dục là những yếu tố tác động làm tăng CPI chung, nhưng lại thuộc nhóm hàng được loại trừ trong danh mục tính lạm phát cơ bản. Điều này cho thấy nếu không tính đến những biến động mạnh từ các mặt hàng thiết yếu, lạm phát vẫn đang được kiểm soát khá tốt./.