Theo Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn “văn hoá còn thì dân tộc còn,” nên chương trình mục tiêu quốc gia cần tập trung thực hiện các nhiệm vụ, dự án quan trọng, cấp bách về phát triển văn hóa.

Nhấn mạnh quan điểm “văn hoá còn thì dân tộc còn” mà Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từng nhiều lần đề cập đến, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã đưa ra 5 nguyên tắc và đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu, rà soát, hoàn thiện Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hoá giai đoạn 2025 - 2035; trong đó đặc biệt lưu ý tới việc cần tập trung thực hiện các nhiệm vụ, dự án quan trọng, cấp bách về phát triển văn hóa.

Cụ thể hoá ra từng chương trình, dự án

Tiếp tục Kỳ họp thứ 7, chiều 8/6, Quốc hội đã dành phiên họp cuối của đợt 1, để thảo luận tại tổ về Chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025 - 2035 và dự án Luật Công đoàn (sửa đổi).

Nêu ý kiến tại phiên thảo luận, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025 - 2035 là chương trình mục tiêu quốc gia thứ 4, thể hiện sự quan tâm rất lớn của Đảng, Nhà nước đối với sự nghiệp phát triển văn hóa.

Theo Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư chương trình này sẽ góp phần thực hiện các mục tiêu, chỉ tiêu, nhiệm vụ phát triển văn hóa đề ra trong các nghị quyết của Đảng và chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc năm 2021.

Trong đó, năm 2022, Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã ban hành kết luận yêu cầu khẩn trương nghiên cứu, xây dựng chương trình. Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đã có nghị quyết về vấn đề này.

Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025 - 2035 đã được Chính phủ chuẩn bị, chỉnh sửa nhiều lần trên cơ sở góp ý của các bộ, ngành, địa phương, chuyên gia, ý kiến của Hội đồng Thẩm định Nhà nước.

Ủy ban Văn hóa, Giáo dục đã thẩm tra và báo cáo Quốc hội. Lần này trình Quốc hội về chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025 - 2035, khi được Quốc hội đồng ý thông qua thì Chính phủ sẽ phải cụ thể hoá ra từng chương trình, dự án, đề mục để thực hiện.

“Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhiều lần nhấn mạnh quan điểm văn hoá còn thì dân tộc còn. Lĩnh vực văn hóa có ý nghĩa hết sức quan trọng. Không phải hôm nay thảo luận chúng ta mới nói văn hoá quan trọng mà về chủ trương, đường lối phát triển đất nước, chúng ta luôn chú trọng cả 3 lĩnh vực kinh tế, xã hội, văn hóa,” Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh.

5 nguyên tắc hoàn thiện chương trình

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cũng đặc biệt lưu ý Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025 - 2035 có đối tượng, phạm vi rộng với nhiều nội dung khó, có nhiều cách tiếp cận khác nhau. Do đó cơ quan chủ trì soạn thảo cần nghiên cứu để rà soát, hoàn thiện chương trình này cần căn cứ 5 nguyên tắc chính.

Nguyên tắc đầu tiên theo Chủ tịch Quốc hội là chương trình cần xây dựng cụ thể để thực hiện các nhiệm vụ, dự án quan trọng, cấp bách về phát triển văn hóa, không thay thế toàn bộ các nhiệm vụ thường xuyên của Nhà nước về phát triển văn hoá.

Cùng với đó, chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa cần được phân định rõ các nội dung, nhiệm vụ chi ngân sách nhà nước đầu tư phát triển văn hóa trong kế hoạch đầu tư công trung hạn, chi thường xuyên và nội dung, nhiệm vụ chi.

Thứ ba, các mục tiêu, chỉ tiêu, nhiệm vụ của chương trình cần phải được xây dựng có trọng tâm, trọng điểm, làm rõ các nội dung cần ưu tiên thực hiện trước, nhằm tạo ra các đột phá trong phát triển văn hóa.

Nguyên tắc thứ tư là chương trình cần có tính kế thừa nhưng không trùng lặp, chồng chéo với chương trình, đề án đã được phê duyệt và đang triển khai.

Cuối cùng, nội dung chương trình cần phân công rõ trách nhiệm của các cơ quan theo hướng tinh gọn về đầu mối, tăng cường phân cấp, phân quyền, bảo đảm hiệu lực, hiệu quả trong công tác quản lý và thuận lợi trong triển khai thực hiện.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cũng lưu ý chương trình đưa ra nhiều chỉ tiêu về thiết chế văn hóa, quy định ở cả mục tiêu tổng quát, mục tiêu cụ thể đồng thời đưa ra nhiều loại hình thiết chế khác nhau ở cấp quốc gia và cấp cơ sở, trong khi đó, Quy hoạch mạng lưới cơ sở văn hóa và thể thao thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045 chưa được ban hành.

“Do vậy, chương trình lần này cần phải cân nhắc kỹ lưỡng về hệ thống các thiết chế văn hóa, bảo đảm phù hợp với quy hoạch đang được xây dựng và khả thi khi triển khai trên thực tế,” Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Ngoài ra, Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý chương trình phải nêu rõ cơ chế đầu tư các thiết chế văn hóa được đề cập đến trong chương trình là Nhà nước đầu tư 100% hay hỗ trợ một phần; có huy động tư nhân tham gia hay không để có căn cứ triển khai Chương trình cũng như tính toán nguồn lực đầu tư của chương trình.

Chủ tịch Quốc hội cũng yêu cầu chương trình có giải pháp về cơ chế, tổ chức, bộ máy, con người, bảo đảm cho thiết chế văn hoá cơ sở hoạt động hiệu quả. Theo Chủ tịch Quốc hội, nội dung thành phần số 02 có đề cập, tuy nhiên các nội dung chưa rõ tập trung đầu tư vào nội dung gì để nâng cao hiệu quả hoạt động của các thiết chế văn hóa cơ sở.

“Các đồng chí đi những khu di tích lịch sử chẳng hạn, phần giới thiệu cũng đã làm rung động trái tim mọi người rồi. Như ở Khu di tích Ngã ba Đồng Lộc, tôi nghe anh chị em thuyết minh giới thiệu thấy rưng rưng nước mắt, xúc động vô cùng. Chúng ta cần chú ý cả những vấn đề này,” Chủ tịch Quốc hội chia sẻ và nhấn mạnh cần phải tổ chức bộ máy, con người, tập huấn cho cán bộ, để lan toả được những giá trị văn hoá tốt đẹp./.