Chính phủ các nước Eurozone và Hội đồng châu Âu giờ đây sẽ xem xét việc Bulgaria gia nhập liên minh tiền tệ, một quy trình có thể được hoàn tất sớm nhất là vào tháng 1 năm 2026.

Theo Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF), tuần trước, Ủy ban châu Âu (EC) và Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) đã bật đèn xanh cho Bulgaria (Bun-ga-ri) gia nhập khu vực đồng euro (Eurozone), đưa khối tiền tệ chung tiến một bước gần hơn đến việc chào đón thành viên thứ 21.

Sự ủng hộ từ hai cơ quan chủ chốt này được đưa ra sau khi công bố các báo cáo riêng biệt cho thấy Bulgaria đáp ứng những điều kiện kinh tế, chính trị và pháp lý cần thiết để áp dụng đồng euro.

Chính phủ các nước Eurozone và Hội đồng châu Âu giờ đây sẽ xem xét việc Bulgaria gia nhập liên minh tiền tệ, một quy trình có thể được hoàn tất sớm nhất là vào tháng 1 năm 2026.

Chủ tịch Eurogroup, ông Paschal Donohoe, cho biết trong một tuyên bố: "Việc Bulgaria trở thành thành viên Eurozone không chỉ đánh dấu một thành tựu quan trọng cho đất nước với những lợi ích to lớn cho nền kinh tế, mà còn củng cố sức mạnh, khả năng phục hồi và tiếng nói của Eurozone. Sự phát triển này phản ánh sự ổn định và sức hấp dẫn lâu dài của đồng tiền chung của chúng ta."

Nhưng chính xác thì các quốc gia cần những gì để áp dụng đồng euro, và việc mở rộng Eurozone có thể tác động như thế nào đến Bulgaria, châu Âu và thế giới?

Điều kiện để áp dụng đồng euro là gì?

Liên minh châu Âu (EU) quy định một bộ tiêu chuẩn được gọi là tiêu chí hội tụ mà các quốc gia thành viên phải đáp ứng để có thể sử dụng đồng euro làm tiền tệ của mình. Các tiêu chuẩn này, còn được gọi là tiêu chí Maastricht, được thiết lập trong Hiệp ước Maastricht năm 1992.

Các tiêu chí hội tụ bao gồm những điểm chuẩn được đặt ra xoay quanh bốn nguyên tắc kinh tế: lạm phát, tài chính công, lãi suất dài hạn và tỷ giá hối đoái. Cụ thể như sau:

- Lạm phát: Các quốc gia phải chứng tỏ sự ổn định giá cả bền vững, duy trì tỷ lệ lạm phát không cao hơn 1,5 điểm phần trăm so với tỷ lệ của ba quốc gia thành viên EU có thành tích tốt nhất.

- Tài chính công: Thâm hụt ngân sách chính phủ theo kế hoạch hoặc trên thực tế không được vượt quá 3% GDP và tỷ lệ nợ chính phủ trên GDP không được cao hơn 60%.

- Lãi suất dài hạn: Lãi suất danh nghĩa dài hạn trung bình không được cao hơn 2 điểm phần trăm so với lãi suất của ba quốc gia thành viên có thành tích tốt nhất.

- Tỷ giá hối đoái: Một quốc gia phải tham gia vào cơ chế tỷ giá hối đoái (ERM II), neo đồng tiền của mình vào đồng euro trong ít nhất hai năm để thể hiện khả năng chống chịu trước các biến động tiền tệ.

"Gia nhập Eurozone là một quá trình đòi hỏi khắt khe và dựa trên các quy tắc", Ủy viên Kinh tế và Năng suất của EU Valdis Dombrovskis phát biểu tại một cuộc họp báo ở Sofia.

"Bulgaria đã duy trì kỷ luật tài khóa và đạt được tăng trưởng kinh tế bền vững trong khi vẫn giữ mức giá và lãi suất phù hợp với các tiêu chí hội tụ."

Theo các báo cáo hội tụ của ECB và EC, tỷ lệ lạm phát trung bình 12 tháng của Bulgaria vào tháng trước là 2,7%, thấp hơn mức chuẩn 2,8% theo quy định. Thâm hụt ngân sách của chính phủ ở mức 3% GDP vào năm ngoái và tỷ lệ nợ gộp trên GDP là 24,1%, cả hai số liệu này đều đáp ứng các tiêu chuẩn của EU.

"Bulgaria có một số lượng lớn các quy tắc tài khóa quốc gia ở cấp chính phủ nói chung và cấp địa phương," báo cáo của ECB nêu rõ, đồng thời lưu ý rằng "khung tài khóa vững chắc đã giúp nước này duy trì tỷ lệ nợ thấp."

Các báo cáo cũng cho thấy lãi suất dài hạn của Bulgaria ở mức 3,9%, thấp hơn mức chuẩn 5,1% và đồng tiền hiện tại của nước này, đồng lev (đồng tiền của Bulgaria), đã đáp ứng tiêu chí về tỷ giá hối đoái.

"Phân tích sâu rộng về các yếu tố cơ bản liên quan đến tính bền vững của quá trình hội tụ của Bulgaria cho thấy rằng các điều kiện đủ vững chắc đã được thiết lập để quốc gia này có thể duy trì một con đường hội tụ bền vững trong trung hạn, do đó ủng hộ một đánh giá tích cực," báo cáo của EC kết luận.

Tác động của việc áp dụng đồng euro là gì?

Các nhà kinh tế lưu ý rằng việc gia nhập Eurozone, khối tiền tệ chung lớn nhất thế giới, có thể mang lại một số lợi thế kinh tế cho các quốc gia thành viên EU.

Những lợi thế này bao gồm việc loại bỏ rủi ro tỷ giá hối đoái cũng như sự minh bạch về giá cả và chi phí giao dịch xuyên biên giới thấp hơn, điều này có thể thúc đẩy thương mại và đầu tư quốc tế.

Việc áp dụng đồng euro cũng có thể giúp cải thiện các điều kiện vay vốn vì các quốc gia trong Eurozone có thể tiếp cận lãi suất thấp hơn đối với nợ công, do nền kinh tế của họ được hậu thuẫn bởi ECB, cơ quan hoạch định chính sách tiền tệ trên toàn khối.

Chủ tịch EC Ursula von der Leyen cho biết trong một tuyên bố: "Đồng euro là một biểu tượng hữu hình của sức mạnh và sự thống nhất của châu Âu. Nhờ có đồng euro, nền kinh tế của Bulgaria sẽ trở nên vững mạnh hơn, với nhiều hoạt động thương mại hơn với các đối tác trong Eurozone, đầu tư trực tiếp nước ngoài, khả năng tiếp cận tài chính, việc làm chất lượng và thu nhập thực tế."

Tuy nhiên, việc gia nhập một liên minh tiền tệ chung cũng đi kèm với những đánh đổi. Chúng bao gồm việc mất đi chính sách tiền tệ độc lập, nghĩa vụ tuân thủ các quy tắc tài khóa toàn khối và nguy cơ bị ảnh hưởng bởi các cú sốc kinh tế xảy ra ở những nơi khác trong liên minh.

Một cuộc thăm dò gần đây của EU cho thấy người dân Bulgaria có ý kiến trái chiều về việc áp dụng đồng euro, với 50% cho biết họ phản đối việc gia nhập khu vực này. Tuy nhiên, trên toàn châu Âu, đồng euro đang nhận được tỷ lệ ủng hộ cao nhất từ trước đến nay, với 74% người dân ở EU và 83% người dân trong Eurozone ủng hộ đồng tiền chung.

Tác động tiềm tàng của một Eurozone mở rộng là gì?

Các chuyên gia cho rằng, một Eurozone mở rộng và hội nhập kinh tế châu Âu được tăng cường có thể củng cố vị thế của đồng euro như một đồng tiền dự trữ toàn cầu nổi bật, đặc biệt trong bối cảnh vị thế biến động của đồng USD trong nền kinh tế toàn cầu.

Hiện tại, đồng euro là đồng tiền dự trữ phổ biến thứ hai thế giới, sau đồng USD. Theo EU, đồng euro được sử dụng trong gần 40% các khoản thanh toán xuyên biên giới trên toàn thế giới và trong gần một nửa tổng kim ngạch xuất khẩu của EU.

Trong một bài phát biểu vào tháng trước, Chủ tịch ECB Christine Lagarde cho biết những thay đổi địa chính trị đang diễn ra "có thể mở ra cơ hội để đồng euro đóng một vai trò quốc tế lớn hơn,"đồng thời nhấn mạnh rằng châu Âu nên nắm bắt cơ hội để củng cố liên minh tiền tệ của mình.

EU lưu ý, một đồng euro mạnh hơn trong nền kinh tế toàn cầu có thể giúp châu Âu chống lại các cú sốc kinh tế từ bên ngoài, giảm sự phụ thuộc vào các loại tiền tệ khác và tăng khả năng tiếp cận tài chính đáng tin cậy cho những doanh nghiệp châu Âu, cùng nhiều lợi thế khác.

Bà Lagarde nói thêm: "Những thời điểm thay đổi cũng có thể là những thời điểm của cơ hội. Những thay đổi đang diễn ra đang tạo ra một thời cơ toàn cầu cho đồng euro"./.