Giải báo chí Toàn quốc về Xây dựng Đảng lần thứ VIII, giải Búa Liềm Vàng 2023 đã vinh danh 72 tác phẩm xuất sắc. Báo Điện tử VietnamPlus được trao Giải A cho loạt bài về tình trạng thiếu giáo viên.

Tối 1/2, tại Cung Văn hóa Hữu nghị Việt Xô đã diễn ra lễ trao Giải báo chí Toàn quốc về Xây dựng Đảng (Giải Búa Liềm Vàng) lần thứ VIII-năm 2023, nhân dịp kỷ niệm 94 năm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (3/2/1930-3/2/2024).

Vượt qua hơn 2.000 tác phẩm dự thi, loạt bài “Thiếu giáo viên khắp cả nước, ngành giáo dục chật vật đổi mới” của nhóm tác giả Phạm Mai-Võ Hoàng Long, Báo Điện tử VietnamPlus, Thông tấn xã Việt Nam đã vinh dự giành giải thưởng cao nhất - Giải A. Đây cũng là lần thứ hai liên tiếp, Báo Điện tử VietnamPlus được vinh danh tại giải thưởng báo chí đầy uy tín này.

“Mổ xẻ” những vấn đề nội tại của ngành giáo dục

Thiếu giáo viên là vấn đề khó khăn nhiều năm qua của ngành giáo dục và đào tạo. Tuy nhiên, vấn đề này càng trở nên trầm trọng hơn bởi từ năm học 2022-2023, chương trình giáo dục phổ thông mới 2018 thực hiện theo Nghị quyết 29 ban hành năm 2013 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục bắt đầu triển khai đồng loạt ở cả ba cấp tiểu học, trung học cơ sở và trung học phổ thông với nhiều môn học mới, yêu cầu mới, thời lượng dạy và học tăng lên.

Là phóng viên theo dõi ngành nhiều năm, hiểu rõ thực trạng thừa-thiếu giáo viên của ngành nên phóng viên Phạm Mai đã quyết định thực hiện tuyến bài khi vấn đề ngày càng trở nên cấp thiết.

Ngay từ đầu năm 2023, phóng viên đã lên kế hoạch thực hiện các chuyến công tác đến nhiều địa phương khác nhau trên cả nước để phỏng vấn thầy cô giáo, lãnh đạo các nhà trường. Bên cạnh đó, phóng viên cũng liên hệ phỏng vấn các lãnh đạo, chuyên gia, thu thập tài liệu, đặc biệt là số liệu thiếu giáo viên của từng địa phương, để có thể viết và lên bài đúng vào dịp khai giảng năm học mới 2023-2024.

Nhờ đó, bài viết có tư liệu dày dặn, công phu với ý kiến đa chiều, từ các giáo viên, cán bộ giáo dục, lãnh đạo các địa phương, các bộ, ngành, lãnh đạo Đảng và Nhà nước. Nội dung được sắp xếp lớp lang, bài bản và đặt trong đó cả sự tâm huyết với nghề báo, tâm huyết với sự phát triển giáo dục của tác giả.

Không chỉ công phu trong nội dung thông tin, bài viết được thể hiện dưới dạng longform với hình thức trình bày đẹp và hiện đại trên nền xanh, chữ trắng, được lấy cảm hứng từ hình ảnh bảng đen phấn trắng vốn gắn bó với cả cuộc đời người giáo viên. Đặc biệt, bài viết áp dụng cả báo chí thị giác lẫn báo chí dữ liệu, sử dụng nhiều biểu đồ tương tác để minh họa cho tình trạng thiếu giáo viên trên cả nước. Đây cũng là số liệu thiếu giáo viên chi tiết nhất lần đầu tiên được công bố trên báo chí, riêng có trong chùm bài này.

Những yếu tố sáng tạo trong chuyển tải thông tin giúp độc giả tiếp cận khối lượng nội dung đồ sộ cũng như thông điệp của tác giả một cách dễ dàng hơn, bắt kịp với xu hướng Chuyển đổi Số trong báo chí, thể hiện cách thể hiện sáng tạo của nhóm tác giả, tăng cường trải nghiệm cho độc giả.

Sự lan tỏa của các bài viết đã góp tiếng nói để vấn đề thiếu giáo viên được giải quyết rốt ráo hơn, từ đó, ngành giáo dục và đào tạo có thể thực hiện tốt hơn nhiệm vụ đổi mới căn bản, toàn diện, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước mà Nghị quyết 29 của Trung ương Đảng đặt ra.

Chia sẻ về quá trình thực hiện loạt bài, phóng viên Phạm Mai cho hay điều khó khăn nhất với chị là phải lấy ý kiến giáo viên ở nhiều bậc học, từ mầm non đến trung học phổ thông, nhiều địa phương khác nhau, từ vùng thuận lợi đến vùng khó khăn, để bài viết có tính bao quát được vấn đề. Điều đó đồng nghĩa với việc chị sẽ phải đi đến nhiều tỉnh thành khác nhau để tác nghiệp trong khi bản thân đang nuôi con nhỏ.

Vì vậy, chị đã cố gắng sắp xếp các chuyến đi ngắn ngày, thậm chí đi về hàng trăm cây số trong một ngày. Chị cũng tận dụng thời gian trong các chuyến công tác viết về các đề tài thời sự khác để tranh thủ kết hợp phỏng vấn về chủ đề mình đang theo đuổi. Lợi thế theo dõi mảng giáo dục nhiều năm đã giúp Phạm Mai “nuôi” đề tài này và có cơ hội từng bước thu thập thông tin, phỏng vấn để hoàn thành loạt bài.

Đây là năm thứ hai liên tiếp Báo Điện tử VietnamPlus có Giải A tại Giải Búa Liềm Vàng. Tại mùa giải năm 2022, loạt bài “Làm chủ 'sức mạnh mềm nhân quyền': Việt Nam tự tin tiến vào ‘sân chơi lớn’” của nhóm tác giả Hùng Võ-Thanh Trà cũng đã được trao Giải A.

Nhà báo Trần Tiến Duẩn, Tổng Biên tập Báo Điện tử VietnamPlus bày tỏ niềm tự hào khi VietnamPlus có được một “bảng thành tích” dày dặn ở các giải thưởng báo chí uy tín. Chỉ riêng ở Giải Búa Liềm Vàng, kể từ năm đầu tiên tổ chức đến nay, hầu như năm nào Báo cũng có giải thưởng (chỉ trừ năm 2019 - Giải Búa Liềm Vàng lần thứ IV) và năm nay là lần thứ hai Báo được vinh danh ở giải cao nhất.

“Bên cạnh niềm hạnh phúc và tự hào khi đạt được các giải thưởng lớn, chúng tôi luôn vững tin vì những chỉ đạo từ ban biên tập đã được các phóng viên dày công đầu tư, dấn thân, triển khai hiệu quả, ‘chạm’ tới được các chủ đề, vấn đề hay, đúng và trúng trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, có những loạt bài phản ánh chân thực việc triển khai đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước trong thực tiễn cuộc sống, nêu được những vấn đề còn tồn tại và gợi mở các giải pháp tháo gỡ," nhà báo Trần Tiến Duẩn chia sẻ.

Ngoài Giải A của Báo Điện tử VietnamPlus, Thông tấn xã Việt Nam còn giành được 2 Giải C và 2 Giải Khuyến khích.

Cụ thể, tác phẩm “Nâng cấp quan hệ Việt Nam-Hoa Kỳ thành tựu đối ngoại không thể phủ nhận” của nhóm tác giả Quang Vũ-Lan Anh-Đăng Quang, Truyền hình Thông tấn giành Giải C.

Về mặt chất liệu, thông tin trong loạt phóng sự này được nhóm phóng viên thu thập, chắt lọc, thẩm định qua nhiều khâu, có ý kiến thẩm định từ phía nhiều bộ, ngành, cơ quan liên quan, cùng với đó là các ý kiến bình luận, đánh giá khách quan của các chuyên gia, học giả uy tín trong và ngoài nước.

Phóng sự khẳng định tính đúng đắn trong chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước đồng thời thẳng thắn bác bỏ thông tin sai lệch xuyên tạc của các thế lực thù địch; qua đó góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên mặt trận đối ngoại.

Phóng sự ảnh gồm 10 ảnh “Gieo hạt giống đỏ nảy mầm sáng tương lai” của tác giả Lê Thanh Tùng, Ban Biên tập Ảnh cũng được trao Giải C. Tác phẩm phản ánh công tác phát triển Đảng tại các trường trung học phổ thông trên địa bàn Hà Nội.

Phóng sự ảnh góp phần truyền đi thông điệp: Nếu sớm được phát hiện, bồi dưỡng để đưa vào hàng ngũ của Đảng thì các học sinh phổ thông trung học “vừa hồng, vừa chuyên” không chỉ phát huy vai trò đoàn thể trong môi trường Đại học mà xa hơn nữa sẽ là những nhân tố tiên phong trong tập hợp đội ngũ trí trí thức trẻ, đam mê khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo cho sự nghiệp xây dựng Đảng, xây dựng đất nước trong nền kinh tế tri thức.

Thông tấn xã Việt Nam còn có hai Giải Khuyến khích cho tác phẩm “Xây dựng Đảng từ khâu "then chốt của then chốt" của nhóm tác giả Hà Ngọc-Thùy Hương-Trung Sơn-Trần Ngọc Tú-Thùy Dương, Báo Tin tức và tác phẩm “Công tác người Việt Nam ở Nhật Bản: Mọi hành động đều hướng về Tổ quốc” của tác giả Nguyễn Tuyến, Cơ quan thường trú Thông tấn xã Việt Nam tại Nhật Bản.

“Chất” xây dựng Đảng ngày càng đậm nét

Giải báo chí Toàn quốc về Xây dựng Đảng (Búa Liềm vàng) lần thứ VIII-năm 2023 tiếp tục là một mùa giải phong phú về chủ đề, thể loại, có sự tham gia của các cơ quan báo chí tất cả các tỉnh, thành phố trong cả nước.

Phát biểu tại lễ trao giải, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đánh giá các tác phẩm dự giải đã bám sát chủ trương, quan điểm về công tác xây dựng Đảng, phản ánh sinh động sinh hoạt chính trị trong Đảng, đặc biệt là các vấn đề cấp thiết đang nổi lên như xây dựng văn hóa, đạo đức trong Đảng, chống căn bệnh “sợ trách nhiệm,” sợ sai, từ đó khuyến khích và bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung, đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, phản bác các quan điểm sai trái, xuyên tạc, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.

Ngoài ra, các tác phẩm có đề xuất giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, cổ vũ tinh thần, khơi dậy khát vọng phát triển đất nước nhanh và bền vững.

Thủ tướng đề nghị các cấp ủy, tổ chức Đảng tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, tạo điều kiện cho các cơ quan báo chí, đội ngũ phóng viên tập trung tuyên truyền, phản ánh những giá trị lý luận, quan điểm đổi mới của Đảng và quyết tâm xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh.

Thủ tướng khuyến khích các bài viết về những điển hình tiên tiến, gương người tốt, việc tốt, những mô hình mới, cách làm hay; ngăn chặn, đẩy lùi suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện tự diễn biến, tự chuyển hóa; phòng chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí; đấu tranh phản bác những luận điệu xuyên tạc, quan điểm sai trái, thù địch, các tổ chức phản động; bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng.

Đánh giá về mùa giải năm nay, ông Ngô Minh Tuấn, Tổng Biên tập Tạp chí Xây dựng Đảng (Cơ quan Thường trực Giải Búa Liềm Vàng) cho hay các tác phẩm đã bám sát các vấn đề nóng, các sự kiện nổi bật, nhiệm vụ trọng tâm của hệ thống chính trị và đất nước, nhiều tác phẩm đã đi sâu phản ánh vấn đề thời sự của công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Một số tác phẩm đề cập tới những vấn đề bức xúc hiện nay, có tính phản biện xã hội, chiến đấu cao.

Đáng chú ý là mùa giải thứ Tám ghi nhận số cơ quan báo chí cấp tỉnh gửi tác phẩm truyền hình tham gia nhiều nhất từ trước đến nay, thậm chí có cả các trung tâm văn hóa cấp huyện, chương trình truyền hình của Công an, Bộ Chỉ huy quân sự các tỉnh và công ty truyền thông tư nhân gửi tác phẩm tham dự. Điều này cho thấy Giải Búa Liềm Vàng ngày càng có sự lan tỏa mạnh mẽ.

“Tính báo chí và ‘chất’ xây dựng Đảng trong các tác phẩm tham dự Giải Búa Liềm Vàng lần thứ VIII rõ hơn rất nhiều các mùa giải trước. Nếu như những năm đầu tiên của giải, ‘chất’ xây dựng Đảng trong các tác phẩm báo chí dự giải có khoảng cách giữa cơ quan báo chí Trung ương và địa phương hoặc chưa đồng đều giữa báo in với các thể loại phát thanh, truyền hình, báo điện tử, thì đến nay trong tất cả các thể loại, ‘chất’ xây dựng Đảng đã rất sâu đậm, rõ nét,” ông Tuấn cho biết.

Đến thời điểm kết thúc nhận bài tham dự, Cơ quan Thường trực Giải đã nhận được 2.216 tác phẩm, tăng 184 tác phẩm so với năm 2022 (8,6%), trong đó có 755 tác phẩm báo in, 549 tác phẩm báo điện tử, 530 tác phẩm truyền hình, 280 tác phẩm phát thanh và 102 tác phẩm ảnh báo chí.

Từ 120 tác phẩm vào chung khảo, Hội đồng Chung khảo đã xem xét, thống nhất lựa chọn ra các tác phẩm xuất sắc nhất để trao 6 Giải A, 12 Giải B, 18 Giải C, 30 Giải Khuyến khích và 6 Giải Chuyên đề.

Bên cạnh đó, Ban Tổ chức trao giải thưởng cho 15 cơ quan báo chí, hội nhà báo và ban tuyên giáo, ban tổ chức cấp ủy có thành tích xuất sắc trong việc tổ chức tham gia hưởng ứng Giải.

Ban Chỉ đạo Giải đã xem xét, quyết định lựa chọn 5 Đảng viên là nhân vật tiêu biểu trong tác phẩm báo chí đoạt giải gồm: Đồng chí Pờ Dần Xinh, dân tộc Hà Nhì, nguyên Bí thư Đảng ủy xã Sín Thầu, huyện Mường Nhé, tỉnh Điện Biên; già làng Ksor H’Blâm, người Gia Rai, xã Ia Mơ, huyện Chư Prông, Gia Lai; đồng chí Lâm Khem, người Khmer ở xã Lương Nghĩa, huyện Long Mỹ, Hậu Giang; cụ Nguyễn Văn Mai và cụ Lê Thị Củng, hai vợ chồng cùng 75 năm tuổi Đảng ở xã Quang Phục, huyện Tứ Kỳ, Hải Dương.

Trải qua 7 mùa giải từ năm 2016 đến năm 2022, Hội đồng Giải Búa Liềm Vàng đã trao 403 Giải A, B, C, Khuyến khích cùng nhiều Giải Chuyên đề cho các tác phẩm báo chí xuất sắc về công tác xây dựng Đảng.

Tại Lễ trao giải, Ban Chỉ đạo Giải phát động Giải báo chí Toàn quốc về Xây dựng Đảng (Giải Búa Liềm Vàng) lần thứ IX-năm 2024./.