Trong kỷ nguyên số, môi trường mạng vừa là nguồn thông tin phong phú, vừa tiềm ẩn không ít rủi ro đối với xã hội, doanh nghiệp và từng cá nhân, là mảnh đất "màu mỡ" để tin giả sinh sôi.

Tập đoàn X “nợ 800.000 tỷ đồng, sắp phá sản”, Tập đoàn Y “bẫy” người dân bằng giá điện, lãnh đạo Công ty Z bị cấm xuất cảnh… những dòng tin giật gân vô căn cứ, những nhận định mang nặng định kiến cá nhân khi được tung lên mạng có thể nhanh chóng tiếp cận hàng triệu người.

Khi được chia sẻ với tốc độ chóng mặt, những thông tin sai lệch trên không gian ảo sẽ gây ra hậu quả thật cho doanh nghiệp.

Tin giả hoành hành, doanh nghiệp lao đao

Tập đoàn Vingroup là “nạn nhân” mới nhất của tin giả. Theo ông Nguyễn Việt Quang, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc Vingroup, các tài khoản mạng xã hội đã bịa đặt, xuyên tạc nhiều nội dung, tập trung vào 4 nhóm: Tình hình tài chính, chất lượng và nguồn gốc sản phẩm, vấn đề pháp lý, cũng như thông tin cá nhân lãnh đạo tập đoàn.

Ông Quang khẳng định: “Chúng ta không thể im lặng để một số người tùy tiện vi phạm pháp luật, bịa đặt, dẫn dắt dư luận sai sự thật, hạ thấp uy tín, nhân phẩm của tổ chức, cá nhân. Việc khởi kiện không chỉ bảo vệ lợi ích của Vingroup mà còn chiến đấu cho chân lý, vì một xã hội văn minh, thượng tôn pháp luật.”

Hiện Vingroup đã lập vi bằng làm bằng chứng, làm việc với luật sư trong và ngoài nước, đồng thời gửi thông báo đến các đại sứ quán để xử lý theo quy định pháp luật của từng quốc gia.

Nhìn lại thời gian qua, đã có không ít doanh nghiệp, doanh nhân bị quấy nhiễu bởi tin giả, ảnh hưởng lớn đến hoạt động kinh doanh, đời sống gia đình và chính bản thân họ.

Trước Vingroup, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cũng vừa phải lên tiếng làm rõ vụ việc nhiều tài khoản mạng xã hội đưa thông tin sai lệch về giá điện.

Trong môi trường kinh doanh hiện nay, uy tín là yếu tố sống còn với mỗi doanh nghiệp. Vì thế, những thông tin sai sự thật lan truyền trên mạng xã hội không chỉ làm tổn hại đến hình ảnh, thương hiệu mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động kinh doanh. Đằng sau doanh nghiệp là công ăn việc làm của hàng ngàn, hàng vạn người lao động. Chưa kể, việc phao tin đồn nhảm, vu khống, xuyên tạc trên mạng hiện nay còn bị một số cá nhân, tổ chức lợi dụng để chống phá đất nước, gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới thương hiệu Việt trên thị trường quốc tế mà chúng ta dày công vun đắp.

Nhiều người dùng mạng xã hội vì hiếu kỳ, bị dẫn dắt bởi thông tin giả, dẫn đến việc bấm vào những đường link nguy hại, tiềm ẩn nhiều nguy cơ.

Nghị quyết 68- NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân đã xác định rõ: “Nghiêm cấm các hành vi nhũng nhiễu, tiêu cực, đưa thông tin sai lệch, không chính xác, ảnh hưởng đến doanh nghiệp, doanh nhân”.

Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang đã từng cảnh báo rằng hậu quả của tin giả, tin sai sự thật là khôn lường, gây nhiều hệ lụy nghiêm trọng, trở thành mối đe dọa lớn đối với tình hình kinh tế xã hội, thậm chí đe dọa trực tiếp đến chủ quyền quốc gia và an ninh toàn cầu. Bộ trưởng Bộ Công an cho rằng hệ lụy trong lĩnh vực kinh tế đặc biệt rõ nét ở chứng khoán, tài chính, bất động sản, với những vụ việc gây thiệt hại vốn hóa hàng nghìn tỷ đồng.

Bảo vệ doanh nghiệp trước tin giả

Việc Vingroup tuyên bố khởi kiện 68 cá nhân, tổ chức trong và nước ngoài đưa tin sai sự thật về tập đoàn đang gây xôn xao khắp cõi mạng. Có thể nhận thấy, hầu hết người dân, doanh nghiệp và ngay cả chính những người có ảnh hưởng trong cộng đồng (KOL) qua mạng xã hội cũng lên tiếng ủng hộ hành động này.

Theo chuyên gia truyền thông Lê Quốc Vinh, Chủ tịch Le Bros, tin giả (fake news) là vấn nạn lớn của xã hội.

“Kẻ tung tin giả không đơn giản là bịa ra một thứ hoàn toàn không có, mà tinh vi hơn là dựng lên một câu chuyện, bóp méo một sự thật nào đó trên cơ sở vài yếu tố gọi là có thật, nên dễ thao túng niềm tin của con người (disinformation). Nhưng, thủ đoạn nhất là gán ghép một ý nghĩa, một thuyết âm mưu hoàn toàn trái ngược với sự thật, bẻ ngược cả niềm tin của con người (malinformation),” ông Vinh phân tích.

Chuyên gia này cũng từng bị tung tin vu khống và đã giúp rất nhiều doanh nghiệp, cá nhân chống chọi với tin giả, nên ông hiểu rất rõ những ưu nhược điểm của các biện pháp phòng chống tin giả.

“Bạn có thể thanh minh, bạn có thể tố cáo với cơ quan chức năng, nhưng ít ai khởi kiện. Từng có doanh nghiệp đã khởi kiện thành công, nhưng không nhiều người làm thế. Và vì vậy, tin giả vẫn hoành hành. Minh bạch thông tin vẫn là biện pháp chủ động quan trọng nhất. Khởi kiện dân sự là một bước tiến và một hành động văn minh,” ông Vinh bày tỏ quan điểm.

Cùng quan điểm, ông Vũ Duy Hiền, Phó Tổng thư ký, Chánh Văn phòng Hiệp hội An ninh mạng quốc gia cho rằng tin giả ngày càng tinh vi hơn. Ngoài gây thiệt hại kinh tế cho doanh nghiệp, tin giả cũng là "cái phễu" thu hút sự quan tâm của mọi người, từ đó, kẻ xấu có thể trục lợi, đánh cắp thông tin cá nhân, gửi các đường link xấu, lừa đảo.

Theo ông Hiền, thực trạng này đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động cung cấp thông tin chính thống, minh bạch đến công chúng và truyền thông.

Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị lần đầu tiên đưa kinh tế tư nhân vào vị trí trung tâm, là động lực quan trọng nhất của nền kinh tế. Đã đến lúc Nhà nước, doanh nghiệp và toàn xã hội chung tay để bảo vệ “động lực quan trọng” trước vấn nạn tin giả.

Chia sẻ với phóng viên Báo Điện tử VietnamPlus, ông Lê Quang Tự Do, Cục trưởng Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) khẳng định những tổ chức, cá nhân lợi dụng mạng xã hội, không gian mạng để tung tin giả, tin sai lệch nhằm xúc phạm danh dự, uy tín của tổ chức, cá nhân khác thì đó là hành vi vi phạm pháp luật.

Theo các quy định hiện hành của pháp luật Việt Nam, những hành vi này bị nghiêm cấm và đã có chế tài xử lý mạnh mẽ, trong đó có biện pháp hình sự.

Cá nhân ông Lê Quang Tự Do ủng hộ việc Vingroup khởi kiện. Ông hy vọng các tổ chức, cá nhân khác cũng nên sử dụng nhiều hơn kênh khởi kiện, đưa vụ việc ra tòa án để bảo vệ quyền lợi, danh dự, uy tín chính đáng của mình. Vì đó là cách hành xử vừa đúng quy định, vừa phù hợp với xu thế văn minh của thời đại.

Ở góc độ quản lý Nhà nước, ông Lê Quang Tự Do cho biết sẽ xem xét dựa trên các quy định hiện hành để làm rõ những nội dung có liên quan đến thông tin sai sự thật mà Vingroup đề cập.

“Song song đó, chúng tôi cũng đang làm việc với các nền tảng xuyên biên giới như: Meta, YouTube, TikTok… để xử lý những nội dung vi phạm pháp luật,” Cục trưởng Lê Quang Tự Do thông tin./.