Sự phát triển nhanh chóng của AI đã mang lại những thay đổi chưa từng có đối với báo chí truyền thông, đặc biệt là ứng dụng AI tạo sinh đang thâm nhập vào các khâu khai thác, sản xuất, đăng tin bài...

Trao đổi với phóng viên TTXVN tại Bắc Kinh về vai trò của báo chí và các nhà báo trong thời đại cách mạng 4.0 và công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) hiện nay, cũng như những cơ hội và thách thức đối với các nhà báo trong tác nghiệp, nhà báo Ngụy Vi - Trưởng Ban Việt ngữ của Đài Phát thanh và Truyền hình Trung ương Trung Quốc (CMG) - cho biết sự phát triển nhanh chóng của công nghệ AI đã mang lại những thay đổi xưa nay chưa từng có đối với báo chí truyền thông, đặc biệt là ứng dụng AI tạo sinh đang không ngừng thâm nhập vào các khâu khai thác, sản xuất, đăng tin bài, làm thay đổi phương thức khai thác thông tin và quá trình sản xuất nội dung của những người làm báo và truyền thông.

Nhà báo Ngụy Vi cho rằng chức năng lớn mạnh của AI tạo sinh khiến tính kịp thời và hiệu quả sản xuất bản tin được tăng lên mạnh mẽ. Nhờ vào công cụ viết lách thông minh tiên tiến, những người làm trong ngành truyền thông có thể sử dụng AI để tiến hành các công việc như viết tự động, quản lý kho dữ liệu, thẩm định nội dung... khiến phóng viên được giải phóng khỏi nhiều công việc “ngổn ngang” để có thể chuyên tâm nhiều hơn đến chất lượng nội dung và tính sáng tạo.

Tuy nhiên, trong thời đại công nghệ AI, với một chiếc điện thoại thông minh trong tay và thông qua không gian mạng, ai cũng có thể làm được truyền thông, đưa ra quan điểm của mình và tự xây dựng được trang mạng xã hội riêng nên đã làm suy giảm vai trò và ảnh hưởng của người làm báo, làm truyền thông.

Bên cạnh đó, công nghệ robot viết và phiên dịch thông minh tương tác với người dùng cũng đang làm thay đổi quy trình sản xuất và đưa tin truyền thống.

Số lượng vị trí việc làm dành cho các phóng viên sẽ bị giảm đi, chưa kể tới các vấn đề khác như việc lạm dụng thông tin ảo hay thông tin sai lệch từ AI khiến độ tin cậy của báo chí truyền thông đối mặt với thử thách nghiêm trọng. Đây đều là những thách thức lớn mà báo chí truyền thông và phóng viên phải đối mặt trong thời đại công nghệ AI.

Đánh giá về xu hướng chuyển đổi số hiện nay trong tác nghiệp báo chí cũng như việc các nhà báo cần thích nghi với xu hướng chuyển đổi số, nhà báo Ngụy Vi nhấn mạnh ngành báo chí đang chào đón làn sóng mới thông minh hóa và đây là xu hướng tất yếu, không thể đảo ngược.

Nhà báo Ngụy Vi nhấn mạnh không ai có thể ngăn cản được nhịp bước của thời đại AI, biện pháp tốt nhất chính là sống chung với điều này. Hiện nay, báo chí truyền thông trên toàn cầu phần lớn giữ thái độ tích cực đối với công nghệ AI và hơn 50% giới truyền thông đang cảm nhận sự thay đổi do công nghệ AI mang lại.

Vấn đề đặt ra là báo chí truyền thông cần phải phát huy tối đa giá trị công cụ của AI, chú trọng nâng cao trình độ của bản thân từ “người chế biến thông tin” thành “người sản xuất thông tin thông minh,” vận dụng tối đa hiệu quả của công nghệ AI.

Bên cạnh đó, những người làm việc trong ngành truyền thông cần hết sức tránh rủi ro kỹ thuật khi sử dụng công nghệ AI, xây dựng hệ thống đánh giá kiểm tra và phòng ngừa rủi ro về công nghệ AI trong lĩnh vực truyền thông để tạo ra ngày càng nhiều sản phẩm báo chí có chiều sâu và chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu của công chúng và thúc đẩy tiến bộ xã hội.

Đánh giá về đạo đức báo chí trong thời đại AI hiện nay, nhà báo Ngụy Vi cho rằng trong bối cảnh chuyển đổi thông minh hóa, trách nhiệm của truyền thông cũng đang có sự thay đổi sâu sắc.

Ngoài sáng tạo và đăng tải nội dung, truyền thông nên trở thành người bảo vệ và tạo nên các giá trị xã hội. Trong khi tăng cường ứng dụng công nghệ, truyền thông toàn cầu cũng cần giữ vững đạo đức báo chí, thực hiện trách nhiệm xã hội.

Tháng 10/2023, trong “Sáng kiến Quản trị Trí tuệ nhân tạo toàn cầu,” Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã nêu ra các nguyên tắc cơ bản như “lấy con người làm gốc,” “AI vì lợi ích xã hội” nhằm cung cấp giải pháp cho vấn đề nan giải trong quản trị AI.

Báo chí truyền thông cần lấy tính chân thực của báo chí làm tiêu chuẩn cuối cùng trong ứng dụng công nghệ AI, xây dựng không gian nhận thức cơ bản đáng tin cậy cho công chúng bằng tin tức chân thực.

Thông qua xây dựng hệ thống quy phạm đạo đức lấy con người làm gốc, truyền thông có thể sử dụng công nghệ AI một cách tốt hơn vì các mục tiêu thúc đẩy phúc lợi xã hội./.