Ngày 26/8, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh chủ trì, Học viện Báo chí và Tuyên truyền phối hợp cùng Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật, Học viện Hành chính và Quản trị công tổ chức Hội thảo khoa học quốc gia “Chuyển đổi xanh ở Việt Nam – Lý luận và thực tiễn”.

Theo báo cáo đề dẫn tại Hội thảo, chuyển đổi xanh không chỉ là yêu cầu cấp bách từ thực tiễn phát triển bền vững, mà còn là quá trình tái cấu trúc sâu rộng mô hình tăng trưởng theo hướng phát thải thấp, sử dụng tiết kiệm tài nguyên, bảo đảm công bằng xã hội và nâng cao chất lượng sống của người dân.

Các tham luận tại Hội thảo đã phân tích một cách toàn diện những vấn đề liên quan đến chuyển đổi xanh ở Việt Nam; chia sẻ nhiều kinh nghiệm thực tiễn từ các địa phương, các ngành kinh tế và doanh nghiệp. Nhiều ý kiến nhấn mạnh sự cần thiết phải phối hợp liên ngành, liên vùng, bởi chuyển đổi xanh không thể thực hiện đơn lẻ ở từng lĩnh vực mà cần sự đồng bộ trong quy hoạch năng lượng, giao thông, đô thị, nông nghiệp và công nghiệp. Các diễn giả cũng chỉ ra vai trò quan trọng của doanh nghiệp trong quá trình này.

Các đại biểu đề cập đến việc thị trường tiêu dùng xanh đang hình thành, mở ra cơ hội để doanh nghiệp Việt Nam vươn ra toàn cầu, đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế ngày càng khắt khe về môi trường. Các nhà khoa học cũng khẳng định rằng, chuyển đổi xanh sẽ không thành công nếu thiếu sự thay đổi trong hành vi và lối sống của cộng đồng. Do đó, nâng cao nhận thức xã hội, khuyến khích tiêu dùng xanh, giáo dục về phát triển bền vững ngay từ trong nhà trường được coi là giải pháp lâu dài và căn bản.

Các đại biểu cũng làm rõ những điểm nghẽn lớn nhất của quá trình chuyển đổi xanh ở Việt Nam như khung thể chế thiếu đồng bộ, chi phí đầu tư công nghệ xanh quá cao, khoảng cách lớn giữa chính sách và thực tiễn, nhận thức về xã hội và thị trường xanh còn hạn chế. Các nhà khoa học thống nhất rằng việc khắc phục các điểm nghẽn này đòi hỏi quyết tâm chính trị, cơ chế tài chính phù hợp và sự đồng thuận xã hội.

Từ những phân tích đó, Hội thảo đề xuất nhiều giải pháp quan trọng. Trước hết, Nhà nước cần tiếp tục khẳng định vai trò “nhạc trưởng”, hoàn thiện khung pháp luật và cơ chế chính sách, trong đó sớm ban hành Hệ thống phân loại xanh quốc gia, khung pháp lý cho thị trường carbon, và cơ chế tín dụng ưu đãi cho các dự án xanh.

Tài chính xanh được coi là đòn bẩy, cần phát triển thị trường trái phiếu xanh và tận dụng nguồn vốn quốc tế. Doanh nghiệp được xác định là lực lượng xung kích, cần đổi mới công nghệ, tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu với các sản phẩm thân thiện môi trường. Người dân là trung tâm của chuyển đổi xanh, không chỉ là đối tượng thụ hưởng mà còn là chủ thể tham gia thông qua tiêu dùng xanh và thay đổi lối sống.

Riêng trong nông nghiệp, các giải pháp công nghệ như nông nghiệp thông minh, nông điện (agrovoltaics), điện khí hóa máy móc, và kiểm soát chất thải trong chăn nuôi được nhấn mạnh như hướng đi khả thi, đi đôi với hỗ trợ nông hộ nhỏ lẻ để bảo đảm sinh kế. Đồng thời, nhiều tham luận khẳng định chuyển đổi xanh phải gắn với công bằng xã hội, xóa đói giảm nghèo, bảo đảm không ai bị bỏ lại phía sau.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận tại Hội thảo sẽ trở thành tư liệu cho hoạch định chính sách, góp phần lan tỏa nhận thức xã hội và thúc đẩy hành động thực tiễn./.