Khu di tích Phố Hiến là một quần thể các công trình kiến trúc nghệ thuật tiêu biểu, thể hiện giá trị độc đáo trong hệ thống đô thị cổ Việt Nam và được công nhận là Di tích Quốc gia Đặc biệt năm 2014.

Lễ hội Văn hóa dân gian Phố Hiến diễn ra từ ngày 29/2-2/3 là một trong những hoạt động góp phần bảo tồn, phát huy các di tích lịch sử thuộc Quần thể Khu Di tích Quốc gia Đặc biệt Phố Hiến của tỉnh Hưng Yên.

Lễ hội Văn hóa dân gian Phố Hiến được tổ chức giúp du khách và người dân có cơ hội tìm hiểu những giá trị tinh thần, mang đậm nét lịch sử của mảnh đất Phố Hiến, cùng thưởng thức sự tinh tế, phong phú của các loại hình nghệ thuật mang bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam nói chung và khu vực Đồng bằng sông Hồng nói riêng.

Tại lễ hội, phần lễ gồm lễ dâng hương và lễ khai mạc được tổ chức trang nghiêm cùng với nghi thức tế lễ, rước kiệu, múa rồng nhằm khôi phục các giá trị truyền thống và hoạt động sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng.

Phần hội là các hoạt động sôi nổi, náo nhiệt với những trò chơi dân gian như đi kéo co, nhảy bao bố, bịt mắt đập niêu, múa rối nước, hát trên thuyền tại Hồ Bán nguyệt… tái hiện, khắc họa sống động, giúp du khách hình dung về cảnh tấp nập “trên bến dưới thuyền” của thương cảng Phố Hiến xưa.

Phố Hiến là một thương cảng-đô thị phồn hoa, nổi tiếng của Việt Nam vào thế kỷ 17-18, trải dài theo tả ngạn sông Hồng, được ví như “tiểu Tràng An” vì thế mà có câu: "thứ nhất Kinh Kỳ, thứ nhì Phố Hiến."

Trải qua thời gian, hệ thống quần thể di tích lịch sử văn hoá vẫn còn hiện hữu và các lễ hội văn hoá truyền thống vẫn được nhân dân gìn giữ, tạo nên những nét văn hóa phong phú, đa dạng, đặc sắc trong quá trình giao lưu tiếp biến văn hóa của dân tộc ta.

Phố Hiến gồm 16 di tích có giá trị tiêu biểu về văn hóa, lịch sử, kiến trúc, điêu khắc, mỹ thuật... thuộc các phường Hiến Nam, Lam Sơn, Quang Trung, Hồng Châu, Lê Lợi, xã Hồng Nam, thành phố Hưng Yên, tỉnh Hưng Yên.

Khu di tích Phố Hiến là một quần thể các công trình kiến trúc nghệ thuật tiêu biểu, mang những dấu ấn riêng, thể hiện những giá trị độc đáo trong hệ thống đô thị cổ Việt Nam và được công nhận là khu Di tích Quốc gia Đặc biệt vào năm 2014.

Trải qua những thăng trầm của lịch sử, Phố Hiến ngày nay không còn là một thương cảng nhưng những dấu tích của một thời hưng thịnh vẫn còn rất đậm nét trong các công trình kiến trúc, tập quán và nếp sống của cộng đồng dân cư.

Phố Hiến ngày nay vẫn còn nhiều công trình kiến trúc nghệ thuật độc đáo, minh chứng cho thời kỳ phát triển rực rỡ của một "Tiểu Tràng An" xưa, là di sản vô giá của kho tàng văn hóa dân tộc và nhân loại. Nổi bật trong đó là những công trình kiến trúc thuần Việt như Chùa Chuông, chùa Nễ Châu, đình chùa Hiến, đền Mẫu, đền Mây, đền Kim Đằng, Văn Miếu Xích Đằng...

Bên cạnh đó, Phố Hiến còn có những công trình kiến trúc của người Việt kết hợp với kiến trúc Trung Hoa và phương Tây như Đông đô Quảng Hội, đền Thiên Hậu, chùa Phố, Võ Miếu…

Cùng với kiến trúc độc đáo, đến Phố Hiến du khách còn được đắm chìm vào không gian của chùa Chuông với phong cảnh tuyệt mỹ được ví là thắng cảnh "đẹp nhất Sơn Nam", là đền Mây thấp thoáng bên bờ sông Hồng được coi là đẹp hơn cả "trăm cảnh nghìn cảnh", hay là đền Mẫu cổ kính ẩn mình dưới bóng cây cổ thụ 3 gốc bên Hồ Bán nguyệt thơ mộng. Điều này đã giúp Hưng Yên níu chân du khách, khiến ai đi xa cũng nhớ về.

Để tiếp tục bảo tồn, phát huy giá trị của khu Di tích Quốc gia DDặc biệt Phố Hiến, ngày 18/12/2023, Ủy ban Nhân dân tỉnh Hưng Yên đã ban hành Quyết định số 2718/QĐ-UBND về việc phê duyệt Dự án tu bổ, tôn tạo quần thể Di tích lịch sử và kiến trúc quốc gia đặc biệt Phố Hiến.

Dự án nhằm tu bổ, tôn tạo chống xuống cấp, phát huy giá trị các kiến trúc gốc có giá trị lịch sử và kiến trúc nghệ thuật đã được xếp hạng cấp quốc gia đặc biệt; góp phần giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, văn hóa vùng đất Phố Hiến; nâng cao đời sống văn hóa, vật chất, tinh thần cho người dân địa phương và du khách đến chiêm bái.

Tổng mức đầu tư dự án này là 120 tỷ đồng, được thực hiện trong giai đoạn 2023-2025. Quy mô đầu tư tu bổ, tôn tạo công trình thuộc các khu di tích: Di tích đền Trần, đền Mẫu, Văn Miếu Xích Đằng, đền Mây, đình An Vũ, đình-chùa Hiến./.