Ba Lan đã được phân bổ gần 60 tỷ euro từ kế hoạch trị giá 650 tỷ euro của Ủy ban cho Cơ chế Phục hồi và Chống chịu (RRF) nhằm vực dậy các nền kinh tế bị ảnh hưởng bởi COVID-19 trên toàn EU.

Ngày 28/5, Ủy ban Châu Âu đã cho phép Ba Lan tái phân bổ gần 6 tỷ euro từ quỹ hậu COVID-19 để tài trợ cho các dự án quốc phòng, sau khi Hội đồng Ủy viên phê duyệt yêu cầu của Ba Lan thông qua thủ tục văn bản.

Ông Jan Szyszko, Quốc vụ khanh Bộ Tài chính và Chính sách Khu vực Ba Lan, đã viết trên mạng xã hội X sau quyết định của Ủy ban: "Ba Lan sẽ là quốc gia đầu tiên đầu tư hàng tỷ euro từ KPO (kế hoạch phục hồi quốc gia) vào an ninh và quốc phòng. Các cuộc đàm phán thành công đã mở đường và các quốc gia khác hiện đang nỗ lực theo gương chúng tôi."

Warsaw đã được phân bổ gần 60 tỷ euro - trong đó 25,3 tỷ euro dưới dạng tài trợ không hoàn lại, từ kế hoạch trị giá 650 tỷ euro của Ủy ban cho Cơ chế Phục hồi và Chống chịu (RRF) nhằm vực dậy các nền kinh tế bị ảnh hưởng bởi COVID-19 trên toàn EU.

Tuy nhiên, cơ chế này, có hiệu lực từ đầu năm 2021, đi kèm với các điều kiện ràng buộc.

Các khoản tiền, được phân phối dưới dạng trợ cấp và cho vay, phải được giải ngân vào các lĩnh vực và sáng kiến nhằm giúp nền kinh tế Liên minh trở nên tự cường, bền vững, xanh và số hóa hơn. Các quốc gia thành viên được yêu cầu nộp kế hoạch phục hồi và tự cường quốc gia (PNRR) nêu rõ các cải cách và đầu tư; nguồn vốn này phải được chi tiêu trước cuối năm 2026.

Tuy nhiên, một số quốc gia thành viên gặp khó khăn trong việc giải ngân các quỹ này do các vướng mắc thủ tục hành chính, ưu tiên chính sách thay đổi và lạm phát cao làm chậm tiến độ.

Dù vậy, các quốc gia thành viên đã được phép nộp kế hoạch sửa đổi. Ba Lan đã thực hiện điều này hôm 30/1, đề xuất một biện pháp mới nhằm bơm vốn vào Quỹ An ninh và Quốc phòng. Ủy ban đã chấp thuận biện pháp này.

Một phát ngôn viên của Ủy ban nói với Euronews rằng các hoạt động liên quan đến quốc phòng có thể phù hợp với mục tiêu của công cụ này là thúc đẩy tăng trưởng bền vững và củng cố khả năng phục hồi của các quốc gia thành viên, miễn là chúng không vi phạm các giới hạn được nêu trong Điều 41(2) của Hiệp ước Liên minh châu Âu.

Điều 41 quy định về việc tài trợ cho Chính sách Đối ngoại và An ninh Chung, bao gồm chính sách quốc phòng của Liên minh. Khoản 2 của điều này nêu rõ rằng các chi tiêu phát sinh từ những hoạt động mang tính quân sự hoặc quốc phòng sẽ không được tài trợ từ ngân sách EU.

Phát ngôn viên của Ủy ban cũng cho biết: "Hỗ trợ từ RRF cho ngành quốc phòng có thể bao gồm tài trợ mở rộng năng lực công nghiệp, phát triển công nghệ sản phẩm quốc phòng, cũng như các khoản đầu tư phục vụ cả mục đích dân sự và quân sự, ví dụ như cơ sở hạ tầng giao thông."

Quốc phòng đã trở thành ưu tiên hàng đầu của EU sau khi xung đột Nga-Ukraine bùng phát. Sự kiện này đã bộc lộ những yếu kém và sự phụ thuộc của nền công nghiệp quốc phòng châu Âu, cũng như những thiếu hụt đáng kể trong năng lực quân sự của Liên minh.

Ủy ban đã đưa ra một kế hoạch nhằm huy động hàng trăm tỷ euro cho lĩnh vực quốc phòng để giải quyết những thiếu hụt này và tạo cú hích cho ngành công nghiệp quốc phòng châu Âu. Các công cụ tài chính chính của kế hoạch "Sẵn sàng 2030" này bao gồm tăng cường linh hoạt tài khóa cho các quốc gia thành viên và các khoản vay từ Ủy ban cho các dự án quốc phòng.

Tuy nhiên, cơ quan hành pháp của EU cũng ủng hộ việc tái phân bổ vốn từ các chương trình khác của EU, chẳng hạn như quỹ gắn kết vốn nhằm giảm bất bình đẳng kinh tế và xã hội giữa 27 quốc gia thành viên.

Ngoài ra, các đồng minh NATO, bao gồm 23 quốc gia thành viên EU, đang đàm phán về việc điều chỉnh mục tiêu chi tiêu quốc phòng của khối, vốn được đặt ở mức 2% GDP. Washington đã kêu gọi nâng mục tiêu này lên 5%./.