Giá lương thực, thực phẩm đắt đỏ cộng thêm số địa phương tăng học phí theo lộ trình và giá thuê nhà leo thang là những nguyên nhân đẩy CPI tháng Chín tăng 0,29% so với tháng Tám.

Ngày 6/10, Tổng cục Thống kê công bố tình hình kinh tế-xã hội thường kỳ. Trong đó, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng Chín tăng 0,29% so với tháng Tám đồng thời tăng 2,18% so với tháng 12/2023 và tăng 2,63% so với cùng kỳ năm trước. Như vậy, CPI bình quân quý 3 tăng 3,48% so với 2023.

Tính chung 9 tháng năm nay, CPI tăng 3,88% so với cùng kỳ năm trước và lạm phát cơ bản tăng 2,69%.

9/11 nhóm ngành tăng giá

Bà Nguyễn Thu Oanh, Vụ trưởng Vụ Thống kê giá (Tổng cục Thống kê) cho biết những nguyên nhân chính làm cho chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng Chín tăng, chủ yếu do giá lương thực, thực phẩm “đắt đỏ” hơn tại các tỉnh/thành phố bị ảnh hưởng trực tiếp bởi bão và hoàn lưu bão. Bên cạnh đó, một số địa phương thực hiện tăng học phí theo lộ trình và giá thuê nhà leo thang.

Theo báo cáo, chỉ số CPI chung cả nước tháng Chín tại khu vực thành thị tăng 0,33%; khu vực nông thôn tăng 0,23% so với tháng trước đó. Trên thị trường, 9/11 nhóm hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng chính tăng giá và hai nhóm hàng giảm giá so với tháng Tám.

Đặc biệt trong tháng, nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn uống tăng 0,92% đã tác động làm CPI chung tăng 0,31 điểm phần trăm. Trong đó, chỉ số giá nhóm lương thực tăng 0,77%, tác động tăng 0,03 điểm phần trăm; nhóm thực phẩm tăng 1,06%, tác động tăng 0,22 điểm phần trăm; nhóm ăn uống ngoài gia đình tăng 0,65%, tác động tăng 0,06 điểm phần trăm. Ngoài ra, chỉ số giá nhóm lương thực cũng tăng 0,77%, trong đó chỉ số giá nhóm gạo tăng 0,76%.

Theo bà Nguyễn Thu Oanh, giá gạo trong nước tăng theo giá gạo xuất khẩu và do nhu cầu gạo tăng cao tại một số địa phương chịu ảnh hưởng trực tiếp của cơn bão số 3, số 4 và hoàn lưu bão. Và nhìn diễn biến diễn biến từ đầu năm đến nay, CPI tháng Tháng Một tăng 0,31% là do một số địa phương thực hiện tăng giá dịch vụ y tế, Tập đoàn Điện lực Việt Nam điều chỉnh mức giá bán lẻ điện bình quân và giá gạo trong nước tiếp tục tăng theo giá gạo xuất khẩu. Sang tháng Hai, CPI leo lên mức cao nhất 1,04% vì đây là tháng có Tết Nguyên đán Giáp Thìn nên nhu cầu mua sắm hàng hóa và dịch vụ của người dân tăng cao, giá gạo, giá xăng dầu tăng theo giá thế giới. Đến tháng Ba, CPI đã điều chỉnh xuống 0,23% khi nhu cầu của người dân có sự điều tiết.

Tuy nhiên, kéo dài từ tháng Tư đến tháng Bảy, bà Nguyễn Thu Oanh cho hay chỉ số giá tiêu dùng đã liên tục tăng lần lượt so với tháng liền trước, lần lượt là 0,07%; 0,05%; 0,17% và 0,48%. Nguyên do chủ yếu do giá gạo, thịt lợn, xăng dầu, điện sinh hoạt và bảo hiểm y tế tăng. Riêng tháng Tám, chỉ số giá tiêu dùng ổn định so với tháng trước. Đặc biệt trong tháng Chín, CPI tăng 0,29% do giá lương thực, thực phẩm tăng cao tại các tỉnh, thành phố bị ảnh hưởng trực tiếp bởi cơn bão số 3, số 4, hoàn lưu bão và một số địa phương thực hiện tăng học phí năm học 2024-2025. Với diễn biến trên, bình quân mỗi tháng CPI tăng 0,24% so với tháng liền trước.

“Tuy nhiên bình quân 9 tháng, lạm phát cơ bản tăng 2,69% so với cùng kỳ năm 2023, thấp hơn mức tăng CPI bình quân chung (3,88%), chủ yếu do giá lương thực, thực phẩm, điện sinh hoạt, dịch vụ giáo dục, dịch vụ y tế và xăng dầu là yếu tố tác động làm tăng CPI nhưng thuộc nhóm hàng được loại trừ trong danh mục tính lạm phát cơ bản,” bà Oanh nói.

Lạm phát của Việt Nam được kiểm soát

Đánh giá tổng quan trong chín tháng, bà Nguyễn Thu Oanh chia sẻ thị trường hàng hóa thế giới có nhiều biến động do ảnh hưởng bởi các yếu tố chính trị, kinh tế, xã hội của các quốc gia. Cụ thể, xung đột quân sự, biến động chính trị, bất ổn tiếp tục leo thang tại một số nước, kinh tế toàn cầu phục hồi chậm, thiếu vững chắc. Thị trường tài chính, tiền tệ, giá vàng, xăng dầu, hàng hóa, vận tải thế giới biến động mạnh, liên tục… Thêm vào đó, thiên tai, hạn hán, bão lũ, biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng, tác động nặng nề tới phát triển kinh tế-xã hội.

Trên bình diện quốc tế, ngày 12/9, Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) lần thứ hai trong năm giảm lãi suất thêm 0,25 điểm phần trăm xuống còn 3,5%/năm. Ngày 18/9, lần đầu tiên sau hơn 4 năm Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED) giảm lãi suất 0,5 điểm phần trăm xuống còn 4,75%-5%/năm, bắt đầu chu kỳ nới lỏng chính sách tiền tệ trong bối cảnh cả bức tranh việc làm và lạm phát của Mỹ suy giảm. Theo đó, tỷ lệ lạm phát của khu vực sử dụng đồng tiền chung châu Âu tháng Chín tăng 1,8%, thấp nhất trong ba năm rưỡi và dưới mức mục tiêu 2% của ECB. Trước đó trong tháng 8/2024, lạm phát của Mỹ tăng 2,5% so với cùng kỳ năm trước; Tây Ban Nha tăng 2,3%; Đức tăng 1,9%; Pháp tăng 1,8%. Tại châu Á, lạm phát Ấn Độ tăng 3,7%; Philiphine tăng 3,3%; Nhật Bản tăng 3%; Indonesia tăng 2,1% và Hàn Quốc tăng 2%.

Với Việt Nam, bà Oanh cho biết lạm phát được kiểm soát ở mức phù hợp để hỗ trợ cho tăng trưởng kinh tế. Cụ thể, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chủ động và quyết liệt, sát sao chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương triển khai nhiều giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy tăng trưởng, giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát. Trong nền kinh tế, hoạt động cung ứng, lưu thông, phân phối hàng hóa, dịch vụ được đảm bảo thông suốt. Cùng với đó, mặt bằng lãi suất cho vay giảm và thị trường ngoại hối ổn định. Hoạt động giải ngân đầu tư công được thúc đẩy mạnh mẽ cùng với việc triển khai các gói tín dụng hỗ trợ các ngành, lĩnh vực cùng với các chính sách miễn, giảm, gia hạn thuế, phí và tiền hỗ trợ doanh nghiệp và người dân. Đặc biệt là tổ chức, theo dõi sát diễn biến cung cầu, giá cả thị trường các mặt hàng thiết yếu để có biện pháp điều hành phù hợp.

Hơn nữa, bà Nguyễn Thu Oanh nhấn mạnh trong bối cảnh bão Yagi gây hậu quả nghiêm trọng đối với đời sống Nhân dân, tại một số nơi có những thời điểm khan hiếm các mặt hàng như rau, củ quả, thực phẩm dẫn đến tăng giá cục bộ. Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã sớm chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương tăng cường công tác cung ứng hàng hóa thiết yếu phục vụ nhân dân bị ảnh hưởng bởi bão lũ, khẩn trương khắc phục hậu quả thiên tai, đẩy mạnh khôi phục sản xuất kinh doanh, tích cực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Nhờ đó, giá cả hàng hóa nhanh chóng theo xu hướng trở về mức trước bão.

“Trên thị trường, giá hàng hóa và dịch vụ nhìn chung không có biến động bất thường, lạm phát trong tầm kiểm soát. Bình quân 9 tháng năm 2024, CPI tăng 3,88% so với cùng kỳ năm 2023, lạm phát cơ bản tăng 2,69%,” bà Oanh nói./.