Với sự nỗ lực của hệ thống chính trị, công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của nhân dân và cộng đồng về vai trò, ý nghĩa của chuyển đổi xanh, tăng trưởng xanh được nâng lên rõ rệt; từng bước thay đổi hành vi sản xuất, sinh hoạt và có nhiều hành động thiết thực đóng góp vào thực hiện chuyển đổi xanh, tăng trưởng xanh.

Chuyển đổi xanh, tăng trưởng xanh là nội dung quan trọng luôn được Đảng, Nhà nước ta xác định trong các văn kiện hoạch định đường lối về phát triển kinh tế - xã hội đất nước. Thời gian qua, công tác tuyên truyền đã tham gia tích cực vào việc nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên, các tầng lớp nhân dân, thông tin quá trình xây dựng và phản biện chính sách, góp phần xây dựng thể chế phát triển kinh tế, thực hiện các mục tiêu đề ra của chuyển đổi xanh, tăng trưởng xanh.

Với sự nỗ lực của hệ thống chính trị và công tác tuyên truyền, nhận thức của nhân dân và cộng đồng về vai trò, ý nghĩa của chuyển đổi xanh, tăng trưởng xanh được nâng lên rõ rệt, từng bước thay đổi hành vi sản xuất, sinh hoạt và có nhiều hành động thiết thực đóng góp vào thực hiện chuyển đổi xanh, tăng trưởng xanh. Xuất hiện nhiều mô hình sản xuất và tiêu dùng tiết kiệm, an toàn, văn minh, thân thiện với thiên nhiên. Môi trường sống của người dân ngày càng thay đổi theo hướng tích cực. Nhiều doanh nghiệp cũng đã hưởng ứng chuyển đổi từ mô hình kinh doanh truyền thống sang mô hình sản xuất, kinh doanh thông minh và bền vững, thân thiện với môi trường. Ý thức bảo vệ môi trường của cộng đồng, doanh nghiệp có nhiều chuyển biến. Công tác xây dựng thể chế về chuyển đổi xanh, tăng trưởng xanh đạt nhiều kết quả.

Tuy nhiên, chuyển đổi xanh, phát triển xanh ở Việt Nam vẫn còn những tồn tại, hạn chế, có nguyên nhân bắt nguồn từ sự nhận thức chưa đầy đủ, chưa sâu sắc. Điều đó đặt ra yêu cầu cho công tác tuyên truyền cần phải tiếp tục có những phương thức phù hợp để phổ biến kiến thức rộng rãi trong xã hội, làm thay đổi nhận thức từ lãnh đạo đến doanh nghiệp và mọi người dân, biến nhận thức thành hành động cụ thể trong hoạch định chính sách của chính quyền, trong xây dựng và thực hiện chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp và thói quen sống, thói quen tiêu dùng của mỗi người dân.

Để góp phần thúc đẩy mạnh mẽ về chuyển đổi xanh, tăng trưởng xanh, công tác tuyên truyền thời gian tới cần chú trọng một số nội dung sau:

1. Tăng cường nhận thức cho cấp ủy, chính quyền, cán bộ, đảng viên, các tầng lớp nhân dân về tầm quan trọng, sự cần thiết của việc chuyển đổi xanh, tăng trưởng xanh đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc

Mục tiêu của chuyển đổi xanh, tăng trưởng xanh là đảm bảo hài hòa giữa phát triển kinh tế với bảo vệ môi trường. Đây là một trong những nội dung quan trọng của phát triển bền vững. Một quốc gia phát triển bền vững khi bảo đảm quá trình phát triển có sự điều tiết hài hòa giữa tăng trưởng kinh tế với bảo đảm bình ổn xã hội và bảo vệ môi trường. Do đó, chuyển đổi xanh, tăng trưởng xanh đang trở thành xu hướng tất yếu trên toàn cầu.

Việt Nam là một trong những quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề của thiên tai và biến đổi khí hậu. Đặc biệt, trong những năm gần đây, thiên tai cực đoan xảy ra nhiều hơn, tác động đến môi trường tự nhiên, kinh tế - xã hội và mục tiêu phát triển bền vững của đất nước; tiềm ẩn những nguy cơ về an ninh quốc gia. Do đó, thực hiện chuyển đổi xanh, phát triển xanh là yêu cầu cấp thiết đặt ra từ vị trí địa - chính trị và nhiệm vụ xây dựng, bảo vệ Tổ quốc trong tình hình hình mới.

Việc chuyển sang nền kinh tế xanh được coi là giải pháp xử lý hài hòa nhu cầu phát triển kinh tế và việc giảm nguy cơ thiên nhiên bị tàn phá, giảm thiểu nguy cơ các loại virus nguy hiểm tấn công xã hội con người. Sau đại dịch Covid -19, chuyển đổi xanh ngày càng được nhiều quốc gia trên thế giới quan tâm. Việt Nam thực hiện chuyển đổi xanh, tăng trưởng xanh để phục hồi và phát triển kinh tế theo chiều sâu hậu Covid-19.

2. Nâng cao thống nhất trong Đảng, đồng thuận của xã hội trong thực hiện chuyển đổi xanh, tăng trưởng xanh, gắn với bồi đắp ý chí, khát vọng hiện thực hóa các mục tiêu chiến lược phát triển bền vững đất nước

Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng đã đề ra mục tiêu: Đến năm 2025, kỷ niệm 50 năm giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước là nước đang phát triển, có công nghiệp theo hướng hiện đại, vượt qua mức thu nhập trung bình thấp. Đến năm 2030, kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng là nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao. Đến năm 2045, kỷ niệm 100 năm thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà (nay là nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam) trở thành nước phát triển, thu nhập cao. Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2021 - 2030 đã xác định: Việt Nam phấn đấu đến năm 2030, GDP bình quân đầu người đạt khoảng 7.500 USD. Trong 5 năm tới (2021 - 2025), Việt Nam xác định tốc độ tăng trưởng kinh tế (GDP) bình quân đạt khoảng 6,5-7%/năm. Đến năm 2025, GDP bình quân đầu người khoảng 4.700 - 5.000 USD.

Để thực hiện thắng lợi các mục tiêu trên, các cấp, ngành từ Trung ương tới địa phương phải triển khai thực hiện nhiều chủ trương, quyết sách của Đảng, Nhà nước được cụ thể hóa bằng các chương trình, kế hoạch, dự án, đề án lớn trên tất cả các lĩnh vực kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh, đối ngoại. Việc chuyển mạnh nền kinh tế sang chuyển đổi xanh, tăng trưởng xanh trong giai đoạn phát triển mới của đất nước theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng là một lựa chọn tất yếu, là cơ hội lớn để Việt Nam trở thành một quốc gia tiên phong trong khu vực về chuyển đổi xanh, tăng trưởng xanh, phục hồi xanh, bắt kịp xu thế phát triển của thế giới; thực hiện khát vọng xây dựng đất nước phồn vinh, hạnh phúc.

3. Khẳng định những nỗ lực của Đảng, Nhà nước và kết quả chuyển đổi xanh, tăng trưởng xanh thời gian qua

Đảng ta đã ban hành nhiều nghị quyết quan trọng để thúc đẩy chuyển đổi xanh, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Cụ thể hóa tinh thần chỉ đạo của Đảng, nội dung chuyển đổi xanh, tăng trưởng xanh đã được nghiên cứu, tích hợp vào nhiều văn bản luật, nghị định, thông tư trong các lĩnh vực cụ thể, đã tạo hành lang pháp lý để thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp chuyển đổi xanh, phát triển xanh của Việt Nam thời gian qua. Hàng loạt bộ luật đã được ban hành mới, hoặc bổ sung, sửa đổi liên quan đến chuyển đổi xanh, tăng trưởng xanh như: Luật Bảo vệ môi trường, Luật Bảo vệ và phát triển rừng, Luật Dầu khí, Luật Khoáng sản, Luật Tài nguyên nước, Luật Đất đai, Luật Hóa chất, Luật Đa dạng sinh học, Luật Thuế tài nguyên, Luật Quy hoạch đô thị, Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, Luật Thuế bảo vệ môi trường, Luật Biển Việt Nam, Luật Phòng, chống thiên tai, Luật Tài nguyên, môi trường biển và hải đảo, Luật Thủy lợi, Luật Thủy sản, Luật Lâm nghiệp ... Hệ thống các luật, nghị định và quy định về môi trường, tài nguyên thiên nhiên, năng lượng, bảo vệ động vật và cây cối, quản lý chất thải, quản lý biến đổi khí hậu, và phát triển bền vững, tăng trưởng xanh, sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả; chương trình phát triển năng lượng tái tạo và sử dụng hiệu quả năng lượng, chương trình quốc gia phát triển năng lượng mặt trời, chương trình phát triển sử dụng hiệu quả năng lượng tại các doanh nghiệp…. đang được tích cực triển khai.

Chính phủ đã ký kết, tham gia nhiều hiệp định và giao ước quốc tế về bảo vệ môi trường, phát triển bền vững như Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu, Thỏa thuận Paris về hỗ trợ phát triển, Hội nghị thượng đỉnh về biến đổi khí hậu của Liên Hợp Quốc (COP26, COP27); đã thúc đẩy xây dựng các công trình xanh, quy hoạch và đầu tư vào các khu công nghiệp và khu đô thị xanh, nhằm giảm thiểu tác động của các hoạt động kinh tế đến môi trường. Đề án trồng một tỷ cây xanh giai đoạn 2021-2025 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt ngày 31/12/2020 với mục tiêu đến hết năm 2025, cả nước trồng được một tỷ cây xanh, nhằm góp phần bảo vệ môi trường sinh thái, cải thiện cảnh quan và ứng phó với biến đổi khí hậu.

Sau 10 năm thực hiện Chiến lược tăng trưởng xanh thời kỳ 2011 - 2020 đã đạt được kết quả, như: Các giải pháp giảm phát thải khí nhà kính được triển khai rộng rãi trong tất cả các lĩnh vực, lượng phát thải khí nhà kính trong các hoạt động năng lượng giảm so với phương án phát triển bình thường; tiêu hao năng lượng tính trên GDP giảm hàng năm; tỷ lệ doanh nghiệp công nghiệp có nhận thức về sản xuất sạch tăng mạnh; tỷ lệ che phủ rừng tăng; hoạt động xanh hóa sản xuất, bảo đảm nguyên tắc thân thiện với môi trường; đầu tư phát triển vốn tự nhiên, tích cực ngăn ngừa và xử lý ô nhiễm đã được chú trọng; nhận thức về vai trò của tăng trưởng xanh được nâng lên, tạo được làn sóng về đầu tư xanh như năng lượng gió, mặt trời, điện rác...

Tuy nhiên, việc chuyển đổi xanh, tăng trưởng xanh đang gặp không ít khó khăn và hạn chế, yếu kém. Công tác tuyên truyền cần thu hút sự quan tâm của các nhà khoa học, nhà quản lý, doanh nghiệp và cộng đồng xã hội tham gia giải quyết những tồn tại, hạn chế đang là lực cản của chuyển đổi xanh, tăng trưởng xanh, đó là:

Khắc phục tình trạng nhiều người dân Việt Nam vẫn chưa có đầy đủ thông tin và kiến thức về chuyển đổi xanh, tăng trưởng xanh, đặc biệt là ở các vùng nông thôn; nghiên cứu, tìm giải pháp đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ cho chuyển đổi xanh, tăng trưởng xanh; là cầu nối góp phần tăng cường sự hợp tác giữa Chính phủ, các tổ chức tài chính và các doanh nghiệp trong tìm giải pháp khắc phục tình trạng tồn tại một số rào cản, gây khó khăn cho doanh nghiệp thực hiện chuyển đổi xanh; hoàn thiện hành lang pháp lý, bổ sung các tiêu chuẩn, tiêu chí xanh trong sản xuất để giúp các doanh nghiệp thuận lợi hơn trong định hướng chuyển đổi xanh và dễ dàng tiếp cận nguồn vốn trong quá trình chuyển đổi xanh; hỗ trợ phù hợp để khuyến khích các doanh nghiệp thực hiện các mô hình sản xuất xanh; xây dựng chế tài pháp luật tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước và xử lý những vi phạm…

4. Làm sâu sắc tính nhân văn, cơ sở khoa học, quan điểm nhất quán gắn kết mục tiêu phát triển kinh tế với mục tiêu công bằng xã hội và bảo vệ tài nguyên, môi trường trong quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về chuyển đổi xanh, tăng trưởng xanh

Các văn kiện của Đảng, Nhà nước đều thể hiện quan điểm: Việt Nam đẩy mạnh chuyển đổi số và chuyển đổi xanh trên tinh thần không đánh đổi môi trường, tiến bộ và công bằng xã hội để chạy theo tăng trưởng kinh tế đơn thuần; bảo đảm sự an toàn của con người, bảo đảm về chính trị, xã hội, bảo đảm phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh; lấy môi trường và sức khỏe nhân dân làm mục tiêu hàng đầu.

Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng khẳng định: Tiếp tục phát triển nhanh và bền vững đất nước, bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô, đổi mới mạnh mẽ mô hình tăng trưởng, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế. Chủ động thích ứng có hiệu quả với biến đổi khí hậu, quản lý, khai thác, sử dụng hợp lý, tiết kiệm, hiệu quả và bền vững tài nguyên; lấy bảo vệ môi trường sống và sức khoẻ nhân dân làm mục tiêu hàng đầu; kiên quyết loại bỏ những dự án gây ô nhiễm môi trường, bảo đảm chất lượng môi trường sống, bảo vệ đa dạng sinh học và hệ sinh thái; xây dựng nền kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, thân thiện với môi trường.

Các chiến lược về tăng trưởng xanh đều khẳng định: Coi tăng trưởng xanh là một nội dung quan trọng của phát triển bền vững; là một phương thức quan trọng để thực hiện phát triển bền vững; góp phần thúc đẩy cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao năng lực cạnh tranh và khả năng chống chịu trước các cú sốc từ bên ngoài, hiện thực hóa Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội Đảng đã đề ra. Tăng trưởng xanh phải do con người và vì con người, lấy con người làm trung tâm, giúp giảm thiểu tính dễ bị tổn thương của con người trước biến đổi khí hậu; khuyến khích lối sống có trách nhiệm của từng cá nhân đối với cộng đồng và xã hội, định hướng thế hệ tương lai về văn hóa sống xanh, hình thành xã hội văn minh, hiện đại hài hòa với thiên nhiên và môi trường. Tăng trưởng xanh dựa vào thể chế và quản trị hiện đại, khoa học và công nghệ tiên tiến, nguồn nhân lực chất lượng cao, phù hợp với bối cảnh quốc tế và điều kiện trong nước; định hướng đầu tư vào công nghệ tiên tiến, chuyển đổi số, kết cấu hạ tầng thông minh và bền vững; tạo động lực để đầu tư tư nhân đóng vai trò ngày càng quan trọng trong nền kinh tế xanh. Khẳng định tăng trưởng xanh là sự nghiệp của cả hệ thống chính trị, toàn dân, cộng đồng doanh nghiệp và các cơ quan, tổ chức liên quan, được thúc đẩy bằng tinh thần đổi mới sáng tạo và khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, bền vững.

Tuyên truyền những điểm mới trong“Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050”, làm rõ các mục tiêu hướng tới là: Tăng trưởng xanh góp phần thúc đẩy cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, nhằm đạt được thịnh vượng về kinh tế, bền vững về môi trường và công bằng về xã hội; hướng tới nền kinh tế xanh, trung hòa các-bon và đóng góp vào mục tiêu hạn chế sự gia tăng nhiệt độ toàn cầu; giảm cường độ phát thải khí nhà kính trên GDP, xanh hóa các ngành kinh tế, xanh hóa lối sống và thúc đẩy tiêu dùng bền vững, xanh hóa quá trình chuyển đổi trên nguyên tắc bình đẳng, bao trùm, nâng cao năng lực chống chịu …; phản ánh quá trình hiện thực hóa những định hướng phát triển trên các lĩnh vực chủ yếu, nhất là việc thực hiện cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, giảm cường độ phát thải khí nhà kính thông qua khai thác và sử dụng tiết kiệm, hiệu quả năng lượng, tài nguyên dựa trên nền tảng khoa học và công nghệ, ứng dụng công nghệ số và chuyển đổi số, phát triển kết cấu hạ tầng xanh, bền vững, xây dựng lối sống xanh, đảm bảo quá trình chuyển đổi xanh theo nguyên tắc, bình đẳng, bao trùm, nâng cao năng lực chống chịu trong phạm vi toàn bộ nền kinh tế…

5. Đề cao trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền, doanh nghiệp, nhà báo và mỗi người dân đối với nhiệm vụ chuyển đổi xanh, tăng trưởng xanh

Mặc dù đã có một số kết quả nhưng kết quả chuyển đổi xanh, tăng trưởng xanh của một số bộ, ngành, địa phương vẫn còn hạn chế; chưa nhận thức rõ trách nhiệm thực hiện và ưu tiên thực hiện chuyển đổi xanh, tăng trưởng xanh. Các bộ, ngành, địa phương cần nhanh chóng rà soát quy hoạch, áp dụng, lồng ghép chuyển đổi xanh vào các kế hoạch, chương trình phát triển kinh tế - xã hội, gắn kết chỉ tiêu tăng trưởng xanh trong hệ thống chỉ tiêu kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, chiến lược ngành; tăng cường giám sát và kiểm soát để đảm bảo rằng các hoạt động sản xuất, kinh doanh và sử dụng tài nguyên được thực hiện đúng quy định và đảm bảo bền vững về môi trường; xây dựng và phát triển các công trình và cơ sở hạ tầng thân thiện với môi trường; tăng cường giáo dục và tuyên truyền cho cộng đồng về tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường và chuyển đổi xanh, từ đó khuyến khích mọi người tham gia vào các hoạt động bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.

Các doanh nghiệp nâng cao trách nhiệm xã hội, đạo đức kinh doanh, xác định rõ những thách thức và cơ hội, bảo đảm tuân thủ các quy định về môi trường, đổi mới công nghệ và nâng cao hiệu quả sản xuất, sắp xếp lại cơ cấu, hạn chế phát triển những ngành kinh tế phát sinh chất thải lớn, gây ô nhiễm, suy thoái môi trường, sử dụng tiết kiệm và hiệu quả tài nguyên; hình thành đội ngũ doanh nhân “xanh” của đất nước.

Các bộ, ngành chuyên môn với các cơ quan chỉ đạo, định hướng công tác thông tin, tuyên truyền tăng cường công tác phối hợp, xây dựng chiến lược truyền thông, nâng cao tính định hướng truyền thông chính sách về chuyển đổi xanh, tăng trưởng xanh; phát huy hiệu quả các phương tiện truyền thông trong việc tạo ra nhận thức và lan tỏa thông điệp về chuyển đổi xanh.

Nhà báo cần nghiên cứu và phân tích các chính sách, giải pháp và kết quả của các dự án chuyển đổi xanh, tăng trưởng xanh để đưa ra các bài báo chất lượng; truyền tải thông tin cho cộng đồng một cách rõ ràng, đầy đủ và dễ hiểu.

Nhân dân tham gia tích cực chuyển đổi xanh, bảo vệ môi trường và bảo vệ tài nguyên bằng việc thay đổi cách sống, cách tiêu dùng, như: Sử dụng các sản phẩm và vật liệu thân thiện với môi trường; phân loại và tái chế rác để giảm thiểu lượng rác thải và bảo vệ môi trường; tham gia các hoạt động trồng cây và bảo vệ rừng để giữ gìn và phát triển các nguồn tài nguyên thiên nhiên; tham gia các hoạt động tình nguyện và giáo dục về môi trường để nâng cao nhận thức và đóng góp vào việc bảo vệ môi trường; hỗ trợ và tham gia các hoạt động chuyển đổi xanh trong cộng đồng, như tìm kiếm và sử dụng các nguồn năng lượng tái tạo, xây dựng các công trình xanh…/.

Thu Hoài

(Theo Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam)